Markowa, Jedwabne i Piotr Skwieciński

Nie ma to jak namawiać do „pojednania budowanego jedynie na prawdzie”, odsuwając chęć poznania prawdy. Na mój tekst, w którym wyraziłam nadzieję, że po otwarciu Muzeum Polaków Ratujących Żydów pojawia się wreszcie szansa na odkłamanie Jedwabnego, z polemicznym głosem wystąpił mój redakcyjny kolega Piotr Skwieciński, apelując by nie walczyć z faktami, lecz przyjąć do wiadomości, że to Polacy mordowali Żydów w Jewabnem.

Jako rozstrzygające przytacza tutaj stanowisko Instytutu Pamięci Narodowej, który de facto niewiele wyjaśnił. Dlaczego nie można powiedzieć – tak jak życzy sobie autor polemiki – że IPN zrobił „wszystko co możliwe”?

Z wielu powodów. Zablokowano ekshumację, nie przeprowadzono sekcji szczątków, badania miejsca tragedii zarzucono po kilku dniach, gdy tylko znaleziono tam łuski niemieckich nabojów, świadczących o zupełnie innym przebiegu zdarzeń. Co więcej, IPN nie dołączył do swojej dwutomowej publikacji wieńczącej badania sprawozdania prof. Andrzeja Koli, który kierował pracami archeologicznymi w Jedwabnem. Instytut zablokował też emisję filmu „Jedwabne” zrealizowanego przez Artura Janickiego dla Telewizji Polsat.

(...)

apo, by wykonać rozkaz likwidacji Żydów. Rozkaz został wykonany. Zabito.

— tak zaczyna się film historyka i dokumentalisty Artura Janickiego pt. „Jedwabne”. Reżyser dociera do świadków, analizuje fakty, próbuje zrekonstruować wydarzenia. Wynika z nich, że zbrodnia w Jedwabnem została zaplanowana i przeprowadzona przez Niemców. Brała w niej udział jakaś grupa Polaków. Miejscowi folksdojcze, przywiezieni zleceniobiorcy, przymuszeni mieszkańcy? Na pewno nie było tak, jak ogłosił światu Jan Tomasz Gross, że nienawistni Polacy spędzili swoich sąsiadów do stodoły i spalili ich żywcem. Niemcy rozstrzelali część osób zanim podpalili stodołę, świadczą o tym liczne łuski po niemieckich nabojach.

Poniżej film „Jedwabne”, który w  materiale jest fragmentem prelekcji Leszka Żebrowskiego.

(...)

Cytaty za: http://wpolityce.pl/historia/285774-nie-powielajmy-klamstw-o-jedwabnem-swiadkowie-i-fakty-czekaja-na-prawde-w-odpowiedzi-piotrowi-skwiecinskiemu-wideo

W wielu materiałach o zbrodni w Jedwabnem pojawia się nazwa specjalnych jednostek SS - Einsatzkommando, które działały w rejonie Białegostoku i brały udział w akcji mordowania Żydów, m.in. w Radziłowie oraz Jedwabnem. Warto więc przypomnieć historię utworzenia oraz cele i metody działania tych oddziałów.

Narada w Wewelsburgu

Na początku 1941 roku Heinrich Himmler zwołał w zbudowanym przez więźniów obozu koncentracyjnego zamku SS w Wewelsburgu spotkanie z grupą 12 SS-Gruppenführerów, w tym z Erichem von dem Bach-Zelewskim, który o tym później zeznawał. Na spotkaniu tym Himmler zapowiedział, że celem kampanii rosyjskiej jest zredukowanie lokalnej populacji o około 30 milionów osób w celu zapewnienia terenów dla osadników niemieckich. W czasie innego przemówienia do żołnierzy jednostek Waffen-SS w lipcu 1941 r. powiedział: Po drugiej stronie stoi populacja licząca 180 milionów, mieszanka ras, których nazwy są nie do wymówienia - a których twarze wyglądają tak, że można ich zastrzelić bez żalu czy współczucia. I do tych właśnie zadań SS zorganizowało policyjne oddziały morderców - Einsatzgruppen.

Stworzone na kampanię sowiecką

Einsatzgruppen zostały utworzone na kilka miesięcy przed atakiem Niemiec na Związek Sowiecki. Już w styczniu 1941 roku Reinhardt Heydrich, który organizował podobne oddziały przed kampanią wrześniową w Polsce, zlecił podległym sobie służbom z RSHA przygotowanie jednostek do dużych akcji policyjnych w szerokim zakresie. W maju cztery Einsatzgruppen były gotowe do wkroczenia na zajmowane tereny sowieckie zaraz za armią niemiecką w czasie operacji"Barbarossa". Miały one rozkaz zabijania na miejscu komisarzy sowieckich, funkcjonariuszy komunistycznych oraz mordowania elementów wywrotowych i wszystkich Żydów w służbie partii i państwa. Otrzymały one też praktycznie wolną rękę w mordowaniu ludności cywilnej na zajętych terenach.

Ponieważ zadań tych nie mogłyby wykonywać bez wiedzy i pomocy poszczególnych dowódców armii niemieckiej, ci byli poinformowani o tym, że mają udzielać wszelkiej pomocy SS-manom z Einsatzgruppen.

Struktura

Każda Einsatzgruppe liczyła pomiędzy 600 a 1000 policjantów skierowanych z różnych oddziałów policyjnych, z uzupełnieniem otrzymanym z oddziałów Waffen-SS. Każda z nich składała się z czterech lub pięciu Einsatzkommando (sił do zadań specjalnych) lub Sonderkommando (siły specjalne). Wiele z tych grup było dowodzonych przez członków SD lub RSHA.

Wymieńmy je:

Einsatzgruppe A działała w rejonie państw bałtyckich, dowodził nią dr Franc Walter Stahlecker;

Einsatzgruppe B operowała na terenie Białorusi z dowódcą Arthurem Nebe;

Einsatzgruppe C - na bagnach Prypeci, dowodził nią dr Otto Rasch;

Einsatzgruppe D działała na terenach południowej Ukrainy, początkowo pod dowództwem Otto Ohlendorfa.

Cel - eliminacja Żydów

Jak podaje Richard Breitman w The Architect of Genocide; Himmler and the Final Solution (Architekt ludobójstwa; Himmler a "Ostateczne rozwiązanie"), dowódca Einsatzgruppe A. Stahlecker w raporcie z działalności tego oddziału morderców napisał, że celem operacji oczyszczających Policji Bezpieczeństwa, zgodnie z podstawowymi rozkazami, była w możliwie największym stopniu eliminacja Żydów.

Autorstwo pogromów przypisać ludności miejscowej

Jedyną rzeczą, której się obawiał Himmler i inni przywódcy SS, były protesty oraz szok, jaki mogłyby przeżyć koła niemieckie, dowiadując się o rozmiarach zaplanowanych zbrodni oraz widząc rezultaty morderczych akcji SS. Dlatego postanowiono, że byłoby wskazane, aby na zajmowanych terenach zbrodnie były dokonywane przez ludność miejscową. Poniższe wytyczne zostały przekazane 2 lipca do wszystkich Einsatzgruppen przez Heydricha, prawdopodobnie zostały jednak podyktowane przez Himmlera:

Dla obserwatora z zewnątrz powinno to wyglądać, że sama miejscowa ludność zareagowała w sposób naturalny przeciwko dziesiątkom lat opresji dokonywanej przez Żydów oraz przeciwko terrorowi stworzonemu ostatnio przez komunistów - oraz że miejscowa ludność dokonała tych pierwszych posunięć na własną rękę. (...) Było obowiązkiem Policji Bezpieczeństwa (Einsatzkommando), aby zacząć te akcje samooczyszczania oraz kierować je we właściwe kanały - tak, aby zamierzony cel oczyszczenia tych terenów osiągnąć tak szybko, jak to możliwe.

Pogromy w Estonii, Łotwie i na Litwie

Na terenie Estonii, Łotwy oraz Litwy, które po aresztach i wywózkach w czasie okupacji sowieckiej początkowo były dobrze ustosunkowane do swoich niemieckich okupantów Niemcy znaleźli mieszkańców zgadzających się z nimi, że Żydzi i komuniści byli ściśle związani. Dlatego np. w litewskim Kownie Stahlecker osiągnął sukces i już w nocy 25 lipca lider miejscowej milicji Klimatis zorganizował pogrom, w którym zamordowano ponad 1500 Żydów oraz spalono kilka synagog i około 60 żydowskich domów. W ciągu kilku następnych nocy pod dowództwem litewskiego porucznika Norkusa zamordowano dalszych 4300 Żydów - jak podkreślał Stahlecker - bez żadnej widocznej wskazówki dla świata zewnętrznego, że dokonano tego wskutek niemieckiego rozkazu lub niemieckiej sugestii.

Podobne akcje przeprowadzono na Łotwie, gdzie w Rydze Stahlecker zorganizował liczącą około 400 osób policję pomocniczą, która 3 lipca pod dowództwem litewskiego porucznika Weissa obrabowała żydowskie domy. Dwie inne łotewskie grupy dokonywały pogromów, zabijając około 400 Żydów oraz paląc wszystkie synagogi.

W obu miastach ludzie Stahleckera filmowali pogromy oraz robili zdjęcia, które miały udowodnić, że Litwini i Łotysze dokonywali tych egzekucji sami, bez żadnej zachęty czy przymusu ze strony Niemców.

Breitman pisze, że na Ukrainie jednostki policji osiągnęły niewielkie sukcesy w organizowaniu pogromów od samego początku inwazji, lecz napotkały opory wśród części Ukraińców. Natomiast w sektorach białoruskim i Rosji Centralnej pogromy były rzadsze i mniej efektywne, a Einsatzkommando zmuszone zostały do podjęcia pierwszych działań - przy czym morderstwa były najczęściej przedstawiane jako odwet za żydowską partyzantkę lub rabunki.

W Białymstoku działał Bataliom Policji 322

Natomiast w Białymstoku, gdzie działał Batalion Policji 322, 1 lipca przeszukał on żydowskie oraz polskie dzielnice i skonfiskował wiele rzeczy, które potraktowano jako skradzione Niemcom. Tegoż dnia w Batalionie pojawił się Himmler, który zażądał meldunku oraz obejrzał skonfiskowane rzeczy. Zgodnie z zeznaniem Bach-Zelewskiego, dowódcy SS i Policji na terenie Rosji Centralnej, Himmler osobiście nakazał mu egzekucję 2000 Żydów jako karę za te rabunki.

Do początku roku 1943 zamordowali 633 330 sowieckich Żydów

Jak podaje Gordon Williamson w The SS: Hitler's Instrument of Terror (SS: Narzędzie terroru), według danych skrupulatnie prowadzonych przez statystyków SS na podstawie meldunków Einsatzgruppen - do początku roku 1943 zamordowały one 633 330 osób, głównie Żydów ze Związku Sowieckiego. Do końca swojej działalności zamordowały one jeszcze około 100 000 osób.

Nawet w końcu 1941 roku hitlerowcy nie rezygnowali z podżegania miejscowej ludności na terenach okupowanych. Michael Berenbaum w pracy Witness to the Holocaust (Świadek holokaustu) podaje, iż jeszcze w październiku 1941 roku w raportach sytuacyjnych Einsatzgruppe C wysyłanych z Kijowa do Berlina były zamieszczane informacje o tym, że jeżeli miejscowej populacji da się impuls oraz wolną rękę, to w rezultacie można będzie się spodziewać pogromów żydowskich.

Przed wojną działały jako Sonderkommando

Oddziały Einsatzkommando były tworzone już wcześniej. Heinz Höhne w The Story of Hitler's SS; The Order of the Death's Head (Historia SS Hitlera; Oddziały trupich czaszek) pisze, że oddziały te w ramach Sicherheitspolizei stały się stałym elementem na każdym etapie ekspansjonistycznej polityki narodowych socjalistów w Niemczech. Przed zajęciem Austrii utworzono je pod nazwą Sonderkommando (oddziały specjalne), które jako awangardowe oddziały Sicherheitspolizei oraz SD starały się przejąć materiały wywiadowcze oraz inne mogące służyć policji bezpieczeństwa.

1939 r.: Einsatzgruppen w każdej armii

Einsatzgruppen były także zorganizowane przez Heydricha przed atakiem Niemiec na Polskę. Do każdej armii niemieckiej przydzielono jedną Einsatzgruppe, początkowo było ich 5, później 6, każda podzielona na 4 Einsatzkommando liczące od 100 do 150 osób w mundurach SD. Jak pisze Ian Kershaw w Hitler; 1936-1945 Nemesis, razem z okupacją Polski barbarzyństwo tych oddziałów osiągnęło nowy poziom. Szacuje on, że Einsatzgruppen zamordowały około 60000 osób, w realizacji celu zakładającego anihilację oraz likwidację wyższych warstw polskiego społeczeństwa, kleru, inteligencji i polskich Żydów.

W czasie jednej z takich morderczych akcji, przeprowadzonych około 10 września, Żydów spędzono do kościoła, a następnie kościół podpalono. Były to te same barbarzyńskie metody, jakie stosowano wcześniej w Niemczech w czasie Kristallnacht w 1938 roku - oraz później w Jedwabnem i innych miejscowościach.

Dane o działalności jednostek SS-Einsatzgruppen na terenach zajętych przez armię niemiecką po ataku na Związek Sowiecki oraz metody działań w Jedwabnem, które w wielu szczegółach przypominają przebieg zbrodni dokonywanych poprzednio przez SS w innych miejscowościach zaprzeczają antypolskim tezom prof. Jana T. Grossa o tym, że "społeczeństwo polskie" zorganizowało pogrom "sąsiadów" w Jedwabnem...

Andrzej M.Salski