Sąd Najwyższy wydaje wyrok przeciwko spadkobiercom żydowskich handlarzy dziełami sztuki z okresu nazistowskiego

WASZYNGTON - Sąd Najwyższy wydał wyrok w środę przeciwko spadkobiercom żydowskich handlarzy dziełami sztuki, którzy ponieśli ogromne straty po sprzedaży znamienitej kolekcji średniowiecznych artefaktów hitlerowskim przywódcom w Niemczech, w latach trzydziestych.

W jednomyślnej decyzji sędziowie uznali, że Niemcy są chronione zasadą „suwerennego immunitetu”, a prawo federalne nie pozwala amerykańskim sądom na wydawania orzeczeń w większości roszczeń prawnych z udziałem obcych rządów, z wyjątkiem tych, które dotyczą „mienia przejętego z naruszeniem prawa międzynarodowego”.

Sąd Najwyższy zgodził się z Niemcami, że ten wyjątek dotyczy tylko mienia zabranego obcokrajowcom, a nie dotyczy „krajowego przejęcia mienia".

„Ta zasada przejęcia krajowego mienia zakłada, że to, co robi państwo z majątkiem należącym do jego własnych obywateli w jego własnych granicach, nie jest przedmiotem prawa międzynarodowego” - powiedział prezes sądu najwyższego John G. Roberts Jr., w sprawie Republika Federalna Niemiec kontra Philipp (Federal Republic of Germany v. Philipp).[1]

Mimo wszystko, Sąd powstrzymał się od całkowitego odrzucenia pozwu. Roberts poinformował, że spadkobiercy mogą ponownie przedstawić swoje roszczenia w sądzie niższej instancji, argumentując, iż żydowscy handlarze dziełami sztuki nie byli już obywatelami Niemiec w momencie dokonywania sprzedaży w 1935 roku.

Jednak sędziowie odrzucili główny argument spadkobierców, że Holokaust i ludobójcza kampania przeciwko Żydom, zapoczątkowana w 1933 roku, była poważnym i niezwykłym naruszeniem prawa międzynarodowego, tym samym pozbawiała Niemcy ochrony przed roszczeniami o skradzione lub skonfiskowane mienie w czasach nazistowskich.

Sąd również oddalił podobne roszczenia kilku ocalałych z Holokaustu na Węgrzech Żydów w sprawie zwanej Republika Węgierska przeciwko Simonowi (Republic of Hungary v. Simon).[2] Ocaleni z Holokaustu wnieśli pozew przeciwko węgierskiej kolei państwowej, która skonfiskowała mienie dziesiątek tysięcy przewożonych do obozów zagłady Żydów.

Po przejęciu władzy przez partię Adolfa Hitlera w 1933 roku, nazistowscy urzędnicy wyrazili zainteresowanie nabyciem Welfenschatz, czyli skarbu Welfów, kolekcji średniowiecznych chrześcijańskich reliktów należących do konsorcjum żydowskich handlarzy dziełami sztuki z siedzibą we Frankfurcie.[3]

W 1935 roku Saemy Rosenberg podpisał w Berlinie w imieniu swoich wspólników dokumenty sprzedaży, otrzymując około jednej trzeciej sumy, którą zapłacili za te przedmioty w 1929 roku. Nabywcą było Muzeum Prus Wschodnich będące pod kontrolą zastępcy Hitlera, Hermanna Goeringa.

Jed Leiber, muzyk i producent muzyczny z Los Angeles, powiedział, że dowiedział się o roli swojego dziadka w tej sprzedaży wiele lat po jego śmierci.

„To była wymuszona sprzedaż jednych z największych złodziei dzieł sztuki wszechczasów. To był dosłownie prezent dla Hitlera ”- powiedział Leiber, nawiązując do sprawozdań, iż Goering później zaprezentował skarby Hitlerowi.

Leiber i inni spadkobiercy wnieśli pozew w Niemczech o odszkodowania za przymusową sprzedaż, ale zostali odesłani z kwitkiem. Wówczas złożyli pozew w sądach federalnych w Waszyngtonie i odnieśli parę zwycięstw we wstępnych rozprawach. Sąd Okręgowy w Waszyngtonie odmówił zaakceptowania immunitetu suwerennego, na który powołały się Niemcy, ze względu na to, że „ludobójstwo popełnione przez państwo nawet na jego własnych obywatelach stanowi naruszenie prawa międzynarodowego”.

Nicholas O'Donnell, reprezentujący spadkobierców adwokat z Bostonu, powiedział, że jego klienci „byli oczywiście rozczarowani orzeczeniem Sądu Najwyższego. Rozważymy nasze kolejne kroki, kiedy sprawa powróci do Sądu Okręgowego ”.

Przedstawiciele Niemiec utrzymują, iż umowa sprzedaży dzieł sztuki z 1935 roku nie była wymuszona i odzwierciedlała uczciwą cenę rynkową, gdyż wartość tych artefaktów gwałtownie spadła podczas wielkiego kryzysu.

Hermann Parzinger, niemiecki historyk, który jest prezesem Pruskiej Fundacji Dziedzictwa Kulturowego (SPK) mówił w oświadczeniu o "długotrwałym przekonaniu muzeum, iż ​​ta sprawa nie powinna być rozpatrywana w amerykańskim sądzie. Jako taką, jednogłośną decyzję Sądu Najwyższego odbieramy z zadowoleniem. Z niecierpliwością oczekujemy na przedstawienie prężnych argumentów prawnych przemawiających za oddaleniem pozwu ”.

W ubiegłym roku administracja Trumpa dołączyła do Niemiec i Węgier ponaglając sąd do rozpatrzenia apelacji tych państw i orzeczenia, iż ​​rządy te były chronione w sprawach „przejmowania majątku krajowego” od własnych obywateli. Prawnicy dowodzili, że zezwolenie na takie pozwy mogłoby pozwolić europejskim lub też innym zagranicznym sądom na wydawanie ważnych wyroków przeciwko Stanom Zjednoczonym za konfiskatę własności Amerykańskich Indian albo Afroamerykanów, którzy byli niewolnikami.[4]

Roberts zwrócił uwagę na tę kwestię w swojej opinii. „Jako naród bylibyśmy zaskoczeni - a nawet moglibyśmy zainicjować odwzajemnioną reakcję - gdyby sąd w Niemczech opowiedział się za roszczeniami Amerykanów, którym przysługują setki milionów dolarów z powodu naruszeń praw człowieka popełnionych przez rząd Stanów Zjednoczonych lata temu, " napisał Roberts.

Na podstawie artykułu opublikowanego przez Los Angeles Times - 3.02.2021

Tytuł: “Supreme Court rules against heirs of Jewish art dealers in Nazi era”

Autor: David G. Savage

Tłumaczenie: AgnieszkaS

]]>https://www.latimes.com/politics/story/2021-02-03/supreme-court-rules-against-heirs-of-jewish-art-dealers-in-nazi-era]]>

Teksty Zródłowe:

[1] ]]>https://www.supremecourt.gov/opinions/20pdf/19-351_o7jp.pdf]]>

[2] ]]>https://ballotpedia.org/Republic_of_Hungary_v._Simon]]>

[3] Skarb Welfów lub Skarbiec Welfów (niem. Welfenschatz) – zbiór średniowiecznych dzieł sztuki złotniczej, część historycznego skarbca katedry Świętych Błażeja, Jana Chrzciciela i Tomasza Becketta w dolnosaksońskim Brunszwiku. Swoją nazwę skarbiec zawdzięcza dynastii Welfów, której Brunszwik był główną siedzibą, przedstawiciele tegoż rodu ofiarowali brunszwickiej świątyni poszczególne dary złotnicze, głównie relikwiarze. Od XVI w. do 1929 roku Skarb znajdował się pod opieką książąt z dynastii Welfów. Dzieła ze Skarbu Welfów, choć obecnie rozproszone w muzeach w Niemczech i Stanach Zjednoczonych, tworzą jeden z najcenniejszych dawnych zespołów dzieł złotniczych, zarówno pod względem ilości, jakości artystycznej oraz wartości historycznej. /Wikipedia/

]]>https://pl.wikipedia.org/wiki/Skarb_Welf%C3%B3w]]>

[4] ] Immunitet Państwa (Immunitet Suwerenny) - dr Marek Wasiński, Prawo międzynarodowe publiczne (wykład 2012/2013) – Część Dziesiąta-ostatnia

]]>http://grocjusz.edu.pl/Materials/mw_w_pm_2013-10.pdf]]>

Zamieszczone fotografie:

1. Krzyż Welfów - Skarb Welfów (Wikipedia)

2. Przenośny ołtarzyk Gertrudy - Skarb Welfów (Pinterest)