I ja tam byłem…

Nigdy nie pisałem o tym dniu. O dniu 17 grudnia 1970 roku w Gdyni, gdy mieszkałem wtedy przy ulicy Kopernika, czyli pięć minut piechotą do Miejskiej Rady Narodowej. Ale wtedy pracowałem także w ówczesnej Stoczni im. Komuny Paryskiej, studiując równocześnie na Politechnice Gdańskiej. Jestem zatem jedną z niewielu osób, które widziały masakrę grudniową w Gdyni i w Gdańsku...

Gdy przyjechałem do Gdańska w poniedziałek 14 grudnia 1970 roku okazało się, że zajęć na Politechnice już nie będzie. Rektor ogłosił tydzień rektorski w związku z „zamieszkami” w Gdańsku. Dowiedzieliśmy się także od kolegów, że o 17-tej ma się odbyć wiec pod Politechniką. Razem z kolegą z Gdyni postanowiliśmy poczekać. Przeszliśmy się na herbatę do Wrzeszcza i po około godzinie wróciliśmy w stronę Politechniki. Gdzieś w dali na Alei Grunwaldzkiej ujrzeliśmy tłum, zmierzający od Gdańska w kierunku Politechniki. Połączyliśmy się z tłumem robotników stoczni gdańskiej, ubranych w robocze ubrania i hełmy. Tłum ten powiększali cywile, zaś na czele tego pochodu robotnicy pchali milicyjną Nyskę, wyposażoną w megafon. Przez ten megafon padały zachęty do mieszkańców w okrzykach „Chodźcie z nami !” i krótkie wypowiedzi na temat władzy komunistycznej, która wprowadziła drakońskie podwyżki cen mięsa i innych artykułów spożywczych. Gdy tłum dotarł do Politechniki – olbrzymia brama stalowa była zaryglowana. Wkrótce dało się jednak tę bramę otworzyć i na dziedzińcu Politechniki i odbył się krótki wiec.

Po wiecu tłum robotników i cywili ruszył z powrotem w kierunku Gdańska. I ja tam byłem wraz z kolegą. Gdy doszliśmy do mostu Błędnik, milicja otworzyła ogień. Pierwszy raz w swoim życiu zobaczyłem prawdziwą wojnę i prawdziwe trupy. Niedaleko mnie padła dziewczyna, a jej ubranie w okolicy podbrzusza natychmiast zalała się krwią. Milicja Obywatelska strzelała bowiem pociskami dum-dum, co później wyjaśnił nam na zajęciach na Politechnice jeden z profesorów. Jedna kula rozrywała połowę ciała i tylko niewielu przeżyło po postrzeleniu takim pociskiem….

Uciekaliśmy na oślep, padając na ziemię i podnosząc się. Wielu leżało już bez ruchu. Nie wiem jak, ale znalazłem się na ulicy Rajskiej w pobliżu ówczesnych Delikatesów. Delikatesy płonęły, a zewsząd słuchać było strzały milicji. Widziałem atakujące gaziki milicyjne, czy też wojskowe na których zamocowane były rakietnice. Z tych rakietnic też strzelano do ludzi. Uciekając w kierunku Gdyni zobaczyłem samochód pick-up. Do niego cisnęli się ludzie i ja się też wcisnąłem. Kierowca nie pytając dał gazu i z niedomkniętymi tylnymi drzwiami samochód uciekł z pola walki. Byłem uratowany ! Po jakimś czasie, domknęliśmy drzwi i tak szczęśliwie dotarłem do Gdyni. Do domu przy ulicy Kopernika…

Ale już tego wieczora na Gdynię jechały czołgi od strony ówczesnej ulicy Dzierżyńskiego (dzisiaj Legionów). Do wojny włączyła się zatem armia pod dowództwem szefa MON gen. Jaruzelskiego, którego nota bene sprawę, związaną z odpowiedzialnością za masakrę na Wybrzeżu „niezależny i niezawisły” sąd III RP zawiesił w 2011 r. ze względu na zły stan zdrowia generała. Mordercę pochowano więc z wojskowymi honorami…

O tym rozmawialiśmy dzisiaj, idąc w pochodzie po rocznicowej Mszy św. w Kościele Najświętszego Serca Pana Jezusa w Gdyni w kierunku Krzyży przy Urzędzie miasta Gdyni. Zresztą, jak co rok w „wolnej” już Polsce, w której żaden z komunistycznych władców nie został osądzony, zaś żaden z przywódców obecnej III RP nie ma odwagi stawić się na porannym apelu przy pomniku ofiar Grudnia 70’ w Gdyni w pobliżu nieistniejącej już stoczni… Owszem, przyjeżdżał tam zawsze ś.p. Lech Kaczyński, ale skutecznie został od władzy odsunięty. Gwoli prawdy – jeden raz pojawił się w rocznicę Czarnego Czwartku w Gdyni Bronisław Komorowski. Wygwizdany, już się w Gdyni nie pojawił i na pewno nie pojawi. A premiera ? Nie miejmy do niej pretensji, skoro bidulka siedzi od paru dni w zaryglowanej kancelarii…

                                                                                                                               *                      *                      *

Wracając więc do Czarnego Czwartku 1970 roku - po przemówieniu tow. Kociołka w telewizji, który wezwał wieczorem 16 grudnia stoczniowców Gdyni i Gdańska do powrotu do pracy, następnego dnia po piątej rano wsiadłem do trolejbusu przy Wzgórzu Nowotki (obecnie św. Maksymiliana, aby dojechać do Stoczni im. Komuny Paryskiej . Trolejbus dojechał tylko do Placu Konstytucji, skąd wraz z tłumem stoczniowców ruszyłem pieszo w kierunku przystanku Gdynia-Stocznia, gdzie zatrzymywały się kolejki elektryczne. Z nich wysiadały tłumy pracowników stoczni i portu. Ale droga do stoczni i portu była tego wczesnego ranka zablokowana przez wojsko i stojący na skrzyżowaniu czołg. Tłum więc gęstniał i gęstniał: na pobliskim moście, na pomoście nad torami i na ulicy od Placu Konstytucji (obecnie Janka Wiśniewskiego). Ja tam właśnie byłem w tym coraz bardziej gęstniejącym tłumie ludzi...

Wkrótce usłyszeliśmy przeszywający powietrze wystrzał z czołgu, a po nim serie z karabinów maszynowych. Tłum się zachwiał na obecnej ulicy Janka Wiśniewskiego. Padli pierwsi zabici, zanim następni i następni… Wszyscy uciekali, gdzie popadnie. Część z nich zaczęła uciekać nasypem na pobliskie tory kolejowe. Ja też tam pobiegłem. Wkrótce ryk syren karetek pogotowia rozdarł miasto. Nad Gdynią pojawiły się helikoptery, z których strzelano do ludzi na ulicach i rozrzucano gazy łzawiące. Była to dobrze zorganizowana bitwa, stąd i Gdynia przypominała jedno wielkie pole bitwy. Starając się wrócić do domu, szedłem, biegłem, ukrywałem się wraz z przerażonym i gniewnym tłumem, zmierzającym ulicą Władysława IV i Świętojańską. Przepuszczaliśmy tylko karetki pogotowia. Ludzie wyrywali kostki brukowe do obrony przed uzbrojoną po zęby milicją i wojskiem. Tak doszliśmy pod Miejską Radę Narodową…

Tam już też stał gniewny tłum, nad którym latał helikopter. Zauważyliśmy, że na sąsiedniej ulicy Bema stoją policyjne suki , z których wysiadały uzbrojone oddziały . Po pierwszych strzałach rozpętało się piekło, gdyż z nieba spadały gazy łzawiące a ludzie w bezładzie usiłowali się uratować z tej matni. Wraz z wieloma osobami udało mi się – klucząc po omacku wśród gęstniejącego gazu - ukryć w budynku przy ulicy Partyzantów. To jest naprzeciw Miejskiej Rady Narodowej. Ktoś - po prostu wpuścił do swojego mieszkania uciekających z zasadzki ludzi, skąd mogliśmy dostrzec tyralierę morderców zmierzającą w kierunku tego budynku. Ktoś krzyknął: „Pozabijają nas tutaj wszystkich”. Jakaś dziewczyna zaczęła histeryzować widząc mężczyznę, który padł martwy w pobliżu tego budynku. Wraz kilkoma osobami postanowiłem opuścić ten budynek i uciekać w kierunku kościoła Franciszkanów. Wspinając się po stromej skarpie, pośród nieustającego terkotu karabinów maszynowych, udało nam się dotrzeć na wzgórze, na którym stoi kościół. Tak wpadliśmy do jego wnętrza, gdzie było już wiele osób. Byliśmy uratowani….

Gdy wreszcie dotarłem do domu – moja ś.p. mama przywitała mnie jak zjawę… Bo wielu ludziom, w tym bardzo młodym, jak ja wówczas – nie udało się przeżyć piekła tamtych dni. Piekła Grudnia 70’ w Gdańsku i w Gdyni…

                                                                                                            *                             *                            *

Późnym wieczorem, po dzisiejszych uroczystościach, włączyłem telewizor. Tam ani słowa o Czarnym Czwartku w mieście Gdynia. Obecna władza, zaryglowana w pałacu i w kancelarii odpuściła bowiem 44 rocznicę Grudnia 70’. Pewnie dlatego reżimowe media już nic nie mówią o zawłaszczaniu Grudnia 70’....

Bo oni doskonale wiedzą, że nie uda im się zawłaszczyć rocznicy masakry na Wybrzeżu, skoro pożegnało się jednego ze sprawców tej masakry z honorami wojskowymi. Nikt więc nie zaryzykuje, by pojawić się tutaj pośród tych, którzy nie utracili pamięci, honoru oraz pojęcia Ojczyzna. Dlatego w Gdyni nie pojawił się na tej uroczystości w Kościele Najświętszego Serca Pana Jezusa i w pochodzie ulicami Gdyni choćby jeden poseł „naszej”, czyli waszej towarzysze z Platformy Obywatelskiej partii...

P.S. Jest i dalsza część tej opowieści. Po jakimś czasie, gdy wydano już stoczniowcom nowe legitymacje – otrzymałem już w styczniu 1971 roku wezwanie do stawienia się na ubecji w Gdańsku przy ul. Okopowej. Wprowadzono mnie do pomieszczenia o wymiarach 2,5 na 2,5 metra i wysokiego na 4 metry. W tej studni stało tylko biurko i krzesło. A na biurku lampa. Przypomniały mi się opowieści mojego ś.p. już ojca, który w 1956 roku został zrehabilitowany i znał metody ubecji. Stojąc tak w tej studni, po dłuższym czasie z innego wejścia wszedł ubek, który oskarżył mnie o zabicie milicjanta. Twierdził, że mają moje zdjęcia z uczestnictwa w tym morderstwie. Wiedząc, że perfidnie kłamie - od razu zorientowałem się, że ubecji chodzi o zastraszenie mnie w tym celu, bym stał się ich współpracownikiem.

Tego styczniowego dnia, wozili mnie czarną Wołgą po całym Trójmieście, aż do wieczora. Prowadzili mnie do jakiś mieszkań (zapewne współpracowników ubecji), gdzie jedynym pytaniem było: „Czy zna pan (i) tego pana ?” Ja tę ich akcję przeżyłem bez jedzenia i picia, choć ubecy zatrzymywali się w jakiś miejscach na dłuższy czas, zostawiając mnie samego w samochodzie. Gdybym uciekł – byłbym ich, gdyż by mnie dopadli, oskarżając o byle co.

Gdy po trzech dniach od tego zdarzenia, znowu zadzwonili do kierownika wydziału, gdzie pracowałem, że znowu mam się pojawić na Okopowej - odpowiedziałem kierownikowi (prawdopodobnie też współpracownikowi ubecji), że nigdzie nie pojadę. Znają mój adres, więc niech wyślą oficjalne wezwanie. Próbowali tak ze dwa jeszcze razy… Dopiero w latach 90-tych dowiedziałem się, że w ten właśnie, lub podobny sposób – ubecja załatwiła sobie po masakrze 1970 roku współpracowników ze stoczni i portów Gdyni i Gdańska. Potwierdził ten fakt pewien osobnik, którego III RP uznała za mędrca, a przedtem poprowadził „Solidarność” do ugody z komunistami.