adin, dwa, tri...

 

W 1989 roku Anatolij Kaszpirowski wyludniał ulice polskich miast w takim samym stopniu, w jakim dziennik telewizyjny wypełniał je spacerowiczami. Trudno powiedzieć, na czym polegał fenomen tego faceta z równiutko ciachniętą grzywką, ale wierzyły mu również miliony Rosjan, Czechów, Enerdowców i gdzie tam jeszcze emitowano jego seanse uzdrowicielskie, by odwrócić uwagę społeczeństw od agonii gmachu. Podobno to, co miał do zaproponowania, nie działało tylko na alkoholików, ale to nie dlatego, że byli sceptyczni i odpowiednio zdystansowani wobec rzeczywistości, której bez dystansu nie dało się przyjąć, tylko w sobotnie wieczory nie mieli za bardzo czasu na oglądanie telewizji. Przed ekranem siedziała cała moja rodzina. W komplecie. W milczeniu. W pozycji wyprostowanej. Jak przed karnym Deyny przeciw Argentynie w 1978. Razem z radzieckim uzdrowicielem cała moja inteligencka rodzina odliczała: adin, dwa, tri, kręciła biodrami, by pozbyć się złych prądów, chłonęła jego hipnotyzujące spojrzenie, mimo gównianego sygnału rzucanego z dachowej anteny na czarno-białego ametysta. 

 

Był z niego kawał cudotwórcy, że potrafił tak ludzi do siebie przyciągać; mój kolega, który kołuje mi fajne tabletki, bo pracuje w jednym z koncernów farmaceutycznych, powiedział, że jak wprowadzają nowy lek, to rzucają go na testujących razem z placebo i mają podobne rezultaty skuteczności. Drażni takie pragmatyczne tłumaczenie wszystkiego autosugestią. Autentycznie wierzę, że seanse telewizyjne Kaszpirowskiego uzdrawiały nasz kraj umęczony wódą i bolszewią, chociażby przez to, że wreszcie zaprezentowano w telewizji coś naprawdę interesującego – może poza Sondą Kurka i Kamińskiego. Ministerstwo Zdrowia ZSRR w oficjalnym oświadczeniu nazwało ten fenomen „zbiorową psychozą”. Teraz mówi się na to „rekord oglądalności w prime time”. Nie wiem, może jednak sukces Kaszpira nie był im do końca politycznie na rękę. W każdym razie dodali drugi termin do osiągnięć sowieckiej psychiatrii. Pierwszym sukcesem było odkrycie „schizofrenii bezobjawowej”, ale to materiał na inną bajkę pt. Komu Soso zrobił kuku?.

 

Sukces Kaszpirowskiego był wielki dzięki telewizji, ale my kilka lat wcześniej w Polsce już kogoś takiego mieliśmy, tylko sprawie łeb ukręcono, żeby poza województwo wrocławskie nie rozniosła się sława Kazimierza Domańskiego. Nazywano go „nawiedzonym z Oławy.” Był rok 1984. Mieliśmy już wtedy festiwal w Jarocinie, więc drugiego wentyla bezpieczeństwa władza nie potrzebowała. Domański miał twarz bardzo polską, na pierwszy rzut oka widać było, że wyzbył się odpowiedzialności za jej wygląd. Uzdrawiał, stojąc na furmance przyczepionej do traktora, kładł brudne ręce na głowach ociemniałych starców, chorych na raka, bezpłodnych. Żarty się w tym miejscu kończą, bo zaczynają się historie ludzkiego cierpienia. Przez chwilę pielgrzymowano do niego z całego województwa i podobno wielu wracało do domów uzdrowionymi. Mój inny kolega, który kołuje mi apokryficzne teksty Pisma Świętego, twierdzi, że gdybyśmy przyjęli wiarę w możliwość stąpania po wodzie; wiarę prawdziwą, pozbawioną cienia wątpliwości i pychy, nie wodzącą Boga na faryzejskie sprawdziany, każdy z tak właśnie wierzących byłby w stanie przejść suchą stopą z Czerniakowa na Saską Kępę. Akurat w to wierzę bez zastrzeżeń i ironii.