Ukraińcy mogą sprofanować polskie groby w miasteczku Kołki na Wołyniu

Janusz Horoszkiewicz z Huty Stepańskiej na Wołyniu: „Witam! Przesyłam kilka zdjęć z cmentarza, wykonanych w 2014 r. . Może na coś się przydadzą. Kultura, iście banderowska, stawiać domy na grobach. Podobnie stało się w Stepaniu, na Starym cmentarzu Worcellów postawili domy. Pozdrawiam Janusz Horoszkiewicz.”

Niedziela, 19 Marca 2017

E-mail: Janusz-Huta-Stepanska@wp.pl

Tak jak Przebraże było jednym z największych ośrodków polskiej samoobrony na Wołyniu, tak też oddalone odeń o kilkanaście kilometrów na północ miasteczko Kołki było jedną z głównych baz Ukraińskiej Powstańczej Armii (UPA). [...]

Kołki leżą przy starym gościńcu z Pińska do Łucka. Przecina je rzeka Styr, na której istniała przed wojną duża przystań przesiadkowa dla pasażerów łodzi płynących z Pińska do Łucka. [...]

W czasie II wojny światowej Niemcy założyli tam getto i po kilku miesiącach wymordowali wszystkich miejscowych Żydów. 13 listopada 1942 roku Ukraińcy dokonali jednego z pierwszych masowych na Wołyniu mordów ludności polskiej. W czerwcu 1943 roku Kołki opuścił garnizon niemiecki, a z nim niemal wszyscy miejscowi Polacy. Miasteczko opanowali nacjonaliści ukraińscy, tworząc tam jedną ze swoich głównych baz wojskowych. Po wyjściu Niemców banderowcy wyłapali pozostałych Polaków i w liczbie około 40 osób zamknęli ich w kościele, który podpalili.

W książce „Koncert grany żywym” Daniel Kac, który siedział w lwowskim więzieniu w Brygidkach w jednej celi z Jarosławem Stećko, zastępcą Bandery, i Jarosławem Staruchem, członkiem Prowidu (Zarządu OUN), przytoczył słowa Starucha wykrzyczane do jednego ze współwięźniów: „Wy, Żydzi i Polacy, przygotujcie sobie wiadro na krew i worek na kości”. Nienawiść rosła z biegiem czasu i nie dało się jej już zatrzymać. Kołki stawały się jednym z epicentrów oszalałych szowinistów.

Gdy banderowcy próbowali złamać obronę Przebraża i zlikwidować ten wielki warowny obóz liczący około 20 tysięcy Polaków, Kołki stały się głównym miejscem wypadowym dla atakujących Ukraińców. Taktyka walki była następująca: w pierwszych rzędach tyraliery szli żołnierze z karabinami w czapkach z tryzubem, a za nimi chłopi z siekierami i widłami oraz wozami przygotowanymi do załadunku zrabowanego mienia po zbiegłych bądź zabitych Polakach.

Senator Maria Berny

Z Przebrażem i Kołkami związane jest dzieciństwo senator RP, długoletniej animatorki kultury we Wrocławiu Marii Berny (rocznik 1932). Zapis dziewczęcych lat spędzonych na Wołyniu znajduje się w tomie jej wspomnień pt. „Wołynianka” (Wrocław 2015).

Maria Berny jest córką wołyńskich nauczycieli. Jej ojciec, Franciszek Waćkowski (1902-1991), urodzony w Aleksandrówce koło Żytomierza, początkowo kształcił się w Żytomierzu na organistę, ale później skończył studium nauczycielskie w Sokalu. Jej matka, Stefania z domu Tatara (1910-2003), po ukończeniu studium nauczycielskiego w Wieliczce trafiła do wołyńskiej wsi Trościanka i tam poznała swego męża. Tam też urodziła się ich jedyna córka, Maria - przyszła senator RP. Mimo że od ponad pół wieku mieszka we Wrocławiu, pytana skąd pochodzi, odpowiada: Z Wołynia. Czuję się Wołynianką nie tylko dlatego, że się tam urodziłam i mieszkałam 11 lat, lecz także dlatego, że to, co wtedy przeżyłam, jeszcze dziś waży na moim życiu. (...) Nigdzie nie widziałam tak pięknych, tak bujnych łąk jak na Wołyniu, ale i nigdzie też nie doświadczyłam takiego okrucieństwa i złamania wszelkich ludzkich obyczajów.

Szczęśliwe dzieciństwo Marii Berny skończyło się we wrześniu 1939 roku. Po wejściu Rosjan rodzice stracili pracę w szkole i zostali przewiezieni znad nowej granicy rosyjsko-niemieckiej 100 kilometrów na wschód - do wsi Hołodnica, 4 kilometry od Kołek. Tam jej ojciec przez pewien czas był jeszcze nauczycielem, a po zajęciu tych terenów przez Niemców został organistą w miejscowym kościele.

Rączka z miedzianym pierścionkiem

Kilkunastoletnia Maria Berny, uczęszczając do szkoły w Kołkach, była świadkiem, jak z tygodnia na tydzień potęgowała się nienawiść między Polakami i Ukraińcami, jak ginęli ludzie i jak szybko postępował proces depolonizacji całej okolicy. Była świadkiem likwidacji kołeckiego getta. Widziała łuny bijące w niebo z płonących okolicznych polskich wsi: Hołodnicy, Rudni, Tarażu, Chmielówki czy Zagajnik. Chodziłam do drugiej klasy - wspomina - miałam koleżanki i kolegów z różnych wsi i przysiółków, gdyż nie wszędzie były szkoły. Z Taraża - wsi pod Kołkami - przychodził chłopczyk, którego nazywaliśmy „Malowany”. Zimą brnął przez zaspy śnieżne w granatowym, szkolnym płaszczyku, opatulony w wełniany szal. Wchodził do szkoły czerwony od mrozu, jakby był umalowany. Lubili go wszyscy, bo był bardzo grzeczny, czyściutki i wszystkim się kłaniał, szastając nóżką. Ja i inne dziewczynki, jak to bywa w tym wieku, biegałyśmy za nim po korytarzu, wołając: „Malowany, malowany!”. Nie wiem, jak miał na imię. Jego znakiem szczególnym, w oczach dziewczynek powodem do zazdrości, było chyba miedziane kółeczko na palcu. Pierścionek! Prawdopodobnie była to jakaś skuwka, być może od starej obsadki. Nie wiem, ale był to obiekt pożądania dzieci.

W nocy płonął Taraż, a rano jak zwykle ze spalonych i zrabowanych wsi ci, którzy ocaleli, przywozili w skrzyniach poćwiartowane zwłoki. Do kościoła, żeby ksiądz pobłogosławił i żeby je pogrzebać na katolickim cmentarzu. Rodzice nie pozwalali mi wychodzić wtedy z domu, a już w żadnym razie nie wolno mi było przyglądać się zwłokom. Ale cóż, każdy zakaz można jakoś obejść.

Podeszłam do ogromnej skrzyni, w której leżały porąbane ciała kilku osób, nie pamiętam, czy tylko mężczyzn, czy i kobiet. Nie pamiętam nic - tylko małą rączkę z metalową skuwką na paluszku. Pamiętam tę rączkę do dziś, jak tkwiła między zakrwawionymi szczątkami ciał.

Takich opisów w książce wspomnieniowej Marii Berny jest wiele. Niektóre z nich wydają się wręcz absolutnie niewiarygodne. Porażają rozmiarem okrucieństwa i sadyzmem. Jest tam m.in. scena, gdy kąpiąc się w Styrze, w pewnym momencie znalazła się w otoczeniu płynących z nurtem rzeki zmasakrowanych ciał obwiązanych drutem kolczastym, napuchniętych, poczerniałych i cuchnących. Nie było tygodnia, by Styrem nie płynęły rozkładające się ludzkie zwłoki.

Gdy sytuacja dla Polaków mieszkających w Kołkach stała się już krańcowo niebezpieczna, Maria Berny z rodzicami schroniła się do Przebraża i tam była świadkiem wielomiesięcznej samoobrony Polaków gnieżdżących się w ziemiankach, lepiankach, w drewnianych budach, cierpiących w chłodzie, głodzie i ciągłym stresie.

Maria Berny opisała powtarzające się z różną intensywnością ataki banderowców na warownię przebraską. Po jednej z bardziej krwawych potyczek, gdy Polakom udało się odeprzeć kolejny atak, relacjonowała: Po bitwie, kiedy bandyci już się wycofali, nasze mamy i sąsiadki kopały na przedpolu warowni groby poległym Ukraińcom, a zdarzało się, że i dobijały tych prawie martwych, z których oczu, już niewidzących, sączyła się jeszcze nienawiść. Wiem, że to straszne, że nieszlachetne, że okropnością jest przyznawać się do tego, ale tak było. Moja mama byłą wstrząśnięta. Po rozmowie o takim przypadku, powiedziała: „No cóż i my, i oni jesteśmy tylko ludźmi. I my i oni pałamy chęcią zemsty, ale na pytanie, kto zaczął, trudno będzie odpowiedzieć”. Wtedy nie zdawałam sobie sprawy z wagi tego zdania. Dziś wiem, że można przeliczyć wagę winy na liczbę trupów, że wielkość winy jest oczywista, ale czy można dziś przeliczyć i na co siłę nienawistnych uczuć, które dla każdej ze stron są wciąż jeszcze nie do wybaczenia.

Po kilku miesiącach Maria Berny z rodzicami, głównie z powodu panującego głodu, opuściła Przebraże ciężarówką i znalazła schronienie w Łucku, w domu zaprzyjaźnionej rodziny Korczaków. Łuck z każdym dniem wypełniał się uciekinierami, bo zdawał się być jedynym w miarę bezpiecznym miejscem dla okolicznych Polaków z racji stacjonującego tam niemieckiego garnizonu. Maria Berny nie uwolniła się, mimo upływu dziesiątków lat, od pamięci o drastycznych scenach, które świadczyły, że ludzie stworzyli piekło na ziemi. Styrem wciąż płynęły zwłoki zabitych, których nikt już nie wyławiał i nie grzebał na cmentarzu, bo nie miał pewności, co z nim będzie w najbliższych godzinach i dniach.

11-letnia Maria słuchała na co dzień okropnych opowieści. Oto jedna z nich: W Kołkach przychodziła do nas czasem śliczna blondyneczka. Tęgawa, z warkoczykiem upiętym dookoła głowy (jak Julia Tymoszenko) i za namową mego ojca organisty, mimo że była prawosławna, w naszym kościele śpiewała w czasie nabożeństw czystym, silnym sopranem. Była żoną pracownika tartaku. On był Polakiem, a ona Ukrainką. Miała na imię Katia. Kiedy zaczęły się mordy, pani Katia przestała przychodzić do kościoła. Urodziła synka. W Łucku właśnie, przez uchylone drzwi, usłyszałam, jak mama opowiadała pani Korczakowej, że Katia na żądanie banderowców którejś nocy rozpłatała mężowi głowę siekierą, kiedy leżał w łóżku, a synka dwu- czy trzymiesięcznego zadusiła poduszką, żeby „lackie nasienie” nie zostało na ukraińskiej ziemi, a sama poszła do bandy. Ich dom drewniany stał nad samym Styrem. Kilka razy byłam tam z mamą. Czasem myślę, że może to nieprawda. Może to tylko mama zasłyszała gdzieś opowieść o takiej zbrodni. A tak naprawdę to państwo Boberowie (on Polak, ona Ukrainka) żyją gdzieś szczęśliwie ze swoim synem. Pani Katia dała mi go kiedyś w poduszce potrzymać.

Jesienią 1944 roku Maria Berny z rodzicami na zawsze opuściła Łuck i Wołyń i po przekroczeniu granicy na Bugu zatrzymała się początkowo w Wieliczce - miasteczku jej dziadków ze strony matki, a później w Trzebini, gdzie ukończyła szkołę i wyszła za mąż. Ostatecznie osiadła na stałe we Wrocławiu. Tam ukończyła studia pedagogiczne na uniwersytecie i przez 12 lat pracowała w szkołach podstawowych (w Trzebini, Chrzanowie, we Wrocławiu), potem siedem lat w Klubie Międzynarodowej Książki i Prasy we Wrocławiu, półtora roku w uzdrowisku w Polanicy-Zdroju, siedem lat w Biurze Wystaw Artystycznych we Wrocławiu, a później przez 8 lat była senatorem Rzeczypospolitej, opublikowała kilka książek, m.in. „Wieża radości” - o życiu kulturalnym na Dolnym Śląsku oraz „Czwarta prawda” - zawierającą wspomnienia z okresu pełnienia mandatu senatorskiego. [...]

Stanisław S. Nicieja 25 marca 2016

Cały artykuł jest dostępny na stronie:

http://www.nto.pl/magazyn/reportaz/a/moje-kresy-kolki-bastion-banderowcow,9789324/

Naturalnie mafia ukraińska, rezunowa zrobi wszystko, by ludzie się bali, lecz jeśli ktoś się boi, no to na miłość Boską po co być tchórzem, lepiej zaufać Bogu i bronić wytrwale prawdy. 

Ks. Tadeusz Isakowicz – Zaleski na swoim blogu: „Szef MSZ Wiktor Waszczykowski i ambasador Jan Piekło ciągle lobbują na rzecz Ukrainy, ale polskości na tych terenach nie bronią.”. I po tych słowach daje odnośnik w tej powyższej sprawie do artykułu na stronie Kresy.pl

Redakcja kresy.pl dotarła do informacji, o przekazaniu terenów na którym znajdują się polskie grobyw w miejscowości Kołki na Ukrainie na licytację. Według naszego informatora, fakt licytacji spowoduje przekształcenie terenu na działki budowlane. Rada Sołecka w Kołkach nie zamierza dokonać wcześniejszej ekshumacji pochowanych tam szczątków Polaków. Licytacja ma nastąpić w ciągu najbliższych lat.

W miejscowości Kołki 13 czerwca 1943 doszło do zbrodni dokonanej przez UPA na Polakach w wzniku której 40 osób zostało spalonych w miejscowym drewnianym kościele pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny. Łącznie w miasteczku zginęło 68 Polaków.

Do artykułu dodano kilka zdjęć, które przedstawiają stan grobów na rok 2014. Opublikowł niejaki Lipinski, Niedziela, 19 marca 2017

Cały artykuł jest dostępny na stronie:

http://www.kresy.pl/wydarzenia,polityka?zobacz%2Fukraina-teren-z-polskimi-grobami-w-kolkach-zostanie-zamieniony-na-dzialke-budowlana-foto