Pogrzeb

   Nawet pogrzeb wyklęto, zanim się odbył. Aż takiej atmosfery wyciszenia nie spodziewałam się w najczarniejszych przewidywaniach. Oczekiwałam raczej jakiejś formy marginalizacji wydarzenia, w mediach głównego nurtu, zdawkowych napomknięć jedynie, krytycznych uszczypliwości, ale nie ciszy! Moje warszawskie radio, od rana, zachłystywało się informacjami o 37 Maratonie Warszawskim i straszyło mieszkańców utrudnieniami w ruchu i przewidzianym wyłączeniem poszczególnych ulic. Prognozowano długie godziny tych uniedogodnień. Mąż sprzed telewizora z oburzeniem sygnalizował zupełny brak informacji o pogrzebie Żołnierzy Wyklętych. To maratończycy byli medialnymi bohaterami tego poranka.

 Jak łatwo przewidzieć, dojazd do Placu Piłsudskiego okazał się koszmarem. Korki spowodowane wyłączeniem części ulic, sprawiły, że nie zdążyliśmy na Mszę. Wraz z nami, z każdej strony, nadciągały grupy spóźnionych ludzi.

   Po uroczystości na Placu, zapowiedziano, że dalsza część pogrzebu odbędzie się o godzinie dwunastej na Powązkach, dokąd podąży kondukt żałobny z trumnami. Ta, niby oczywista i zapowiedziana wcześniej forma przemieszczenia, sprawiła dodatkowe zamieszanie, ponieważ  wielu uczestników było przeświadczonych, że jako piesi uczestnicy konduktu, podążą za karawanami w tradycyjnym, żałobnym pochodzie.  Trasa choć odległa, to jednak i tak dużo krótsza od tej, którą pokonano podczas uroczystego przeniesienia relikwii Księdza Jerzego Popiełuszki do Świątyni Opatrzności Bożej w Wilanowie.

   Kondukt żałobny z udziałem pieszych stanowiłby jednak swoistą manifestację, prezentującą zwycięstwo prawdy nad kłamstwem.  Byłaby to demonstracja odwiecznej potęgi sprawiedliwości dziejowej, która zawsze tryumfuje niwecząc knowania zdrajców i zaprzańców. Unaoczniając wszem i wobec, że Polska pamięta o swoich Bohaterach i upomina się o każdego, kto ginie ku jej chwale.

   Niestety, zdecydowano inaczej i karawany z trumnami pomknęły ku Powązkom, a zgromadzeni żałobnicy rozpierzchli się w różnych kierunkach w poszukiwaniu dostępnych środków lokomocji. Czasu było niewiele, bo do południa pozostały jedynie trzy kwadranse i istniało duże prawdopodobieństwo utknięcia w jednym z ulicznych zatorów komunikacyjnych.

  Jak można było się spodziewać, uroczystości rozpoczęły się z kilkudziesięciominutowym opóźnieniem, co umożliwiło dotarcie na czas wszystkim chętnym, w tym, także członkom rodzin grzebanych żołnierzy. Osobiście podejrzewam, że  odwlekano uroczystość przez wzgląd na panią Premier, która przebijała się przez zatłoczone miasto. Kiedy dotarła, rozpoczęto uroczystą ceremonię pogrzebową.

  Tłumy uczestników wciśniętych w wąskie alejki cmentarne i przejścia pomiędzy grobami, zasłuchane i wpatrzone w rozliczne telebimy, robiły niesamowite wrażenie. Ramię w ramię stali starzy i młodzi, prości i światli, bogaci i biedni. Cała Polska. Wszyscy.

 Przy trumnach siedzieli bliscy pomordowanych Patriotów. Patrząc na ich twarze można było zobaczyć nie tylko wzruszenie, ale przede wszystkim spokój. Uczucie to jest wymownym znakiem wewnętrznego ładu, ukojenia, spełnienia i ulgi. Niełatwo było żyć w atmosferze niechęci i zaszczucia. Jako rodziny skazanych na śmierć „bandytów” – wrogów Polski Ludowej, ludzie ci zdani byli na wieloletnie szykany i pogardę. Ówczesne władze zadbały o to, by odpowiednio spreparowane dowody świadczyły o bezspornej winie skazańców, przekonując opinię publiczną do akceptacji wydanych i wykonanych wyroków. Narracja ta długo powodowała nieprzyjemne następstwa, dotykające rodziców, rodzeństwo, współmałżonków i dzieci Żołnierzy Wyklętych.

  Rehabilitacja Niezłomnych zniweczyła  haniebne dążenia komunistów, by prawda o nich spoczęła wraz ze szczątkami, w anonimowych dołach śmierci. Nobilitacja zaś, rozsławiła ich imiona, a głośna salwa honorowa nad trumnami, spotęgowała jej moc.

 Panteon budzi sprzeczne odczucia. Nie każdego zachwyca jego forma i sposób pochówku. Trudno tu mówić o pogrzebaniu, widząc nadziemną konstrukcję monumentu. Przez myśl przebija się poczucie tymczasowości. Jakiś cień niepokoju z tym związany…

 Po uroczystościach, w tłumie uczestników, spotkać można było wielu wyjątkowych, znanych i godnych szacunku ludzi. To rzadka sposobność i wielki przywilej.

 Pośród przyjezdnych gości wyróżniał się staruszek w rogatywce, jeden z ostatnich żyjących żołnierzy majora Zapory. Był szczęśliwy, że mógł pożegnać swojego dowódcę i kilku kolegów z oddziału. Wspominał także „Łupaszkę” – Zygmunta Szendzielarza, wyjątkowego bohatera, pod którym służba była wielkim zaszczytem. Jednak decydował przydział, w wyniku którego partyzanci trafiali do poszczególnych oddziałów.

 Człowiek ten ubolewa nad decyzją rozdzielenia ofiar ekshumowanych na Łączce, co czynią rodziny pomordowanych, przewidując że, po latach, pamięć narodu skupi się głównie na tych, którzy pozostaną połączeni wspólnym panteonem.

 O „Łupaszkę”, a w zasadzie o jego pogrzeb, zapytałam Tadeusza Płużańskiego. Zygmunt Szendzielarz jest „Numerem 1” na mojej prywatnej liście bohaterów i z niecierpliwością oczekuję jego pogrzebu. Termin nie jest jeszcze znany. Zdecyduje o tym rodzina. Pewne jest jednak, że spocznie obok swojej córki Barbary, na Cmentarzu Powązkowskim.

 Miło było spojrzeć w szczęśliwe oczy profesora Szwagrzyka i podziękować osobiście, za to, co robi.

Profesor Kunert starał się jak mógł, by jego przemówienie wybrzmiało serdecznie i uroczyście. W zasadzie udało mu się, chociaż w jednym miejscu coś mi zgrzytnęło nieprzyjemnie. To słowa skierowane do Kompanii Honorowej Wojska Polskiego, która uczestniczyła w uroczystościach. Szczególne podziękowania za to, że biorą udział w takich wydarzeniach uważam za przesadne. Pogrzeb miał rangę uroczystości państwowej z udziałem najwyższych władz, to jedno! Po drugie, nie grzebaliśmy żadnych ofiar cywilnych, ale żołnierzy i oficerów służących Rzeczypospolitej Polskiej, w tym czterech uhonorowanych orderem Virtuti Militari. To rzecz oczywista, że w takim pogrzebie uczestniczy Kompania Honorowa WP.

 Wieczorne serwisy informacyjne obfitowały już w przekazy i doniesienia na temat uroczystości na warszawskich Powązkach. Cisza została złamana, bo cel uzyskano. Wielu Polaków dowiedziało się o pogrzebie Żołnierzy Niezłomnych po czasie. Co osiągnięto w ten sposób? Zminimalizowano liczbę ewentualnych uczestników uroczystości i przerzucając uwagę warszawiaków na Maraton, spowodowano mimowolną marginalizację znaczenia pogrzebu Żołnierzy z „Łączki”. Ponadto ukazano wydarzenia w sposób, który sprawił, że wielu potencjalnych uczestników nie wnosiło pretensji o brak informacji o mającej się odbyć uroczystości. Doniesienia o gwizdach i buczeniu na cmentarzu, spowodowały niesmak i negację, czemu dano wyraz na forach internetowych.

 Tymczasem incydenty takie były zaledwie symboliczne i dotyczyły poszczególnych fragmentów wypowiedzi  Premier Kopacz. Bardziej znaczące były burzliwe oklaski, pojawiające się za każdym razem, kiedy wymieniane były nazwiska  i zasługi osób zasłużonych dla idei przywrócenia godności ofiarom stalinowskiego terroru. O tym jednak media nie wspomniały.

 Prace ekshumacyjne trwają nadal. Nie spoczniemy, dopóki nie odnajdziemy wszystkich. Czekamy na  Generała „Nila”, Rotmistrza Pileckiego, Pułkownika Cieplińskiego i innych. Będą kolejne pogrzeby. Od nas tylko zależy, jaką formę przybiorą i jaki efekt wywołają. Bo chodzi tu nie tylko o godne uczczenie szczątków Bohaterów Narodowych, ale o wyraźny przekaz dla tych, którym się wydaje, że można zabić pamięć tak samo, jak łatwo jest zabić człowieka. A to nieprawda!

]]>http://www.kresy.pl/wydarzenia,spoleczenstwo?zobacz%2Fchcieli-oddac-hold...]]>

Fotografie: Ewa Bratosiewicz