"Pan Cogito o cnocie"

"Pan Cogito o cnocie"

1

Nic dziwnego
że nie jest oblubienicą
prawdziwych mężczyzn

generałów
atletów władzy
despotów

przez wieki idzie za nimi
ta płaczliwa stara panna
w okropnym kapeluszu Armii Zbawienia
napomina

wyciąga z lamusa
portret Sokratesa
krzyżyk ulepiony z chleba
stare słowa

-a wokół huczy wspaniałe życie
rumiane jak rzeźnia o poranku
prawie ją można pochować
w srebrnej szkatułce
niewinnych pamiątek

jest coraz mniejsza
jak włos w gardle
jak brzęczenie w uchu

2

mój Boże
żeby ona była trochę młodsza
trochę ładniejsza

szła z duchem czasu
kołysała się w biodrach
w takt muzyki

może wówczas pokochaliby ją
prawdziwi mężczyźni
generałowie atleci władzy despoci

żeby zadbała o siebie
wyglądała po ludzku
jak Liz Taylor
albo Bogini Zwycięstwa

ale od niej wionie
zapach naftaliny
sznuruje usta
powtarza wielkie - Nie

nieznośna w swoim uporze
śmieszna jak strach na wróble
jak sen anarchisty
jak żywioły świętych

Twórczość Herberta głosi prawdę o człowieku. Do najwybitniejszych osiągnięć poety należy cykl "Pan Cogito". Poeta wyraził swoje filozoficzne, moralne i społeczne refleksje dotyczące różnych sytuacji.
Mamy tu do czynienia z bohaterem stworzonym na wzór "Pana Teste" Paula Valery' ego. Pan Cogito to człowiek bardzo współczesny.
Poeta w wierszu powyższym porównuje cnotę do starej panny w okropnym kapeluszu, na którą nikt by nie zwrócił uwagi, do Armii Zbawienia, ponieważ człowiek cnotliwy to taki, który walczył o dobro swoje i swojego narodu, był to dla niego cel pierwszy, do którego dążył nawet za cenę życia. Niestety dla wielu ta stara panna jest...nieatrakcyjna.
Dlaczego?
Cnota kojarzy się z obowiązkami, których nie lubią. Wolą życie wolne od walki.Najchętniej wybraliby sielankę, gdyż "-a wokół huczy wspaniałe życie rumiane jak rzeźnia o poranku", wolną od wszelkich zmartwień.