Z czego tu się śmiać ? Z kalectwa ?

Od pewnego czasu obserwuję u siebie oznaki niechęci do kabaretów i prezentowanego przez nie typu poczucia humoru. Zacząłem się zastanawiać, czy przypadkiem nie popadłem w jakieś straszne ponuractwo i postanowiłem to sobie wyjasnić.

Przede wszystkim stwierdziłem,że nie wszystkie kabarety i nie każdy typ humoru mnie odstręcza. Z pewnością nie Pietrzak i nie Malicki z Laskowikiem. Ale te grupy produkujące się taśmowo w TVP2 to już co innego...

Jak wiadomo, komizm bierze się ze zderzenia dwóch stron tego samego medalu - ze zderzenia czyichś oczekiwań czy przekonań z realiami lub też statystycznej regularności z nieoczekiwanym zbiegiem okoliczności. Należy też pamiętać, że śmiech łączy się też z podkreśleniem różnicy statusu społecznego między wyśmiewającym i wyśmiewanym.

Z tego wynika,iż można śmiać się z człowieka pysznego, zarozumiałego a głupiego, czy też moznego a głupiego lub ukaranego przez zbieg okoliczności. Te sytuacje wyczerpują zakres mozliwych do obśmiania przypadków, z jednym wyjątkiem. Otóż cywilizowane poczucie humoru wyklucza możliwość śmiania się z różnicy między standardowym zachowaniem się a zachowaniem osoby niepełnosprawnej, choć to jest przecież tylko rozbieżność między standardoym statystycznym zachowaniem a przypadkiem jednostkowej odmienności.
I tu mamy link do następnego punktu rozumowania mamy tu bowiem do czynienia ze stosunkiem do szeroko rozumianej ofiary zaburzeń bądż wykorzystania.

Oto okazuje się,że niektóre z naszych kabaretów nie zdają sobie sprawy z tych subtelności.One nie interesują się komizmem wynikłym z konfrontacji pychy władzy i głupstw przez nią popełnianych.One wolą naśmiewać się z ofiar bardziej niż z ich przesladowców i jest to humor ponury. Z tej perspektywy, osoba niepełnosprawna, której stan objawia się jako rozbieżność między statystyczną regularnością a przypadkową odmiennością może posłużyć jako obiekt do kpin.

Idźmy dalej.Nie jest niczym zdrożnym pośmiać się, gdy z dwóch osób, jedna wykorzysta swoją inteligencję kosztem drugiej. Ale gdy weźmiemy pod uwagę człowieka nie tyle głupiego co ogłupionego, zmanipulowanego i wykorzystanego nie przez równorzędnego choć bystrzejszego przeciwnika lecz będącego ofiarą ponadjednostkowej machiny propagandowej to tu nie ma nic do śmiechu.

I tu dochodzimy do wymiaru poilitycznego działalności kabaretowej.Grzech zasadniczy - naśmiewanie się z zawinionej przez kogo innego nieporadności nieporadności intelektualnej droga bliska do wspierania sprawcy zamiast ofiary. I to własnie widzimy w kabaretowych odniesieniach politycznych.
W naturze kabaretu jest iść pod prąd wbrew wszelkim schematom. Tymczasem obserwujemy naśmiewanie się z ofiar a nawet udział w sponsorowanych polowaniach z nagonką. Kabaret spełnia funkcję niesłychaną - staje się elementem aparatu represji. Tego nie było nawet za komuny.

Ciekawy jest jeszcze jeden aspekt problemu - każda forma kontaktu między ludźmi wiąże się, z pewnym, większym lub mniejszym stopniem manipulacji. A sztuka szczególnie, gdyż musi przekonać czytelnika, widza czy słuchacza do wiary w sztuczny , wykreowany przez autora mikroświat. Jeśli taka manipulacja jest zręczna i zręcznie ukryta, spełnia wszystkie znamiona sztuki i jest w pełni dopuszczalna. Ale czasem stopień manipulacji przekracza dopuszczalne ramy i przekształca się w kicz lub nachalną propagandę.Ale to jest manipulacja w ramach sztuki a nie manipulacja w świecie rzeczywistym, używana następnie do tworzenia niepochlebnego wizerunku ofiary.