Homo Sovieticus otaczają nas

Jakby nie patrzeć, Polska jest suwerennym państwem o bogatej historii i odrębnej tożsamości, a Polacy są narodem zupełnie wyjątkowym i niepowtarzalnym. A jak patrzą na Polskę i Polaków Rosjanie?

„Kurica – nie ptica, Polsza – nie zagranica”, czyli „Kura nie jest ptakiem, a Polska nie jest zagranicą”. Takie powiedzenie było popularne w Rosji jeszcze w latach 90-tych. Obecnie już prawie wyszło z obiegu i wielu młodych go nie zna, a nawet może nie zrozumieć; jednak w polityce zagranicznej wobec Polski to powiedzenie ciągle jeszcze funkcjonuje. Jednym słowem Rosjanie oczami swoich polityków i dziennikarzy widzą Polskę raczej jako zbuntowaną prowincję niż odrębny kraj.

Jeżeli prześledzimy wpływy Rosji w Polsce od jakieś trzystu lat wstecz to zobaczymy właśnie tą ciągłość w traktowaniu nas jako "Polsza – nie zagranica". Ale to jeszcze nie wszystko. W Polsce ścierają się wpływy wschodu i zachodu. Mówi się, że Polska znajduje się w kręgu Cywilizacji Zachodniej, ale wpływy Cywilizacji Turańskiej są niezwykle silne. Jest to widoczne w mentalności niektórych Polaków i całych grup.

Istnieje przekonanie, że lata komunizmu, zniszczenie inteligencji polskiej wywarło taki efekt, że "człowiek sowiecki  rozplenił się w Polsce; ale zdaje się nie tylko te czynniki wywarły decydujący wpływ. Daje się zauważyć pewna prawidłowość: im dalej na wschód od linii Bugu tym sowiecka mentalność coraz większa.

Dzisiejszą Polskę zasiedlają nie tylko Polacy ale i mentalni Rosjanie. Niby mówią po polsku, ale myślą po sowiecku  Mają ograniczoną zdolność refleksji i identyfikacji ze społeczeństwem w którym żyją. Szczególnie z systemem wartości i porządkiem prawnym, które rozumieją i stosują po swojemu.

Niezwykle trudno jest nam ludziom Zachodu zrozumieć mentalność Rosjan. Nie wiemy jak wytłumaczyć ich sposób myślenia. Dziwimy się, że są tak inni od nas - że nie zależy im na wolności osobistej a poczucie własnej wartości wiążą raczej z siłą władcy i pomyślnością państwa. Cóż z tego, że jest to państwo totalitarne o imperialnych ambicjach? Tak ma być.

Kiedy zanurzymy się w historię tego narodu dostrzeżemy różne aspekty i drogi rozwoju rosyjskiej, czy turańskiej mentalności. Jedną z nich, dodajmy bardzo rozpowszechnioną na terenie byłego Związku Radzieckiego i mającej konsekwencje do współczesnych rosyjskich zachowań jest tzw. „homo sovieticus”.

Pojęcie „homo sovieticus” (łac. człowiek radziecki) stworzył zmarły w 2006 r. rosyjski dysydent, pisarz, filozof i logik Aleksander Zinowiew. W Polsce upowszechnił ten termin ks. Józef Tischner, zmieniając jednak jego znaczenie.

Według ks. Tischnera homo sovieticus to określenie człowieka, który jest tworem systemu totalitarnego i nie potrafi się odnaleźć w systemie politycznym innego typu. Kontynuując jego myśl, publicysta Jerzy Turowicz pisał: „Homo sovieticus to człowiek zniewolony, ubezwłasnowolniony, pozbawiony ducha inicjatywy, nieumiejący myśleć krytycznie. [...] Homo sovieticus to dziś człowiek, który wszystkiego oczekuje i domaga się od państwa, który nie chce i nie umie swego losu wziąć we własne ręce” („Pamięć i rodowód”, „Tygodnik Powszechny” 1993, nr 45).

Mentalność Homo sovieticus można scharakteryzować następującymi cechami:

• człowiek podporządkowany kolektywowi (organizacji partyjnej),
• dla jego postawy charakterystyczna jest ucieczka od wolności i odpowiedzialności,
• koniunkturalizm, oportunizm,
• agresja wobec słabszych, uniżoność wobec silniejszych,
• brak samodzielnego myślenia oraz działania,
• oczekiwanie że "ktoś coś załatwi",
• zniewolony intelektualnie,
• pozbawiony osobowości i godności,
• całkowicie podporządkowany władzy,
• izolacja od światowej kultury, stworzona poprzez ograniczanie w ZSRR podróży za granicą i ścisłą cenzurę informacji w mediach (a także wszechobecnością propagandy),
• brak respektowania wspólnej własności i skłonność do drobnych kradzieży w miejscu pracy, zarówno dla użytku osobistego jak i dla zysku, zgodnie ze słowami popularnej piosenki „Wszystko należy do kołchozu, wszystko należy do mnie” („Все вокруг колхозное, все вокруг мое”) czy "jeden worek do ciężarówki, jeden worek sobie" (мешок - в кузов, мешок себе) ze wspomnień Stalina.

Czytaj całość: ]]>http://1do10.blogspot.com/2015/06/homo-sovieticus-otaczaja-nas.html]]>