Wbrew ekonomicznym mitom

Miło jest znależć potwierdzenie prawdziwości głoszonych tez.

Wiadomo, że prawdziwość pewnej tezy ogólnej wyklucza prawdziwość tez z nią sprzecznych o niższym stopniu ogólności. Tak też jest z tezą o systemowej roli państwa w rozwoju wspólnoty. Państwo jest systemem, który organizuje aktywność grup i jednostek danej wspólnoty narodowej. Zatem wynika z tego teza, iż rola państwa jest nadrzędna względem rynku.

No i tezę tę potwierdzają Acemoglu i Robinson w książce “Dlaczego narody przegrywają”, pisząc o konieczności powstania scentralizowanego państwa, które zapewnia warunki istnienia prorozwojowych instytucji włączajacych.

A teraz oto znajduję kolejne potwierdzenie w artykule “wSieci” poświęconym Marianie Mazzucato, profesor ekonomii na University College London. Pozwolę sobie zacytować fragment:

“Największą popularność przyniosła jej napisana w r. 2013 książka “Przedsiębiorcze państwo”, w której profesor podjęła krytyczną analizę poglądów, jakie we wspólczesnej ekonomii bardzo często uchodzą za aksjomaty. Bezpośrednią motywacją do napisania tej książki była deklaracja rządu brytyjskiego, który zapowiedział koniecznośc państwowego wycofywania się z finansowania innowacji i pozostawienia takiej działalnośći głównie w sektorze prywatnym. Mariana Mazzucato podjęła się próby udowodnienia, że tego typu myślenie jest błędem. Jej zdaniem prywatny sektor nigdy nie sfinansuje drogich i obarczonych wysokim ryzykiem badań, które są konieczne i bez których nie byłoby wielu z największych odkryć w kilkunastu ostatnich dekadach.

W swojej książce prof. Mazzucato odtworzyła genezę najbardziej przełomowych technologii ostatnich kilkudziesięciu lat. To pozwoliło na pozornie zaskakującą konkluzję: internet, komputeryzacja, lądowanie na Księżycu, telefony komórkowe, biotechnologia, leki sieroce, GPS i olbrzymi rozwój nanotechnologii nie są zasługą wolnego rynku. Za najbardziej przełomowymi i zmieniającymi jakość naszego życia wynalazkami oraz technologiami ostatnich lat stali: prężnie działający sektor państwowy i jego urzędnicy. Zdaniem profesor to nie indywidualny, samotnie działający w sektorze prywatnym kapitalista generuje impuls zmiany, ale państwo. Mazzucato wyraża swoje ostrzeżenie wprost: redukowanie państwa do roli nocnego stróża to gotowy przepis na stangnację gospodarczą i zaprzepaszczenie szans rozwojowych,”

Ale na tezy profesor MM należy patrzeć w kontekście. W obecnych warunkach systemowych taka jest rola państwa, które daje impuls, ale rola wykonawcza w zakresie wdrażania technologii należeć musi oczywiście do sektora prywatnego. Z biegiem czasu i warunków zmiany w systemie mogą doprowadzić do jeszcze innego układu relacji między sektorami i będziemy po raz kolejny musieli dopasować narzędzia analizy jak i realizacji programów gospodarczych do zmienionego zestawu realiów systemowych.