POEZJA KRESOWIAN [21]

Ten wpis jest wierną kopią utraconego tekstu po wielkiej drace, w której my niepoprawni blogerzy i blogerki straciliśmy wpisy z całego roku, oto notatka samego Gawriona z 3 Września 2021 r.: „(...) Witajcie. Na razie serwis mocno odbiega od ideału ale już działa. Pierwsza sprawa i najważniejsza - niestety straciłem backupy (powiem Wam jeszcze jak to się stało) i portal jest w stanie z maja 2020. Tak - wiem że to beznadziejna sytuacja. Jeśli macie wszystkie wpisy, treści to możecie je dodać ponownie i dać mi znać w komentarzu jakie daty poustawiać. (....)”.

Oto i dane samego wpisu: POEZJA KRESOWIAN [21] | Niepoprawni.plhttps://niepoprawni.pl › blog › slawomir-tomasz-roch

19 cze 2020 — Zygmunt Jan Rumel – Męczennik Wołynia i Kresów, poeta, wierny żołnierz AK, Komendant Okręgu VIII BCh (Wołyń), niepoprawny optymista (sic).

Z góry dziękuję i pozdrawiam b. serdecznie Sławomir Tomasz Roch

Pani Halina Świrska 11 lipca 2017 r. opublikowała w Magazynie Reduta piękny artykuł o tym wielkim patriocie, poecie, żołnierzu Wołynia, męczenniku Wołynia i Kresów:

„[...] Zygmunt Jan Rumel przyszedł na świat 22 lutego 1915 roku (a więc w chwili śmierci miał lat 28) w Petersburgu, w rodzinie Władysława Rumla, inżyniera rolnika i Janiny Tymińskiej, warszawianki, poetki, pisującej pod pseudonimem Liliana. Tak jak wiele innych polskich rodzin, rodzina Rumlów kultywowała tradycje patriotyczne. Gdy stało się to możliwe, ojciec został oficerem Wojska Polskiego, uczestniczył w wojnie 1920 roku i to aktywnie, skoro został odznaczony Orderem Virtuti Militari. Po wojnie zamieszkał wraz z rodziną pod Wiśniowcem na Wołyniu jako osadnik wojskowy. Matka, jeszcze jako panna, ukończyła kurs dla ochroniarek (przedszkolanek), na którym wpajano dziewczętom szczytne ideały – iść w lud i krzewić oświatę, i niewątpliwie ten etos zdołała przekazać synowi.

Mały Zygmunt od lat dziecięcych dorastał więc na Wołyniu. Wrażliwy chłopiec całym sobą chłonął to, co spotykał w otoczeniu. Barwy, smaki, zapachy, dźwięki zlewały się w jego wnętrzu, przepełniały go i wypływały wierszami, które pisał już w latach szkolnych. Uczył się w słynnym Liceum Krzemienieckim, chodząc śladami Juliusza Słowackiego; w dworku należącym do rodziny tego wieszcza mieszkał zresztą w tamtym czasie. Pisał nie tylko wiersze, ale także artykuły dotyczące zagadnień socjologicznych, etnograficznych, kulturalnych publikując je w różnych pismach. Był także utalentowanym aktorem przedstawień szkolnych, działał w harcerstwie, pasjonował się sportem i wyprawami krajoznawczymi. Jego otwartość na bogactwo i różnorodność świata, w którym wzrastał, znajdowała wyraz w przynależności do Wołyńskiego Związku Młodzieży Wiejskiej. Była to organizacja, w której młodzi Polacy i Ukraińcy działali razem na rzecz swojej wspólnej ojczyzny – Wołynia.

W wieku dwudziestu lat ukończył Liceum Krzemienieckie i wstąpił na Uniwersytet Warszawski – zapewne idąc śladami matki studiował polonistykę. Utrzymywał żywy kontakt z kolegami z Wołynia, zwłaszcza z Liceum. Należał do Zrzeszenia Byłych Wychowanków Liceum Krzemienieckiego, na spotkaniach recytował swoje wiersze, był też szefem redakcji miesięcznika wydawanego przez Zrzeszenie „Droga Pracy”. Mimo studiowania w Warszawie nadal angażował się w wołyńskie życie społeczne. Współpracując z Uniwersytetem Ludowym w Różynie (pow. kowelski) poznał Kazimierza Banacha, działacza ludowego.

Z jego artykułów pisanych w tamtym czasie wyłania się wizja Polski – wspólnego domu zamieszkujących ją narodów, w którym jest miejsce dla każdego. Publikował m. in. w wydawanym w Krzemieńcu dwujęzycznym piśmie „Młoda Wieś – Mołode Seło”.

Rok przed wojną, w wieku 23 lat, rozpoczął przeszkolenie wojskowe w Wołyńskiej Szkole Podchorążych Rezerwy Artylerii we Włodzimierzu Wołyńskim. Po ukończeniu kursu w lipcu 1939 roku znalazł się na praktyce z 23 Pułku Artylerii Lekkiej w Będzinie i wraz z tym pułkiem po mobilizacji wziął udział w wojnie obronnej 1939 roku. Kiedy 20 września jego oddział dostał się do sowieckiej niewoli Zygmunt przytomnie podał się za szeregowca i został zwolniony do domu.

Na Wołyniu wcielonym do ZSRS Zygmunt od razu zaangażował się w antysowiecką konspirację. Na początku 1940 roku jego organizacja, powołana przez ruch ludowy, podporządkowała się ZWZ, a Zygmunt w lutym i marcu 1940 jako kurier jeździł przez granicę na Bugu do Warszawy. W tym czasie cudem uniknął aresztowania przez NKWD, które wpadło na trop organizacji – jego młodszy brat, Bronek, nie miał wówczas tyle szczęścia. Zachował się przekaz o męstwie Bronka, który osłaniając kolegów całą odpowiedzialność za działalność grupy konspiratorów wziął na siebie. Został zamordowany przez Sowietów w czerwcu 1941 roku. Zygmunt przedostał się do Warszawy, gdzie odnowił kontakty ze znajomymi działaczami ruchu ludowego, w tym także z Banachem. W 1941 roku ożenił się z Anną Wójcikiewiczówną, poetką i patriotką. Razem, z pomocą starszego brata Zygmunta, Stanisława, prowadzili na Ochocie sklepik z naczyniami, w którym był punkt kontaktowy i konspiracyjny magazyn, a potem punkt zborny drukarni Komendy Głównej BCh. Na skutek dekonspiracji musieli parokrotnie przenosić drukarnię.

Na przełomie 1941 i 1942 roku na polecenie Komendy Głównej BCh Zygmunt Rumel przekradł się na Wołyń przez pilnie strzeżoną granicę na Bugu i na miejscu nawiązał kontakty z działaczami Wołyńskiego Związku Młodzieży Wiejskiej w celu organizacji pracy konspiracyjnej. Wkrótce wraz z żoną Anną przeniósł się na Wołyń, zamieszkali we wsi Wólka Sadowska (pow. horochowski). Ich konspiracyjna działalność wymagała nieustających wędrówek, pieszo albo na rowerze, żyli w trudnych warunkach. Żona Zygmunta w swoich wspomnieniach pisała: „Nasza pierwsza zima na Wołyniu 1942 roku była wyjątkowo ostra. Jeszcze w marcu trzymały mrozy. Mieszkaliśmy w izbie, gdzie podłoga była z gliny, a trzy ściany szczytowe… Nocą, po wygaśnięciu piecyka, tzw. kozy, izba przemieniał się w komnatę ‘królowej śniegu’”.

Na początku stycznia 1943 roku powołana została Komenda Okręgu VIII (Wołyń) BCH. Zygmunt Rumel, pseudonim „Krzysztof Poręba”, został mianowany komendantem Obwodu i zajął się intensywnie pracą organizacyjną – powstawały kolejne bazy samoobrony, oddziały partyzanckie, które trzeba było zaopatrzyć w broń, wytyczano drogi łączności i kolportażu ‘bibuły’. Zygmunt starał się docierać do ludności ukraińskiej, żeby ograniczać wpływy UPA wrogie wobec Polaków. Sytuacja stawała się coraz bardziej napięta, zewsząd napływały przerażające wieści o mordach na Polakach. Zygmunt musiał mieć dobre rozeznanie w nastrojach ludności ukraińskiej, zdawał sobie sprawę z niebezpieczeństwa, kiedy jednak w lipcu otrzymał rozkaz przeprowadzenia rozmów z miejscowym dowództwem UPA nie starał się od jego wykonania uchylić. Któż inny mógłby podjąć się zażegnania rzezi, którą ukraińscy rezuni zaczynali rozprzestrzeniać po Wołyniu, jeśli nie on, syn dwóch Matek-Ojczyzn, znający i kochający je obie? Stanął na czele trzyosobowej delegacji wysłanej przez pełnomocnika Rządu RP, Kazimierza Banacha. [...]”

Cały wpis jest dostępny na stronie:

http://www.anti-defamation.pl/redutanews/syn-dwoch-matek-rzecz-o-zygmuncie-janie-rumlu/