Rzeź Polaków - rozkaz Jeżowa cz.11 ostatnia

Obrazek użytkownika Rafał Brzeski
Historia

Ostatni odcinek rozkazu Ludowego komisarza spraw wewnętrznych Nikołaja Jeżowa adresowanego do najwyższych stopniem funkcjonariuszy NKWD. Jeżow uzasadnia w nim konieczność wymordowania wszystkich Polaków mieszkających w Związku Sowieckim ponieważ polskie służby pod wodzą Polskiej Organizacji Wojskowej (w dacie rozkazu byla oda lat rozwiązana) sterowali rozwojem sytuacji politycznej na Białorusi. 

 

Antysowiecka działalność wywiadu polskiego na Białorusi i w innych rejonach ZSRS.

Organizacja POW na Białorusi, na czele której stał ostatnio członek moskiewskiej centrali POW Bieniek, członkowie mińskiej centrali POW - Wąsowski,[1] Kłys[2], Sosnowski, Geltman, Dąbal – nawiązali kontakty z organizacją białoruskich nacjonalistów-faszystów, podziemiem trockistowskim i antysowiecką organizacją prawicowców, w wyniku czego na Białorusi istniał wspólny spisek antysowiecki z Czerwiakowem,[3] Gołodiedem[4] i Bieńkiem na czele.

Zjednoczone podziemie rozwinęło na Białorusi zakrojoną na szeroką skalę działalność sabotażową i destrukcyjną związaną z planami sztabów generalnych: polskiego i niemieckiego.

Działalność wywrotowa zjednoczonego podziemia prowadzona była we wszystkich gałęziach gospodarki narodowej Białorusi: w transporcie, planowaniu, gospodarce energetyczno-paliwowej, budowie nowych przedsiębiorstw, we wszystkich gałęziach przemysłu lekkiego, rolnictwie, tworzeniu sowchozów.

W przeciągu kilku ostatnich lat, zjednoczone podziemie drogą sztucznego rozprzestrzeniania chorób zakaźnych (zapalenie opon mózgowych, anemia, pomór) przeprowadziło akcję likwidowania pogłowia świń i koni na Białorusi, w wyniku czego tylko w 1936 roku w BSRS [Białoruska Socjalistyczna Republika Sowiecka] padło ponad 30 tysięcy koni.

W procesie działalności, której celem było zajęcie BSRS przez Polaków, zjednoczone podziemie wysunęło i próbowało zrealizować mający charakter sabotażowy projekt osuszenia bagien poleskich będących naturalną przeszkodą dla działań zaczepnych wojsk polskich. W tym czasie Dąbal, który prowadził opracowanie projektów „Wielkiego Dniepru” wprowadził do nich, w duchu szkodnictwa, plan przekopania na Białorusi głębokiego kanału, która miał dać dostęp okrętom wojennym Polaków[5] na sowieckie terytorium.

Równocześnie z działalnością sabotażową w rolnictwie BSRS, zjednoczone podziemie prowadziło aktywną działalność, której celem było przygotowanie kadr powstańczych dla zbrojnego powstania antysowieckiego, praktykowało szeroko różnego rodzaju metody sztucznego wywoływania niezadowolenia ludności skierowanego przeciwko władzy sowieckiej (planowane „przegięcia” przy prowadzeniu rozmaitych kampanii gospodarczych we wsiach, nadmierne obciążenia, niezgodne z prawem masowe konfiskaty za niezapłacenie podatków, itp.)

Kontaktując się różnymi kanałami z Polską (przez moskiewską centralę POW, konsulat polski w Mińsku, wileńską centralę białoruskich nacjonalistów-faszystów, bezpośrednio z Oddziałem II polskiego Sztabu Głównego) zjednoczone podziemie prowadziło w BSRS wszechstronna działalność szpiegowską mając szereg własnych kontaktów w jednostkach Białoruskiego Okręgu Wojskowego oraz kontakt z wojskowo-faszystowską grupą zdrajcy Tuchaczewskiego w osobie członka tej grupy Uborewicza.[6]   

Na osobiste polecenie Zinowiewa, trockista Gessen[7] zorganizował spośród członków zjednoczonego podziemia grupę terrorystyczną, która przygotowywała zamach na tow. Woroszyłowa[8] w czasie jego pobytu w Mińsku jesienią 1936 roku.

Działania w zakresie likwidacji grupy kierującej zjednoczonym podziemiem antysowieckim na Białorusi, NKWD BSRS podjęło na podstawie minimalnych danych otrzymanych w początkowym etapie sledztwa w Moskwie i powtórnego przesłuchania aresztowanych wcześniej białoruskich nacjonalistów-faszystów, co świadczy o umiejętności dobrego wykorzystania operacyjnego skromnych danych wyjściowych dla likwidacji zorganizowanych sił przeciwnika.

Całkowicie niezadawalające były działania podejmowane dla likwidacji POW na DWK[9], na Syberii, w obwodach swierdłowskim i czelabińskim oraz na Ukrainie. Mając w latach 1933-1935 wyjątkowo duże możliwości ujawnienia podziemia POW (aresztowania grupy Skarbka, Stasiaka,[10] Koneckiego[11]) aparat NKWD Ukrainy nie rozwinął wówczas koniecznego śledztwa dla całkowitego zdemaskowania działalności POW na Ukrainie, z czego skorzystał szpieg Sosnowski, który  pracował wówczas w Wydziale Specjalnym centrali i prowadził działalność prowokatorską dla udaremnienia działań organów.

Rozsyłając w załączeniu zbiory protokołów przesłuchań Unszlichta i innych aresztowanych proponuję, by z niniejszym pismem zapoznać wszystkich naczelników wydziałów operacych GUGB[12] i funkcjonariuszy na stanowiskach kierowniczych w trzecich wydziałach.

 

                                                           P.p. Ludowy Komisarz Spraw Wewnętnych

                                                                  Główny Komisarz Bezpieczeństwa Państwowego

                                                                   N. Jeżow

                                                          

                                                           Za zgodność:

                                                                   Sekretarz operacyjny GUGB NKWD ZSRS

                                                                   kombryg. Ulter

 

Archiwum Zarządu Ministerstwa Spraw Wewnętrznych Ukrainy Obwodu Charkowskiego

Sygnatura dokumentu – Art. 89-136

[nieczytelne]

Przekład: Maria Wielgosz


[1] Wąsowski Bronisław Antonowicz, Polak, urodzony w Warszawie w 1898 roku. Kandydat na członka WKP(b). Dyrektor przedsiębiorstwa „Bielsielelektro”. Aresztowany 26 marca 1937 roku. Rozstrzelany 1 września 1938 roku.

[2] Kłys Jan Rochowicz, Polak, urodzony w 1896 roku we wsi Oraczew. Przed aresztowaniem dyrektor Ośrodka Maszynowo-Traktorowego w okręgu witebskim. Aresztowany 10 maja 1937 roku. Rozstrzelany 1 września 1938 roku.

[3] Czerwiakow Aleksander Grigorowicz, Białorusin, urodzony w 1892 roku. roku Członek KP(b) Białorusi od 1917 roku. W 1918 roku komisarz do spraw białoruskich w Ludowym Komisariacie Narodowości. W latach 1921-1923 ludowy komisarz do spraw Białorusi Zakordonowej. W latach 1924-1937 członek KC KP(b) Białorusi. Popełnił samobójstwo 16 czerwca 1937 roku.

[4] Gołodied Mikoła Matwinowicz, Białorusin, urodzony w 1894 roku we wsi Stary Krzywiec w briańskim okręgu. Członek KP(b) Białorusi od 1918 roku. W latach 1925-1927 sekretarz KC KP(b) Białorusi. Aresztowany w czerwcu 1937 roku. Popełnił samobójstwo w więzieniu 21 czerwca 1937 roku.

[5] Flotylla Rzeczna Marynarki Wojennej.  Do  października 1931 roku zwana Flotyllą Pińską. Flotylla rzeczna wchodząca w skład Marynarki Wojennej RP stacjonująca w Pińsku na rzece Pinie. Operowała w dorzeczu Prypeci

[6] Uborewicz Hieronim Piotrowicz, Litwin, urodzony 14 stycznia 1896 roku we wsi Antandia w kowieńskiej guberni. W 1916 roku ukończył szkołę artylerii. Członek WKP(b) od 1917 roku. W 1918 roku dowodził Czerwoną Gwardią w Besarabii. W czasie wojny polsko-bolszewickiej dowodził 14 Armią na Froncie Południowo-Zachodnim. W latach 1927-1928 przebywał w Niemczech w ramach wspólnych szkoleń i wymiany doświadczeń Armii Czerwonej i Reichswehry. W latach 1928-1929 dowódca Moskiewskiego Okręgu Wojskowego. W 1930 roku ponownie w Niemczech w ramach współpracy przemysłów zbrojeniowych ZSRS i Niemiec. W latach 1931-1937 dowódca Białoruskiego Okręgu Wojskowego. 20 listopada 1935 roku mianowany komandarmem 1 rangi. Aresztowany 29 maja 1939 roku w „sprawie Tuchaczewskiego”. Rozstrzelany 12 czerwca 1937 roku.    

[7] Gessen Borys Michajłowicz, Żyd, urodzony w Jelizawietgradzie. Fizyk, filozof i historyk nauki.  Członek WKP(b) od 1919 roku. W latach 1919-1921 komisarz polityczny w jednostkach Armii Czerwonej na Ukrainie. Później pracował w różnych instytucjach naukowych. Członek-korespondent Akademii Nauk ZSRS. Dyrektor Instytutu Naukowo-Badawczego Fizyki Akademii Nauk ZSRS. Aresztowany 22 sierpnia 1936 roku. Rozstrzelany 20 grudnia 1936 roku.

[8] Woroszyłow Kliment Jefremowicz, Ukrainiec, urodzony 4 lutego 1881 we wsi Wierchnieje. Od 1903 roku w Socjaldemokratycznej Partii Robotniczej Rosji. W 1917 roku został członkiem Piotrogrodzkiej Rady Delegatów Robotniczych i Żołnierskich. W 1919 roku współorganizował 1 Armię Konną i był jej komisarzem politycznym. W 1921 roku tłumił powstanie marynarzy w Kronsztadzie. W 1925 roku został ludowym komisarzem wojskowym i morskim. W 1935 mianowany Marszałkiem Związku Radzieckiego. W latach 1934–1940 ludowy komisarz obrony ZSRR. Odwołany po porażkach Armii Czerwonej w wojnie sowiecko-fińskiej. Jego podpis widnieje na decyzji rozstrzelania polskich oficerów znajdujących się w obiektach NKWD (zbrodnia katyńska).  W latach II wojny światowej na różnych stanowiskach dowódczych. Uczestniczył w konferencji „wielkiej trójki” w Teheranie. W latach 1946-1953 zastępca przewodniczącego Rady Ministrów ZSRS, a w latach 1953–1960 przewodniczący Prezydium Rady Najwyższej ZSRS. Przesunięty w niebyt polityczny przez Nikitę Chruszczowa wrócił do łask w czasach Leonida Breżniewa. Zmarł 2 grudnia 1969 roku.

[9] Daleko-wschodni Kraj.

[10] Stasiak Wiktor Juliewicz, (prawdziwe nazwisko Berman Bronisław), Żyd, urodzony 14 marca 1903 roku w Warszawie. Od 1919 roku w KPRP/ KPP. W 1922 roku współorganizował Związek Młodzieży Komunistycznej, późniejszy  Komunistyczny Związek Młodzieży Polskiej. Działacz KP(b) Ukrainy, pracownik Komitetu Wykonawczego Kominternu.  Aresztowany w Kijowie w 1936 roku. Rozstrzelany w 1937 roku.  

[11] Konecki Józef Albertowicz (prawdziwe nazwisko Leon Rozin), Żyd, urodzony 1 listopada 1900 roku w Łodzi.  W czasie I wojny światowej w Rosji. Wstąpił do Komsomołu na początku 1918 roku. Po powrocie do Polski w 1919 roku w KPRP/KPP. Działacz komunistycznego ruchu młodzieżowego. Od 1930 roku w kierownictwie Komunistycznego Związku Młodzieży Polskiej.  Przed aresztowaniem zastępca naczelnika wydziału kultury i propagandy KC KP(b) Ukrainy. Od 1932 studiował w Instytucie Czerwonej Profesury. W latach 1934-1935 kierował polskim referatem w wydziale do spraw narodowościowych KC KP(b) Ukrainy . .  Przed aresztowaniem zastępca naczelnika wydziału kultury i propagandy KC KP(b) Ukrainy. Aresztowany we wrześniu 1935 roku. Skazany na 10 lat łagru, gdzie zmarł z wyczerpania w 1938 roku.

[12] Główny Zarząd Bezpieczeństwa Państwowego

 

Twoja ocena: Brak Średnia: 5 (6 głosów)