Smok wawelski sam się nie pożarł

Po raz kolejny wraca sprawa ułaskawienia Mariusza Kamińskiego i innych. Sąd Najważniejszy właśnie uchylił postanowienie SO umarzające postępowanie wobec nich z uwagi na prezydencki akt łaski.

Zatem mamy powtórkę z 2015 roku. Już wtedy przecież podnoszono te same argumenty – prawo łaski nie może być zastosowane wobec osoby, której wyrok nie jest prawomocny; jednocześnie jednak brak jest możliwości uchylenia prezydenckiej prerogatywy.

Co prawda w ubiegły piątek Trybunał Konstytucyjny potwierdził, że „prawo łaski jest wyłączną i niepodlegającą kontroli kompetencją prezydenta, wywołującą ostateczne skutki prawne”, ale Sąd Najwyższy jest zdania, że „sprawowanie wymiaru sprawiedliwości w polskim porządku prawnym jest wyłączną domeną sądów powszechnych i Sądu Najwyższego”, zaś jego wyrok... w żaden sposób nie podważa prezydenckiej prerogatywy.

Zatem wg SN panowie Kamiński, Wąsik i inni powinni stanąć przed Sądem, załapać jak najbardziej apolityczny wyrok, i dopiero wtedy być (albo i nie) ułaskawionymi przez Prezydenta.

Pomińmy bezsporny fakt niedookreślenia procedur ułaskawienia w Konstytucji i brak w tym zakresie odesłania do jakiejkolwiek ustawy.

Ale popatrzmy na sam moment ogłoszenia wyroku SN – kwartał z okładem przed wyborami parlamentarnymi.

Jakakolwiek procedura do tego czasu nawet się nie zacznie.

Tymczasem oPOzycja już odmienia na wszelkie sposoby rzeczony wyrok.

Najzabawniejszy jest Karol Markiewicz, przewodniczący Iustitii, prawdopodobnie zdający sobie doskonale zdanie z dokonanego nadużycia.

— Sytuacja wygląda dziś tak, że mamy w Polsce szefa MSWiA oraz jego zastępcę, którzy są osobami nieprawomocnie skazanymi. Takie skutki wywołuje wyrok SN.

(za: Onet)

Należy zatem przypomnieć, że SN w przeszłości już próbował obalić to ułaskawienie.

31 maja 2017 roku Sąd Najwyższy (sygnatura I KZP 4/17) podjął uchwałę, stwierdzającą m.in.:

...postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 16 listopada 2015 r. Nr PU.117.45.2015 zostało wydane na takim etapie postępowania karnego, na którym prawo łaski nie może być zastosowane. Zasada działania organów władzy publicznej na podstawie prawa i w jego granicach (art. 7 Konstytucji RP -zasada legalizmu) została naruszona poprzez przekroczenie granic, w których prawo łaski może być udzielone. (…)

Mając na względzie te uwagi, trzeba stwierdzić, że zastosowanie prawa łaski przed datą prawomocności wyroku nie wywołuje skutków procesowych.

Postępowanie, które zostało wszczęte wniesieniem aktu oskarżenia przez właściwy organ procesowy, niezależnie od stopnia jego zaawansowania, toczy się z udziałem stron do jego prawomocnego zakończenia. Dopiero w sytuacji, gdy efektem prowadzonego postępowania będzie wydanie prawomocnego wyroku przesądzającego kwestie winy (skazującego), powstaje możliwość wydania aktu łaski dostosowanego do prawnokarnej zawartości tego wyroku. Wydanie prawomocnego wyroku skazującego stanowi więc warunek sine qua non zastosowania prawa łaski.

Z tych wszystkich powodów należało orzec jak w uchwale.

Do powyższej konkluzji sędziowie SN doszli na drodze takiego oto rozumowania:

…zdanie drugie art. 139 Konstytucji RP ma kluczowe znaczenie w procesie ustalenia treści prawa łaski. Skoro bowiem na zasadzie wyjątku ściśle określa status osób, które nie mogą być beneficjentami prawa łaski, to jednocześnie w sposób pozytywny dookreśla to, czego w zdaniu pierwszym art. 139 Konstytucji RP nie zawarto.

Zdanie drugie, jako wyjątek od zasady, wyrażać musi tę samą myśl, która implicite zawarta jest w zdaniu pierwszym art.139 Konstytucji RP. Jeżeli więc, wyłączone jest prawo łaski wobec osób skazanych przez Trybunał Stanu, to z tej normy należy wyprowadzić wniosek, że prawo łaski ma zastosowanie wobec pozostałych osób skazanych.

Co prawda dzisiejsze orzeczenie SN nie jest jeszcze opublikowane lecz trudno przypuszczać, by stało za nim inne rozumowanie, niż powyższe.

Raz jeszcze pochylmy się nad nim. Taki typ rozumowania, jak przedstawiony wyżej, w nauce logiki nosi nazwę błędu odwróconej akcydentalizacji. Na czym ów polega? Otóż na wywiedzeniu ze zdania szczegółowego zdania ogólnego.

To tak, jakby ze zdania: Moja żona jest nauczycielką wywieść twierdzenie ogólne: Wszystkie żony są nauczycielkami.

Co więcej SN w cytowanym już postanowieniu stwierdza, że:

Z zestawienia regulacji obu konstytucji uchwalonych przed 1939 r., a zwłaszcza zapisów Konstytucji z 1935 r. cyt.: ”…darować lub złagodzić skazanemu karę, wymierzoną orzeczeniem prawomocnem, tudzież uchylić skutki skazania” oraz bardzo ogólnej formuły co do prawa łaski zawartej w Konstytucji z 1952 r., czy też Małej Konstytucji i obecnej ustawie zasadniczej, wyprowadzany jest wniosek, że konstytucje powojenne w treści prawa łaski mają inny, szerszy zakres, co oznacza, iż prawo to może dotyczyć także osób, które nie są skazane prawomocnym orzeczeniem, a zatem, możliwe jest stosowanie w jego ramach abolicji indywidualnej (tak np. B. Banaszak, Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, Warszawa 2012, s. 768.; tenże, Prezydenckie prawo łaski w Polsce, Acta Universitatis Wratislaviensis, Przegląd Prawa i Administracji L, Wrocław 2012, s. 34; A. Murzynowski, Refleksje…, s. 490; tenże: Ułaskawienie…, s. 128; T. Grzegorczyk, J. Tylman, Polskie postępowanie karne, Warszawa 2014, s. 1008; S. Waltoś [w:] S. Waltoś, P. Hofmański, Proces karny. Zarys systemu, Warszawa 2013, s. 559; K. Kaczmarczyk-Kłak, Prawo łaski…, s. 431-439). Podkreślić stanowczo należy, że zwolennicy dopuszczalności objęcia prawem łaski abolicji indywidualnej, a zatem, stosowania aktu łaski przed uprawomocnieniem się wyroku, opierają się li tylko na zakresowym porównaniu treści tylko przepisów, które normowały prawo łaski, a nadto, na twierdzeniu co do braku jakichkolwiek ograniczeń w treści art. 139 Konstytucji RP (oprócz zdania drugiego).

Tak więc stanowisko SN opiera się na dość karkołomnej, i, jak wykazałem wyżej, obarczonej błędem logicznym wykładni zdania drugiego art. 139 Konstytucji.

To oczywiście nie koniec problemów Sądu Najwyższego.

Bo nawet zakładając, iż jest w istocie tak, jak wydawało się ekipie pani Gersdorf, to mamy dopiero początek problemu.

Sąd Najwyższy w 2017 roku (powtórzył to w 2023) uznał, że może stwierdzić nieważność prezydenckiego aktu wydanego na podstawie przysługującej mu prerogatywy.

Chcąc nie chcąc sędziowie powodują, że idea państwa prawnego w tym przypadku idzie się j...ać, niczym PiS na ulubionych przez formację Tuska „gwiezdnych” plakatach.

Dlaczego?

Jak trafnie zauważył Sąd Najwyższy w cytowanej już uchwale:

Każdy organ władzy publicznej – zgodnie z treścią art. 7 Konstytucji – działa na podstawie i w granicach prawa, a zatem, każde prawo przynależne organowi władzy ma swoje granice, które wyznacza także zasada równowagi władz.

Sąd Najwyższy, choć stojący na samym szczycie drabiny sądowniczej w Polsce, również podlega tym ograniczeniom.

Jego „zasięg” określa art. 1 ustawy z dnia 23 listopada 2002 roku o Sądzie Najwyższym:

Sąd Najwyższy jest organem władzy sądowniczej, powołanym do:

1) sprawowania wymiaru sprawiedliwości przez:

a) zapewnienie w ramach nadzoru zgodności z prawem oraz jednolitości orzecznictwa sądów powszechnych i wojskowych przez rozpoznawanie kasacji oraz innych środków odwoławczych, b) podejmowanie uchwał rozstrzygających zagadnienia prawne,

c) rozstrzyganie innych spraw określonych w ustawach;

2) rozpoznawania protestów wyborczych oraz stwierdzania ważności wyborów do Sejmu i Senatu oraz wyboru Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, a także ważności referendum ogólnokrajowego i referendum konstytucyjnego;

2a) rozpoznawania protestów wyborczych w wyborach do Parlamentu Europejskiego;

3) opiniowania projektów ustaw i innych aktów normatywnych, na podstawie których orzekają i funkcjonują sądy, a także innych ustaw w zakresie, w którym uzna to za celowe;

4) wykonywania innych czynności określonych w ustawach.

Konstytucja w żadnym wypadku nie oddaje możliwości kontrolowania prezydenckich prerogatyw jakiemukolwiek innemu Organowi, sądów i trybunałów nie wyłączając.

Zatem SN w tym przypadku po prostu robi to samo, co… TSUE – próbuje prawem kaduka zawłaszczyć jak największy obszar przestrzeni publicznej, a prawo ku temu wywodzi z talmudycznej wręcz interpretacji (trudno nazwać to wykładnią) przepisów.

Cała heca z ułaskawieniem Kamińskiego ma bowiem wydźwięk głęboko polityczny i służy tylko jednemu – ponownemu odgrzaniu starego kotleta przedwyborczego po to jedynie, by w świadomości jak największej części społeczeństwa zaszczepić przekonanie, że PiS oznacza łamanie prawa.

Tyle tylko że taka strategia wyborcza Tuska i jego akolitów niesie dla Polski poważne niebezpieczeństwo.

Zamiast zgodnie z art. 2 Konstytucji być państwem prawnym stajemy się coraz bardziej republiką sędziowską.

W świadomości społecznej utkwiła wypowiedź niejakiej Ireny Kamińskiej, sędzi w stanie spoczynku o „nadzwyczajnej kaście”.

Tymczasem o wiele groźniejsza dla nas, ale i dla kraju, jest wypowiedź prof. Wojciecha Popiołka, sformułowana na odbywającym się w maju 2017 r. w Katowicach Kongresie Prawników Polskich:

W demokratycznym państwie prawnym suwerenem nie są wyborcy. Suwerenem są wartości znajdujące się w prawie, a na straży tych wartości stoją niezależne sądy i niezawiśli sędziowie.

To właśnie jest ideologia „nadzwyczajnej kasty”.

Suwerenem są wartości zawarte w systemie prawa, zaś oni, jako najwyżsi kapłani jurydycznego obrządku są namaszczeni do ustalania jego zakresu.

Przy czym, jako kapłani, nie są skrępowani jakimikolwiek ograniczeniami – co najwyżej w ramach odpowiedniej wykładni znajdzie się odpowiednie uzasadnienie.

Mniejsza z tym, że nawet ktoś o wykształceniu Hołdysa (by wspomnieć o czołowym „intelektualiście” oPOzycji) jest w stanie zauważyć miałkość użytych argumentów.

Uchwał SN nie da się zaskarżyć w żadnym trybie. Liczenie zaś na międzynarodowe Trybunały można porównać chyba do oczekiwania przez starożytnych mieszkańców Krakowa na to, że Smok Wawelski pożre się sam zaczynając od ogona. ;)

Trzeba wreszcie powiedzieć prosto w oczy, o co naprawdę chodzi.

W całej Europie (a przynajmniej jej unijnej części) mamy do czynienia z odchodzeniem od trójpodziału władz wg Monteskiusza i wysunięciem na czoło władzy sądowniczej.

Jak bowiem roi sobie „nadzwyczajna kasta” - władza wykonawcza ma być podporządkowana wymiarowi sprawiedliwości. Tak przynajmniej mimowolnie wymsknęło się prof. Leszkowi Kubickiemu, sędziemu SN w stanie spoczynku, byłemu Ministrowi Sprawiedliwości w rządzie Włodzimierza Cimoszewicza.*.

Państwo prawne jako etap prowadzący do Republiki sędziów, zamiast Narodu suwerenem mają być zasady prawne, określane przez tychże sędziów.

Dzisiejsze orzeczenie SN jest kolejnym krokiem w tą właśnie stronę.

6.06 2023

_____________________________________________

* vide: ]]>https://www.rmf24.pl/tylko-w-rmf24/popoludniowa-rozmowa/news-prof-leszek-kubicki-prezydent-ulaskawiajac-mariusza-kaminski,nId,2400299#crp_state=1]]>

obraz: Franciszek Kulon, Temida