Czy Zwierzchnik Sił Zbrojnych ma jakieś obowiązki?

"Pozycja ustrojowa prezydenta RP w dziedzinie bezpieczeństwa i obronności państwa".

Zgodnie z art. 126 ust. 2 Konstytucji RP, prezydent:

- „czuwa” nad przestrzeganiem Konstytucji RP,

- stoi na straży suwerenności i bezpieczeństwa państwa oraz nienaruszalności i niepodzielności jego terytorium.

Funkcje prezydenta określone przepisami Konstytucji w obszarze bezpieczeństwa i obronności państwa określa Art. 134:

Prezydent Rzeczypospolitej jest najwyższym zwierzchnikiem Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej.

W czasie pokoju Prezydent RP sprawuje zwierzchnictwo nad Siłami Zbrojnymi za pośrednictwem Ministra Obrony Narodowej.

Prezydent Rzeczypospolitej mianuje Szefa Sztabu Generalnego i dowódców rodzajów Sił Zbrojnych na czas określony. Czas trwania kadencji, tryb i warunki odwołania przed jej upływem określa ustawa.

Na czas wojny Prezydent Rzeczypospolitej, na wniosek Prezesa Rady Ministrów, mianuje Naczelnego Dowódcę Sił Zbrojnych.

W tym samym trybie może on Naczelnego Dowódcę Sił Zbrojnych odwołać.

Prezydent Rzeczypospolitej, na wniosek Ministra Obrony Narodowej, nadaje określone w ustawach stopnie wojskowe.

Kompetencje Naczelnego Dowódcy Sił Zbrojnych i zasady jego podległości konstytucyjnym organom Rzeczypospolitej Polskiej określa ustawa.

Konstytucja RP przewiduje uprawnienie prezydenta do:

- zarządzania powszechnej lub częściowej mobilizacji i użycia SZ do obrony RP;

- wprowadzenia stanu wojennego;

- wprowadzenia stanu wyjątkowego.

Istotną kompetencją prezydenta jest postanawianie o stanie wojny, jeżeli Sejm nie może się zebrać na posiedzenie w celu podjęcia uchwały w tej sprawie.

Szereg kompetencji związanych ze zwierzchnictwem prezydenta nad armią zawierają ustawy zwykłe, a w szczególności Ustawa z dnia 23 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej z póz. zm. . Art. 5 tej ustawy przewiduje, że prezydent RP, sprawując zwierzchnictwo nad Siłami Zbrojnymi, w szczególności:

• określa, na wniosek ministra obrony narodowej, główne kierunki rozwoju Sił Zbrojnych RP oraz ich przygotowań do obrony państwa;

• może uczestniczyć w odprawach kierowniczej kadry Ministerstwa Obrony Narodowej i Sił Zbrojnych RP.

Pozostałe kompetencje w tym obszarze zostały rozproszone w szeregu innych ustaw:

1.)  

- Ustawa z dnia 29 sierpnia 2002 r. o stanie wojennym oraz o kompetencjach Naczelnego Dowódcy Sił Zbrojnych i zasadach jego podległości konstytucyjnym organom Rzeczypospolitej Polskiej .  Art. 2 ust. 1 tejże ustawy stanowi, że „w razie zewnętrznego zagrożenia państwa, w tym spowodowanego działaniami o charakterze terrorystycznym lub działaniami w cyberprzestrzeni, zbrojnej napaści na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub gdy z umowy międzynarodowej wynika zobowiązanie do wspólnej obrony przed agresją, Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej może, na wniosek Rady Ministrów, wprowadzić stan wojenny na części albo na całym terytorium państwa”.  Art. 10 – przesądza, że „jeżeli w czasie stanu wojennego wystąpi konieczność obrony państwa, obroną tą kieruje Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej we współdziałaniu z Radą Ministrów”. Odnosząc się do treści tej normy wydaje się, że wymaga ona doprecyzowania, w szczególności w zakresie pojęcia UWAGA –  zapis dotyczący „współdziałania” wymaga ścisłego określenia zasad, pilnego doprecyzowania bo jego  istota dotyczy ekstremalnej dla państwa sytuacji.

Wg powyższej ustawy   prezydent RP w czasie stanu wojennego w szczególności:

• postanawia, na wniosek Rady Ministrów, o przejściu organów władzy publicznej na określone stanowiska kierowania;

• postanawia, na wniosek Rady Ministrów, o stanach gotowości bojowej Sił Zbrojnych RP;

• określa, na wniosek Rady Ministrów, zadania Sił Zbrojnych RP w czasie stanu wojennego;

• może mianować, na wniosek prezesa Rady Ministrów, naczelnego dowódcę Sił Zbrojnych;

• zatwierdza, na wniosek naczelnego dowódcy Sił Zbrojnych, plany operacyjnego użycia Sił Zbrojnych RP;

• uznaje, na wniosek naczelnego dowódcy Sił Zbrojnych, określone obszary państwa za strefy bezpośrednich działań wojennych.

 * naczelny dowódca Sił Zbrojnych podlega prezydentowi. 

2.)  

- Ustawa z dnia 17 grudnia 1998 r. o zasadach użycia lub pobytu Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej poza granicami państwa – odzwierciedla zwierzchnictwo prezydenta nad siłami zbrojnymi. .

Prezydent w ramach zwierzchnictwa nad armią:

 • zwalnia z zajmowanego stanowiska przed upływem kadencji szefa Sztabu Generalnego i dowódców rodzajów Sił Zbrojnych;

 • mianuje i zwalnia z zajmowanego stanowiska przed upływem kadencji dowódcę operacyjnego Sił Zbrojnych oraz szefa Inspektoratu Wsparcia Sił Zbrojnych;

• określa terminy rozpoczęcia i czasu trwania obowiązku odbywania zasadniczej służby wojskowej oraz przeszkolenia wojskowego w przypadku zagrożenia bezpieczeństwa państwa;

• postanawia o użyciu oddziałów i pododdziałów Sił Zbrojnych RP w czasie stanu wyjątkowego, do przywrócenia normalnego funkcjonowania państwa, jeżeli dotychczas zastosowane siły i środki zostały wyczerpane;

• postanawia o użyciu oddziałów i pododdziałów Sił Zbrojnych RP do pomocy uzbrojonym oddziałom i pododdziałom Policji w razie zagrożenia bezpieczeństwa publicznego lub zakłócenia porządku publicznego;

• jest zawiadamiany o podjęciu przez ministra obrony narodowej – na wniosek ministra właściwego do spraw wewnętrznych, w przypadkach niecierpiących zwłoki – decyzji o udzieleniu pomocy przez oddziały i pododdziały Sił Zbrojnych RP uzbrojonym oddziałom i pododdziałom Policji w razie zagrożenia bezpieczeństwa publicznego lub zakłócenia porządku publicznego. Postanawia przy tym o zatwierdzeniu lub uchyleniu tejże decyzji.  Dz.U. z 1998 r. Nr 162, poz. 1117 z późn. zm. 130 

Niekonsekwencje ustawodawcy.

-Art. 134 Konstytucji RP jednoznacznie przesądza, że funkcja  konstytucyjnego pojęcia zwierzchnictwa nad siłami zbrojnymi  jest sprawowana przez prezydenta w czasie pokoju za pośrednictwem ministra ON, a jego kompetencje w tym obszarze szczegółowo określa ustawa. Szereg ustaw odnoszących się do uprawnień prezydenta wobec Sił Zbrojnych nie przewiduje jakiejkolwiek roli ministra obrony narodowej w tym obszarze, wskazując inne organy, np.:

- prezesa Rady Ministrów ;

- Radę Ministrów.

Należy w trybie pilnym zlikwidować  przypadki „osłabiające” autonomiczne uprawnienia  prezydenta koniecznością uzyskania na określonych aktach urzędowych kontrasygnaty szefa rządu.

Także zapis w art. 5 ustawy o powszechnym obowiązku obrony, który przewiduje, że prezydent RP może m.in. uczestniczyć w odprawach kierowniczej kadry Ministerstwa Obrony Narodowej i Sił Zbrojnych RP jest  do natychmiastowej zmiany!. Można bowiem dojść do  wniosku, że uczestnictwo prezydenta we wspomnianych odprawach odbywa się za pośrednictwem ministra obrony co jest zwykłym absurdem!

Instrumenty prawne będące w posiadaniu prezydenta, dotyczące nie tylko sił zbrojnych, ale odnoszące się do zagadnień związanych z bezpieczeństwem państwa.

Podstawowe z nich zawiera art. 4a ustawy o powszechnym obowiązku obrony, który przewiduje, że prezydent RP:

• zatwierdza, na wniosek prezesa Rady Ministrów, Strategię Bezpieczeństwa Narodowego;

• wydaje, na wniosek prezesa Rady Ministrów, w drodze postanowienia, Polityczno-Strategiczną Dyrektywę Obronną RP oraz inne dokumenty wykonawcze do Strategii Bezpieczeństwa Narodowego; • zatwierdza, na wniosek Rady Ministrów, plany krajowych ćwiczeń systemu obronnego i kieruje ich przebiegiem;

• postanawia, na wniosek prezesa Rady Ministrów, o wprowadzeniu albo zmianie określonego stanu gotowości obronnej państwa;

• może zwracać się do wszystkich organów władzy publicznej, administracji rządowej i samorządowej, przedsiębiorców, kierowników innych jednostek organizacyjnych oraz organizacji społecznych o informacje mające znaczenie dla bezpieczeństwa i obronności państwa;

• inicjuje i patronuje przedsięwzięciom ukierunkowanym na kształtowanie postaw patriotycznych i obronnych w społeczeństwie.

Uprawnieniach prezydenta w odniesieniu do służb specjalnych:

-  

delegowanie swojego przedstawiciela do udziału w posiedzeniach Kolegium do Spraw Służb Specjalnych,;

- opiniowanie wniosków prezesa Rady Ministrów o powołanie i odwołanie szefów służb specjalnych;

- otrzymywaniu informacji mogących mieć istotne znaczenie dla bezpieczeństwa i międzynarodowej pozycji Polski;

- mianowanie funkcjonariuszy służb specjalnych na pierwszy stopień w korpusie oficerów oraz na stopień generała brygady.

WNIOSEK GENERALNY:

Mając na uwadze:

- Skupienie w rękach pana Prezydenta wielu strategicznych uprawnień w newralgicznych dla funkcjonowania państwa obszarach wymaga posiadania odpowiedniego zaplecza o charakterze instytucjonalno-doradczym.

- Art. 135 Konstytucji RP przewiduje ustanowienie Rady Bezpieczeństwa Narodowego jako organu doradzającego prezydentowi w zakresie wewnętrznego i zewnętrznego bezpieczeństwa państwa.

- Art. 11 ustawy o powszechnym obowiązku obrony stanowi, że prezydent wykonuje zadania w zakresie bezpieczeństwa i obronności przy pomocy Biura Bezpieczeństwa Narodowego.

- W celu umożliwienia współpracy organów sprawujących władzę wykonawczą, Konstytucja RP ustanowiła jeszcze jeden organ w postaci Rady Gabinetowej. Zgodnie z art. 141, w sprawach szczególnej wagi prezydent może zwołać Radę Gabinetową, którą tworzy Rada Ministrów obradująca pod przewodnictwem głowy państwa. Organowi temu nie przysługują wszakże kompetencje o charakterze władczym.

to:

Prezydent posiadający tak liczne i ważne kompetencje jest podstawowym elementem systemu bezpieczeństwa państwa, w skład którego wchodzi całość sił i środków przeznaczonych do realizacji zadań w obszarze bezpieczeństwa.

~ PAB – A. P. , P. S. 2016, n 9.

PS

"Uważam, że urząd prezydenta RP – głowy naszego państwa – powinien być wypełniany z godnością i powagą odpowiadającą powadze państwa i powinny być stworzone dla tego odpowiednie warunki, ale jednocześnie jestem przekonany, że nie jest potrzebny do tego dwór, ostentacja korzystania z przywilejów władzy, rezydencje i różnego rodzaju ośrodki, nadające urzędowi prezydenta cechy monarchiczne. (…)".

~ Fragment deklaracji wyborczej Lecha Kaczyńskiego, Warszawa, 28 sierpnia 2005

Jeśli to było takie prozaiczne to dlaczego tak nagle wyciekły listy z oskarżeniami Macierewicza o sabotowanie wschodniej flanki? A póżniej po wkroczeniu Kaczyńskiego nagle wszystko jacy cacy?

A ponadto uważam, że trzeba zrobić śledztwo w sprawie układu minusującego.