Kapka złota na trudne czasy

Czasy są niepewne, zima ma być wczesna, mroźna i śnieżna, nie opłaca się trzymać pieniędzy w bankach, hakerzy dobierają się do tajemnic rajów podatkowych,  a urzędy skarbowe mają dostęp nawet do anonimowych kont. Nie ma gdzie dyskretnie odkładać nadmiaru gotówki. Z pomocą zatroskanym przyszli pomysłowi Szwajcarzy, którzy odkupili od ministerstwa obrony stare schrony wydrążone w górskich stokach Alp i urządzili w nich super-dyskretne skarbce. W ich indywidualnych skrytkach klienci, którym personel nie zadaje niepotrzebnych pytań, mogą zdeponować swój majątek bądź tajemnice.

Interes rozkręcił się po kryzysie finansowym 2008 roku, kiedy wielu majętnych i super-majętnych obywateli różnych państw zdecydowało, że pewniejszą lokatą kapitału niż banki jest poczciwe złoto, które wprawdzie przynosi mniejsze zyski niż papiery wartościowe, ale jest bardziej anonimowe i nie węszą tak za nim inspektorzy podatkowi. Szwajcarskie przepisy, które zobowiązują banki do informowania władz o każdej podejrzanej transakcji nie obejmują skarbców. Amerykańskie regulacje podatkowe nie nakładają obowiązku deklarowania w corocznych sprawozdaniach złota przetrzymywanego poza instytucjami finansowymi. Skarbce mają status magazynu a nie banku więc są poza zasięgiem fiskusa lub szwajcarskiej instytucji nadzoru finansowego Finma.

Szwajcarskie „magazyny” są delikatnie mówiąc niecodzienne. Jeden z bardziej renomowanych ze swej dyskrecji i bezpieczeństwa posiada nawet własne lotnisko, na którym mogą lądować prywatne samoloty typu Gulfstream lub Falcon. Limuzyny o przyciemnionych szybach przewożą klientów do biura lub luksusowych apartamentów jeśli chcą odpocząć, coś przekąsić lub spędzić noc bez konieczności regulowania rachunków, wypełniania kwestionariuszy meldunkowych i pozostawiania podobnych „papierowych śladów” w hotelach lub restauracjach. Dostępu do podziemnych korytarzy, w których mieszczą się indywidualne skrytki różnej wielkości chronią strażnicy w kamizelkach kuloodpornych oraz kilka stalowych bram za którymi są właściwe, pancerne, drzwi do skarbca o wadze 3,5 tony. Zakodowany zamek można otworzyć dopiero po poprawnej identyfikacji na podstawie skanu tęczówki oka oraz komputerowej analizy rysów twarzy. Za pancernymi drzwiami kryje się siódmy co wielkości skarbiec na świecie, wliczając w to Fort Knox i skarbiec Banku Anglii. Firma nie reklamuje się nigdzie. Jej właściciel uchylił rąbka tajemnicy reporterom agencji Bloomberg pod warunkiem, że nie podadzą ani jego nazwiska, ani nazwy firmy, ani miejsca, gdzie kryje się skarbiec.

Bardziej otwarta jest firma Swiss Data Safe. Jej sztandarowym businessem jest bezpieczne przechowywanie danych komputerowych. Dopiero w jego cieniu, na boku, firma dorabia sobie wynajmowaniem skrytek dla przechowywaniem złota i wszelkich kosztowności. Od sztabek odlanych z metali szlachetnych i diamentów po dzieła sztuki a nawet rzadkie i stare modele samochodów. Ten sektor interesów podziemnego skarbca zachowywany jest w zupełnej tajemnicy. Dziennikarzy dopuszcza się tylko do sektora komputerowego. Firma reklamuje się, że jest  „najbezpieczniejszym miejscem na ziemi, głęboko w skałach szwajcarskich gór”. Znamienne, ale jej internetowe strony obok wersji angielskiej, niemieckiej i francuskiej mają  również wersje rosyjską i chińską. Klientom, którzy chcą się nacieszyć lub pochwalić swoimi skarbami firma oferuje urządzone ze smakiem podziemne groty i sale z oświetleniem uwypuklającym piękno lub bogactwo demonstrowanych przedmiotów.

Sądząc z danych szwajcarskiego urzędu ceł około 10 istniejących przechowalni złota nie może narzekać na brak klientów. W pierwszym półroczu wwieziono do Szwajcarii 1357 ton złota szacowanego na około 40 miliardów dolarów. Kto wwiózł nie ma co pytać, bo nie otrzyma się odpowiedzi. Administratorzy podziemnych skarbców zapewniają, że własnymi drogami skrupulatnie sprawdzają klientów i nie każdy otrzymuje zgodę na wynajęcie skrytki. Mniej więcej połowa chętnych jest z różnych względów uprzejmie odrzucana. Kontroli podlega również przyszła zawartość skrytek i przechowywanych przedmiotów. Nikomu bowiem w tej dyskretnej branży nie jest potrzebna głośna reklama w postaci skandalu.