Ostrożnie z umowami śmieciowymi

Doradzałbym umiarkowanie w podejściu do umów śmieciowych. Z jednej strony bawi mnie i irytuje mentalność bezwarunkowo optująca za umowami śmieciowymi. To jest myślenie według modelu "na bezrybiu i rak ryba" bądź "ciesz się, że cię tylko okradli, mogli przecież zabić." Czarna rozpacz z taką mentalnością.Widać gołym okiem, iż umowy śmieciowe stanowią oczywiste obniżenie standardów i nie jest to powód do radości lecz do wstydu.

Z drugiej strony, w obecnej sytuacji podwójnego kryzysu, bo w Polsce mamy, w odróżnieniu od Zachodniej Europy dwa kryzysy - ekonomiczny i społeczny, oczywiście lepiej pracować na umowie śmieciowej niż być pracy w ogóle pozbawionym, ale to nie jest uzasadnienie na dłuższą metę. W przypadku polepszenia się sytuacji, z umów śmieciowych należy szybko zrezygnować bo prowizorki mają niebezpieczną tendencję do utrwalania się.

Umowy śmieciowe nie wzięły się z niczego. Trzeba przypominać, że wzięły się one z błędów popełnionych na początku transformacji, które nie tylko ja przypisuję Kuczyńskiemu i Balcerowiczowi oraz innych błędów strukturalnych, jak np. obciążenia budżetu olbrzymią biurokracją związaną z establishmentem czy przekupowaniem sobie elektoratu przy pomocy zaciąganych długów. Tak więc jeśli umowy śmieciowe są chwilowo korzystne i to tylko w rozumieniu jako sfunkcjonalizowane patologie, korzystne dla tego systemu, bo zabezpieczające dlań status quo, to w dłuższej perspektywie ich utrzymywanie grozi utrwaleniem patologicznych mechanizmów.

Politycy odpowiadają za stworzenie warunków strukturalnych, które takie rozwiązania wymuszają, a pracownicy i pracodawcy są zobowiązani do starań by takie strukturalne blokady usuwać. Generalnie, trzeba coraz bardziej być świadomym, że obecne nadzwyczaj szybkie tempo zmian gospodarczych, może wymagać elastycznych, chwilowych zmian przystosowawczych w metodach regulacji procesów gospodarczych, a takie rozwiązania przy tej władzy są nie do zaprojektowania ani do wdrożenia.

Tak więc należy zachować dwa rodzaje ostrożności - intelektualną przy analizie i praktyczną, przy wdrażaniu.