Pierwsi polscy komandosi

Na początku sierpnia 1942 roku Szef Operacji Połączonych, Lord Louis Mountbatten, zaproponował generałowi Władysławowi Sikorskiemu utworzenie polskiej jednostki Commando. Wódz Naczelny wydał rozkaz o jej sformowaniu 28 sierpnia tego roku.

  Jednostki Commando, których formowanie w brytyjskich siłach zbrojnych rozpoczęto z inicjatywy Winstona Churchilla już w 1940 roku, były pierwotnie przeznaczone do rajdów na terytorium nieprzyjaciela i działań dywersyjnych poza jego liniami.

  Pierwszą Samodzielną Kompanię Commando sformowano z żołnierzy Samodzielnej Brygady Strzelców, a konkretnie jej 2 Batalionu (tzw. Kratkowane Lwiątka). Jej dowódcą został kpt. Władysław Smrokowski. 10 października kompania została przerzucona do Walii, gdzie weszła w skład 10 Międzyalianckiego Commando jako jego 6 Kompania. Formalnie pozostała ona jednak na stanie 2 Batalionu SBS. Polskich komandosów szkolono najpierw w Anglii i Szkocji, a następnie - od września 1943 roku – w Algierii. Wyróżniającą cechą umundurowania oddziału były zielone berety, stąd jego nieformalna nazwa – Zielone Diabły (Green Devils).

  Trening i szkolenie obejmowały:

- samoobronę (jujitsu)
- celne strzelanie z każdej pozycji
- walkę na noże
- wspinaczkę wysokogórską
- bezszelestne poruszanie się w terenie w nocy i w dzień
- trening wytrzymałościowy (np. przebiegnięcie ok. 11 kilometrów w godzinę)
- naukę posługiwania się "toggle-rope" - indywidualną liną
- trening taktyczny wykonywany pod ostrzałem z ostrej amunicji.

  6 Kompania była pierwszą jednostką polską, która wylądowała i podjęła działania we Włoszech począwszy od 1 grudnia 1943 roku. 15 tego miesiąca patrol polskich komandosów starł się po raz pierwszy z Niemcami w rejonie Ateletta. W kwietniu 1944 roku jednostka przeszła pod dowództwo II Korpusu Polskiego. Wraz z nim wzięła udział w walkach pod Monte Cassino (w 5 Kresowej DP). Atakowała „Widmo”, ponosząc przy tym ciężkie straty. Potem przerzucono ją na odcinek adriatycki, gdzie m.in. wzięła udział w walkach o Ankonę. Dziennik bojowy kompanii kończy się 3 sierpnia 1944 roku. Została rozformowana decyzją Naczelnego Wodza, gen. Kazimierza Sosnkowskiego. Na jej miejsce utworzono tzw. Polskie Commando (batalion) składające się z trzech kompanii liniowych.

  Komandosom z 1 Samodzielnej Kompanii Commando nie było dane działać za liniami wroga, zgodnie z pierwotnymi założeniami tego typu jednostek. Wykorzystywano ich – podobnie jak większość komandosów alianckich na europejskim i śródziemnomorskim teatrze wojny – w charakterze oddziałów szturmowych lekkiej piechoty.

PS. Niezwykle ciekawą postacią pośród żołnierzy SKC był dowódca 4 Drużyny 2 Plutonu Kompanii, plutonowy podchorąży Henryk Jedwab, polski Żyd z Kalisza: http://pl.wikipedia.org/wiki/Henryk_Jedwab

PPS. Czytelnikom bliżej zainteresowanym problematyką komandosów PSZ na Zachodzie polecam szczególnie dwie pozycje:

1. Maciej Zajączkowski, Sztylet komandosa, Bellona 1991 (por. Zajączkowski był d-cą plutonu dowodzenia 1 SKC)

2. Mirosław Derecki, Na ścieżkach polskich komandosów, Wydawnictwo Lubelskie 1980.

PPPS. Ponieważ Niezrównanie Opiekuńczy Redaktor Smok Gorynycz zechciał zilustrować notkę dodam, że zamieszczone zdjęcie przedstawia gen. Władysława Andersa dekorującego Krzyżem Walecznych plut. podch. Henryka Jedwabia. Zrobiono je 9 kwietnia 1944 roku. Dzięki Redaktorze Smoku ;-).