[książka]"Lawa. Rozmowy o Polsce"

Na uroczystości wręczenia Ewie Stankiewicz nagrody im. Jacka Maziarskiego dostałem w prezencie wydaną wspólnymi siłami Solidarnych2010 i wydawnictwa Arcana książkę „Lawa. Rozmowy o Polsce”.

Jak mówi nam już sam tytuł, jest to kolejna pozycja z bardzo ostatnio popularnego gatunku zbioru rozmów z różnymi osobami. Od innych tego typu pozycji różni się szerszą tematyką i takim też doborem rozmówców. Mamy tutaj, niejako jako podsumowanie, rozmowę z samą Ewą Stankiewicz, mamy dzieci ofiar katastrofy smoleńskiej – Małgorzatę Wassermann i Pawła Kurtykę, mamy Barbarę Fedyszak-Radziejowską. Jednak ta debata jest szersza, bo o swoich koncepcjach opowiadają też Rafał Ziemkiewicz i – najbardziej odległy politycznie od reszty rozmówców – Robert Gwiazdowski. Rzecz tym ciekawsza i trochę czyta się to wszystko nie jak książkę, a potężne wydanie jakiegoś specjalizującego się w wywiadach tygodnika.

Dostajemy tu i analizy naszej sytuacji, od historycznych (prof. Andrzej Nowak), poprzez socjologiczne (Fedyszak-Radziejowska i Zybertowicz) do ekonomicznych (Gwiazdowski). Pojawiają się koncepcje rozwiązań dla Polski i polskiej debaty publicznej, w których zresztą pojawia się pewien rozdźwięk między teoretykami a praktykami, jaskrawo widać to w sąsiadujących ze sobą tekstach z ostatniego działu książki, zatytułowanego „Terapia”. Oprócz niego, znajdziemy tu bloki „Tożsamość” (Wojciech Wencel, Andrzej Nowak, Rafał Ziemkiewicz), „Bliscy i młodzi” (Wassermann, Kurtyka, Wszołek, Kalita), „Ekonomia i polityka” (Bierecki, Gwiazdowski, Żurawski vel Grajewski, Przybylski) i „Media” (Wareccy, Skowroński, Król). Już po tej liście widać, że czasem zderzają się ze sobą całkiem różne wizje i tradycje (Wencel/Ziemkiewicz), jednak widać w tym faktyczne przywiązanie do demokracji pomysłodawców zbioru. Tu chodzi o przedstawienie poglądów osób, które różnią się w swoich wizjach, ale nie negują pewnej, do niedawna oczywistej, podstawy pojęciowej, nie zaś o przedstawienie jednego, jedynie słusznego poglądu.

Tkwi w tym jednak pewna pułapka. Wywiady są naprawdę ciekawe, rzeczy mało znanych lub zapomnianych, a istotnych, można w nich znaleźć mnóstwo i praktycznie każda rozmowa była dla mnie bardzo interesująca, ale… Zabrakło kilka razy przerwania rozmówcy i powiedzenia „Panie, co pan…?”. Choćby wtedy, gdy Marek Król mówi, że nigdy nie czuł się związany z komunizmem. Nie neguję szczerości zmiany poglądów Króla, ale właśnie tu zdaje się była okazja o coś spytać. Ja bym się chętnie dowiedział czegoś więcej o drodze ideowej od młodego sekretarza PZPR do dojrzałego antysystemowca III RP. „Panie, co pan…?” zabrakło też, gdy pan Robert Gwiazdowski mówi, że dla niego nie jest problemem to, że kupujemy gaz od Rosjan, póki nam się to ekonomicznie opłaca. Przecież się nie opłaca, wie o tym Gwiazdowski, wie o tym czytelnik i prowadzący wywiad też pewnie wiedzą – więc tu zabrakło mi jakiegoś pytania dodatkowego.

Mam wrażenie, że książkę szykowano w pewnym pośpiechu, zważywszy na jej publicystyczny charakter – uzasadnionym, niestety odbija się to na sporej liczbie literówek czy błędów, kilka razy mam też wrażenie, że pytanie zostało wchłonięte przez akapit odpowiedzi. Nie wiemy też, kto zadaje pytania, ponieważ nie zostało to nigdzie zaznaczone, a przynajmniej ja nie potrafię znaleźć tej informacji.

Z powodu jakiegoś złego splotu okoliczności Niepoprawni.pl nie zostali patronem medialnym tej pozycji, niemniej z pełnym przekonaniem warto ją polecić naszym czytelnikom.