Smoleńsk - test klasy politycznej

Michael Montaigne pisze w „Próbach”, że pierwszym znakiem „skażenia obyczajów jest wygnanie prawdy”. Zaraz potem przytacza słowa Pindara, iż prawdomówność to pierwsza rzecz, której „Platon żąda od sternika swojej Rzeczypospolitej”.

Czytając to, zastanawiam się jaka jest nasza klasa polityczna? Czy okłamuje nas, czy mówi prawdę? Każdy na ten temat ma na pewno własne zdanie. Ale wydaje mi się, że warto przyjrzeć się jak to widział XVI-wieczny francuski filozof i eseista.

Pewien starożytny – pisze Montaigne – powiada, iż kłamać to znaczy „dawać świadectwo iż za nic się ma Boga, a równocześnie obawia ludzi”. Cóż może być gorszego – konkluduje – niż śmiałość wobec Boga i tchórzostwo wobec ludzi?

I tu, moim zdaniem, trafia w samo sedno. Kłamstwo rodzi się z lęku. Wynika ono z obawy przed: utratą władzy, śmiercią cywilną, spadkiem stopy życiowej, ludzką opinią, nawet pozbawieniem życia. Potrafię to zrozumieć. Jako dziecko wymyślałem najbardziej nawet niezwykłe historie, aby ujść przed konsekwencjami tego co nabroiłem. To były te pierwsze kłamstwa zrodzone ze strachu przed ludźmi.

Staram się być szczery wobec siebie. Robiłem złe rzeczy, ale potrafię się do tego przyznać. Dzięki temu mam też świadomość, że powinienem zadośćuczynić za zło które czyniłem. I tak też staram się robić. Ponieważ wymagam tego od siebie, wydaje mi się, że mam prawo wymagać tego także od tych którzy mnie reprezentują. Od rządzących, oraz od tych którzy pretendują do miana autorytetów moralnych. Mają oni prawo do popełniania błędów, a nawet do odrażających czynów. Ale powinni umieć się do tego przyznać. Jeśli są osobami publicznymi – to przed sobą i przed ludźmi.

Chciałoby się im powiedzieć - jeśli nie jesteście w stanie przyznać się do błędu, kłamstwa, czy zdrady przed ludźmi, to miejcie choć odrobinę odwagi przyznać się do tego przed sobą. Nie musicie za wszelką cenę zawsze wdrapywać się na szczyt. Jeśli nie staje komuś odwagi, aby przyznać się publicznie, zawsze może przecież się odsunąć. Praca, choćby nawet takiego cieśli, też może dawać wiele satysfakcji. Innej niż ta, którą daje władza, ale może.

Okłamywani ludzie tracą zaufanie. Nie tylko do kłamiących, nie tylko do całej politycznej klasy, ale również do siebie nawzajem. Kto kłamie społeczeństwo zdradza je – pisze Montaigne. Kłamstwo władzy powoduje, że społeczeństwo się rozpada, ludzie przestają czuć ze sobą związek i „rozluźniają się wszystkie węzły społeczności”.

Takim testem na to jak władza traktuje społeczeństwo jest choćby sprawa smoleńska. Jaka jest prawda o tym zdarzeniu? Mimo, że przez dziesięć lat wraz z ponad setką innych blogerów prowadziłem białe dochodzenie w tej sprawie, nie potrafię ze stuprocentowym przekonaniem odpowiedzieć na to pytanie. Ale z tysięcy gigabajtów informacji jakie zgromadziliśmy można wyciągnąć jeden generalny wniosek – ci którzy mówili o „katastrofie” (jako wypadku, a nie ogólnej sytuacji) z premedytacją okłamywali społeczeństwo. A przecież jeśli nie można było wtedy powiedzieć prawdy, można było raczej milczeć niż ordynarnie kłamać, tłumacząc się pokrętnie przed sobą, że „lepiej jest znać prawdę i nie mieć wojny, niż nie znać prawdy i mieć wojnę”. Albo forsować nieprawdziwą historię zdarzeń. Czy nie lepiej zamilknąć?

Gdyby ktoś zadał mi dziś pytanie, czym dla mnie jest prawda, powiedziałbym, że jest stanem w którym czuję, że ktoś chce się podzielić ze mną cząstką tego co ma najcenniejszego – zapisem swojej pamięci, najgłębszym doświadczeniem, zaufaniem. Że daje mi to ze szczerego serca. To jest odwrotność kłamstwa, które się „sprzedaje”, aby manipulować.

Jeśli ktoś obdarza mnie zaufaniem i mówi mi prawdę, to zawsze będę mu za to wdzięczny. Bo wiem, że jest wobec mnie uczciwy. Nawet jeśli mówi o rzeczach wstrząsających i strasznych. Ale wiem, że mnie szanuje i robi to z troski o mnie, czy życzliwości.

Chciałbym poddać to pod rozwagę Wam, "którzy Pospolitą Rzeczą władacie".

Czy na pewno musicie iść ścieżką światowej klasy politycznej? Czy na pewno nie możecie mówić społeczeństwu prawdy? Ludzie ją docenią, nawet jeśli początkowo zareagują emocjonalnie. Zastanówcie się, proszę, co lepiej robić - budować Królestwo Prawdy czy rządzić Królestwem Fałszu.

To co piszę to nie jest utopia. O tym przez całe swe życie mówił Jezus Chrystus.

Nie mówię tu tylko o prawdzie w sprawie 10 kwietnia. Mówię o prawdzie... Wiem, że może się Wam wydawać, że państwo tak małe jak ziarnko gorczycy samo nic nie może zdziałać. Ja tak nie sądzę, ale Wy, jeśli tak uważacie, to chciałbym prosić Was tylko o jedną rzecz.

Nigdy nie zadawajcie pytania: "Cóż to jest prawda?"