Kto wiedział o stanie wojennym?

wiem że czujemy to samo, ale mówimy różnie bo mamy różne doświadczenia. Na początku był szok. Mówię o poniedziałku. Mój zakład pracy był mały, bez strategicznego znaczenia, nawet nasz przewodniczący nie był internowany, ale widziałem jak przyszło do niego dwóch smutnych panów po cywilnemu. W kilka osób zaczęliśmy się zastanawiać co robić. Byl jasne że czynny opór spowoduje wiele ofiar których zawsze lepiej uniknąć. No i jak miałaby wyglądać walka? 

Zaczęliśmy od ewakuacji naszej biblioteczki z niezależnymi książkami. Każdy wziął po kilka. Przewodniczącego nie informowalismy o tym jak również o innych drobnych akcjach jakie wykonywaliśmy. Ufaliśmy mu, ale instynkt mówił że lepiej nie wiedzieć za dużo, a on będzie3 pierwszy na którego zwróci uwagę bezpieka, gdy coś się zacznie dziać. Mieliśmy to szczęście, że po jakichś trzech tygodniach (przepraszam, dokładnie nie pamiętam kiedy a w tej chwili nie zaglądam do źródeł i archiwum) zaczął dochodzić do nas "Tygodnik Mazowsze". Od nr. 2 oczywiście. Na pewno znasz historię numeru 1. Były akcje np. dostarczania chemikaliów do druku, jeśli ktoś miał ale nikt nie pytał kto to robi i dokąd nosi. Druk "TM" wyglądał luksusowo, to też podnosiło na duchu. Potem - o ile wiem - w "Mazowszu" była wpadka, ale dalej się później ukazywał w trochę zmienionej technice druku. W tamtym czasie pojawiło się hasło "zima wasza - wiosna nasza". Były też składki - mogę powiedzieć, że od naszego zakładu były te które w "Tygodniku Mazowsze" oznaczane były symbolami "JZ". To było od "Jeszcze Zwyciężymy". Raz napisano w nim o naszej akcji plakatowej. Kierownictwo bało się bardziej niż my, niszczyli te plakaty i trzęśli się aż było to niesmaczne.

Nikt z nas nie spodziewał się formy, w jakiej władza ludowa zaatakuje społeczeństwo. Nikt z nas, "zwykłych" nie miał pojecia że "można" wprowadzić stan wojenny (wyjątkowy nie był przewidziany, a poza tym wojenny zapewne pozwalał na strzelanie do manifestantów). Ta forma jaką wymyślili Jaruzelski z towarzyszami była dla nas zaskoczeniem. 

Co by dało że grupa odważnych i zdeterminowanych ludzi dowiedziałaby się co knują? Każda próba strajku zakończyłaby się tym samym. Kwestia tylko taka, czy aresztowano by ich osobno po domach, czy w jakichś większych zorganizowanych grupach. Nie było szans na sukces wobec użycia armii, milicji i bezpieki.

I jeszcze jedno: był wśród nas kolega "dysydent"; miał wiedzę i dużo czytał. Wyjątkowy "element antysocjalistyczny". Powiedział, zorientowawszy się w sytuacji (po 1-2 dniach po 13 grudnia), że będą ofiary. To było przed wydarzeniami na kopalni "Wujek". Twierdził że władza ludowa bezwzględnie dostosuje swoje działanie do sytuacji, a ofiary zostały skalkulowane dla zastraszenia innych. Gdyby im się nie udało, stałoby się to co na Wybrzeżu w 1970. Z perspektywy czasu wierzę że tak mogło się stać. My byśmy tej "wojny" nie wygrali, a ilość ofiar szłaby w setki, a może w tysiące. 

Zamiast tego powstała konspiracja, bez tych, których zamknięto. (Słowo "internowanie" miało do tamtej pory całkiem inne znaczenie). 

Mamy jako Polacy to szczęście że mieliśmy największą podziemną armię w okupowanej Europie; mielismy też największą, bo praktycznie powszechną konspirację w stanie wojennym i po. Biorąc pod uwagę ilość szpicli i donosicieli władza ludowa musiała mieć dobre rozeznanie kto "knuł". Ale tylu obywateli nie mieliby gdzie zamknąć. Zagrożeni byli przede wszystkim ci którzy robili trochę więcej niż pozostali. 

Dlatego z jednej strony rwałbym się do czynnego sprzeciwu, ale z drugiej - gdyby ludzie wcześniej wiedzieli co zrobi komuna 13 grudnia, zginęłoby bardzo wielu Polaków. Na szczęście tego dylematu nie musimy już rozwiązywać.

Ale z pewnością nie zgadzam się że "do Świąt było pozamiatane, a ruch zduszony". To był czas kiedy po szoku i ofiarach zaczynaliśmy się organizować jako konspiracja. Niektórzy jeszcze strajkowali. Nawiązano kontakty, powstały podziemne gazetki. To wszystko dopiero się rozkręcało. I ciągle ginęli ludzie.

Muni, gratuluję, skłoniłeś mnie do napisania tego czego nie napisałem przez 35  lat :-)))

Pozdrawiam

Honic