Uniwersytet to nie supermarket ani restauracja

Na tym blogu staram się monitorować pewne tendencje społeczno-polityczne, szczególnie te próbuące totalizować wszelkie sfery życia, co przejawia się najjaskrawiej w próbach środowisk lew-lib angażowania instytucji państwa w ingerowanie w sferę obyczaju, moralności, czyli sfer do których polityka nie powinna mieć dostępu.

Drugą tendencją, jaka przyciąga moją uwagę jest równie totalizująca, lecz od innej strony, tendencja marketyzowania wszystkiego i traktowania wszstkich dziedzin ludzkiej aktywności jako produktów bądź towarów. To efekt wiary w mit, że wszystko załatwi rynek. Żonę też ?

Parę dni temu, ku mojemu zdumieniu, w środowej Rzepie znalazłem artykuł Marcina Chałupka, specjalisty od prawa edukacyjnego, który dał wyraz tej drugiej tendencji porównując uczelnie do supermarketu.

Otóż uczelnie, a już z pewnośćią uniwersytet, nie są miejscem produkcji ani handlu - są w zasadzie miejscem poszukiwania prawdy. Dopiero w następnej kolejności, ale zgodnie z naturą ludzką, ktorej cechą jest dążenie do dzielenia się dobrami z innymi, uniwersytet staje się miejscem dzielenia się wiedzą ze studentami. Nawet przy największej dozie wyrozumałości dla poglądów pana Marcina Chałupka trudno uznać relację nauczyciel - uczeń za relację komercyjną, wolnorynkową.

Wprawdzie pan MCh wskazuje na istotne bolączki w systemie edukacyjnym ale myli skutki z przyczynami i ustawia zjawiska w błędnej perspektywie. Otóż w tej perspektywie student staje się klientem, który może dowolnie wybierać przedmioty zgodnie z zainteresowaniami, bo za to płaci i ma prawo wymagać.

A to jest perspektywa ewidentnie fałszywa, bo uniwersytet nie jest restauracją, w ktorej można sobie dowolnie wybierać menu, nie mając przy tym najmniejszego pojęcia o tajnikach kuchni. I w ten sposób pan MCh stał się wyznawcą mitu, iż

"Uczelnia ma kształcić zgodnie z oczekiwaniami studentów."

Czyli kura ma postępować zgodnie z oczekiwaniami jajka ? Oczywiście nie można wykluczyć potrzeby istnienia uczelni zawodowych, ale tu wchodzimy w sferę zasad ustrojowych państwa, decydujących o modelu kształcenia obywateli, a nie w sferę jakichś drugorzędnych regulacji prawnych. Kształt relacji między nauczycielem a uczniem wyznaczyli już starożytni Grecy i żadne najbardziej nawet wyrafinowane technologie kształtu tej relacji zmienić nie mogą. Natura ludzka jest, w takim przynajmniej zakresie czasowym, niezmienna. Aspekt finansowy, choć istotny, nie może mieć wpływu na samą relację łączącą nauczyciela z uczniem i musi być rozważany na zupełnie innej płaszczyznie.

Wygląda na to, że autor nie wie o czym mowi i popełnia typowy błąd - jako receptę na chorobę próbuje bowiem zwiększyć dawkę wirusów, ktore niszczą polskie szkolnictwo. To klasyczna metoda ignorantów - w razie problemów, więcej tego samego. Tu widać ten sam mechanizm, który aplikuje się w UE. Unia nie działa ? No to więcej unii.

Zaglądam dziś do "Gościa Niedzielnego" i znajduję tam, jak na zawołanie, opinie na temat polskiej nauki, z którymi całkowicie się utożsamiam. Te opinie znakomicie nadają się na tekst polemiczny względem tekstu pana MCh w Rzepie. W wywiadzie dla "GN",zatytułowanym "Szkolić czy kształcić" znany fizyk, profesor Łukasz Turski mówi:

" Dzisiejszy system, w którym jak w fabryce produkuje się ludzi, ktorzy dostają śmieciowe dyplomy za śmieciowe wykształcenie, musi ulec zmianie, jeżeli chcemy, by Polska się rozwijała.Uniwersytety zaczęły szkolić ludzi a miały ich kształcić. Na dodatek szkolą ich na niskim poziomie."

To tylko mały fragment, a cały tekst jest godny uwagi.