Drzwi do lasu

 Jeszcze za czasów mojej młodości takie „drzwi” były symbolem czegoś niepomiernie absurdalnego. Tymi słowami kwitowało się  głupie pomysły kolegów, wywołując zazwyczaj wesołość w towarzystwie.

 Las był zawsze. Mijały pokolenia Polaków, odchodziły do wieczności, a las trwał. Nie zmogły go żadne przeciwności. Opierał się im i zwyciężał. Porastał wyludniające się wiejskie osady, wkradał w opuszczone zagony i wchłaniał w swój gąszcz leśne drożyny i ścieżki.

 Smagany wiatrem, chylił się ku ziemi, ale nawet gdy pękały i waliły się całe rzędy potężnego drzewostanu, już w jego miejsce wciskał się ochoczo młodniak, chciwy słońca i dominacji.

 Nie było nas – był las! Nie będzie nas – będzie las!

 Ta odwieczna prawda była tak samo oczywista, jak to, że po nocy nadejdzie dzień.

 Podobnie jak nasi przodkowie, żyjemy w przeświadczeniu, że tak było, jest i będzie.

 Las był kolebką naszego narodu. To w nim rosło drzewo, na którym uwił gniazdo orzeł. To nad nim krążył: wspaniały i potężny, wzbudzając zachwyt naszego protoplasty. Na tle zachodzącego słońca bieliły się jego pióra. Obraz ten uwieczniono po wsze czasy, zdobiąc nim narodowe emblematy.

 Pierwsze polskie warownie i miasta powstawały z naturalnego dla Polaków budulca. Drewno było popularne bardziej niż kamień. Łatwiejsze w obróbce i dużo bardziej ekonomiczne w użyciu, stało się towarem niezbędnym w państwie i powszechnie cenionym. Dbano zatem o drzewostan, rozwijając gospodarkę leśną, a wszystko to w oparciu o wzorce, podpatrywane w lepiej rozwiniętych krajach zachodu.

 Kto z nas nie zaznał specyfiki drewnianej chaty? Każdy, chociaż raz, choćby przypadkiem, trafił pod przysłowiową strzechę.

 Jakie wrażenia? Założyć się gotowam, że pozytywne i niezapomniane. Zapach palących się smolnych polan w kuchennym piecu… A te  trzaski, skrzypienia starych podłóg i stuletnich szaf…

 Tak to działa. W żadnym indiańskim wigwamie, ani eskimoskim igloo, a tym bardziej w kazachskiej jurcie, czy arabskim namiocie nie poczujemy się tak bardzo swojsko.

 To wszystko stąd, że drewno, czyli las, jest najważniejszym składnikiem naszego naturalnego, a nawet narodowego środowiska i chociaż przenieśliśmy się do wygodnych, betonowych domów, staramy się urządzać je w sposób gwarantujący nam jak najbliższy kontakt z  drewnem.

 Zapach igliwia jest w Polsce tak popularny, że nie ma firmy kosmetycznej, która nie zadbałaby o stałą produkcją tego rodzaju asortymentu, czy to w postaci olejków zapachowych, świec, lub płynów do kąpieli.

 Jak Polska długa i szeroka, wszędzie, od wieków już opowiadało się baśnie i legendy, a każda z nich z lasem stumilowym związana, czy puszczą jakowąś. Już to Baby Jagi, albo leśne rusałki, zbójcy, krasnale, wilkołaki i strzygi, już to zamczyska w leśnych głuszach, albo kwiaty paproci skryte w zagajnikach…

 Nie ma w Polsce dziecka, które na widok lasu, nie szukałoby wzrokiem wilka, pomiędzy drzewami skrytego. A czerwona czapeczka zawsze przywołuje na myśl Czerwonego Kapturka.

 Trudno sobie nawet wyobrazić, że mogłoby zabraknąć lasu w polskich baśniach. Gdzie trafiłyby wtedy zagubieni Jaś i Małgosia? No, do domku na kurzej nóżce! Gdzie go umiejscowić zatem? Na pustyni, a może na łące? Nonsens. Las musi być, inaczej bajka traci sens. Nie byłoby jej wtedy. Ani tej, ani wielu, wielu innych.

 Czegoś jeszcze by nie było, gdyby las nie istniał. Czegoś bardzo ważnego dla Polaków.

 Kto z nas nie zna rymów:

   W głuchej puszczy, przed chatką leśnika,

Rota strzelców stanęła zielona;

A u wrót stoi straż Pułkownika,

Tam w izdebce Pułkownik ich kona.

Z wiosek zbiegły się tłumy wieśniacze,

Wódz to był wielkiej mocy i sławy,

Kiedy po nim lud prosty tak płacze

I o zdrowie tak pyta ciekawy.

Tak, to już inne opowieści. Nie bajki, nie klechdy, ale tragiczne losy naszych przodków. Las stanowił bezpieczną przystań dla wszystkich, którzy potrzebowali schronienia. Gęste bory doskonale maskowały największe nawet obozowiska.

 Ujść z życiem pogoni, często znaczyło po prostu: dopaść lasu! Już pierwsze, pojedyncze drzewa zwiększały szanse, a cóż dopiero gęsta jego ściana?

  Nie dotarł do niej „Hubal”, padł przeszyty serią z karabinu. Gdyby udało mu się wtedy dostać do lasu, zapewne żyłby jeszcze, może nawet przetrwałby wojnę? Kto wie?

 Kto oglądał świetny film, na podstawie wspomnień nagrany, pod tytułem „Biegnij chłopcze, biegnij”, ten wie, skąd wziął się tytuł.

 Mały żydowski chłopiec mógł ocalić życie tylko w jeden sposób: ukryć się w lesie! Tam schronienie. Tam bezpieczeństwo. Dobiegł. Przeżył.

 Podczas niemieckiej okupacji, na Mirestkach w Puszczy Knyszyńskiej, Żydzi wykopali trzy wielkie ziemianki. Były doskonale zamaskowane i tak sprytnie zaopatrzone, że gdyby nie pewne dramatyczne wydarzenie – przypadek, doczekaliby swoich wyzwolicieli w sowieckich mundurach. Zabrakło kilku miesięcy. Ci szczęścia nie mieli, ale innym się udało. W innych ziemiankach.

 Puszcze były ostoją dla tysięcy partyzantów. Leśne obozowiska rozsiewały się gęsto na całej polskiej ziemi. Nie brakowało ich na Podlasiu, Mazowszu, Pomorzu, Wileńszczyźnie, Polesiu czy Wołyniu. Obszar przedwojennego terytorium Rzeczpospolitej był terenem intensywnych walk partyzanckich. Często, jedna puszcza, dawała schronienie oddziałom niepowiązanym ze sobą ideologicznie, a bywało, że nawet wrogo nastawionym względem siebie. Jedni i drudzy wykorzystywali walory leśnych głuszy, strzegąc zajętego kawałka zadrzewionej ziemi, dającego namiastkę wolnej ojczyzny.

 Lasy bywały też świadkiem niewyobrażalnych wprost okrucieństw i barbarzyństwa, którego dopuszczano się względem nie tylko zbrojnych partyzantów, ale też tej ludności cywilnej, której zbyt prowizoryczne schronienie, nie spełniło oczekiwanych nadziei.

 Okupanci wykorzystywali też lasy, jako naturalną osłonę dla swoich nieludzkich poczynań. To w cieniu treblińskich sosen ustawiono stosy krematoryjne. Las skutecznie zasłaniał masowe zbrodnie dokonywane w tym ustronnym, zielonym zakątku.

 Dzisiaj, w miejscu tym, nawet sosny szumią inaczej, a wiatr gwiżdże przeciągle pomiędzy zimnymi głazami, ustawionymi na cmentarzysku. Tak polski las wykorzystywali Niemcy.

 Drugi okupant, z czerwoną gwiazdą na czapce, przeczesał wszystkie leśne osady położone w Puszczy Augustowskiej, a setki spędzonych ludzi wywiózł w nieznanym kierunku. Gdzie spoczywają ich prochy? Ciągle szukamy. Wciąż nie tracimy nadziei.

 Po wojnie, ostatni niezłomni partyzanci, Wyklętymi zwani, niczym zaszczute wilki błąkali się po lasach, z rzadka tylko dochodząc wiejskich opłotków. Ginęli masowo, a miejsca ich pochówków były anonimowe tak samo, jak i oni.

 Polskie lasy to groby i mogiły. Z rzadka tylko krzyżem oznaczone i kwieciem zdobne. Większość zapadła się i zarosła. Zagubiła w kniei. I tylko przeczucie jakieś, mrowie nieokreślone a i cisza przejmująca, przenika te uroczyska na wskroś. I Polak wie, że tu coś się stało! Coś ta ziemia pod sosnami kryje. Czegoś strzeże. I Polak odchodzi w zadumie, by nie profanować, nie niepokoić duchów tam bytujących...

 Lasy to część naszego jestestwa. Cóż bez nich byśmy zrobili? Czy to nie drzew szuka nasz wzrok, kiedy patrzymy z okien domu? Czy to nie ku lasom biegną nasze spojrzenia, kiedy przemierzamy Polskę jadąc autem?

 Zieleń daje oczom wytchnienie. Poprawia nie tylko wzrok, ale i nastrój. To kolor nadziei i życia. Nawet zimą, kiedy białe czapy śniegu pokrywają świat wokół nas i tak spod srebrzystych nawałów połyskują zmarznięte, ale wciąż zielone igiełki sosen i świerków. Las nigdy nie umiera.

 Las daje nadzieję. Zwłaszcza teraz, kiedy w Europie, coraz częściej wymawia złowrogie słowo: wojna! Kiedy na wschodzie płoną miasta i wioski, a ludzie w rozpaczy wznoszą ręce ku Niebu, bo ludzie zawiedli, nic we mnie tak nie budzi nadziei, jak las.

 I chyba nie tylko we mnie, bo inicjatywy związane z lokalną samoobroną, które mnożą się ostatnimi czasy, jak nic, w zagrożeniu, sięgać będą naszych tradycyjnych już, bezpiecznych leśnych ostoi.

 Oby do tego nie doszło! Oby nie musiało dojść!

 Dobrze jest wiedzieć, że las trwa. Jest potężny, gościnny i wielki. To dobrze. I niech tak zostanie. Nie pozwólmy, żeby ktoś podzielił lasy na części i zamontował do nich drzwi!

 Winniśmy to tym, co przed nami i tym, co po nas!