Zaginieni w przestworzach

Około godziny 8:20 Dariusz Górczyński, Naczelnik Wydziału Federacji Rosyjskiej MSZ RP, siedzi na terenie lotniska „Siewiernyj", w namiocie przygotowanym dla oficjeli, delektując się herbatką oraz bardzo zajmującą rozmową prowadzoną w gromadce pomniejszych urzędników. Kątem oka dostrzega, jak wejście do pałatki rozchyla się nagle niczym kurtyna i pojawia w nim posłaniec - pracownik rosyjskich służb specjalnych Paweł Kozłow. Górczyński słucha jak ten - niczym antyczny aktor - wygłasza kwestię o rozgrywających się na zewnątrz wypadkach. O przewalających się falach mgły, dramatycznych przelotach Iła, dylematach polskich pilotów. Dyplomata nie podnosi się jednak i nie wychodzi na zewnątrz. Trwa na miejscu, jakby zahipnotyzowany "genialną" aranżacją rzeczywistości w wykonaniu epizodysty z FSB. Na zakończenie sceny emisariusz obwieszcza wszystkim delektującym się pod płótnem czajem, iż polski samolot „poleci jednak do Mińska"¹³⁵.

Wygłosiwszy to przesłanie znika za zasłoną.

***

Gdy się dokładnie wczytujemy w stenogramy nagrań z wieży, ze zdumieniem odkrywamy jak dezinformacja o locie do Mińska się rodzi. Jej źródło znajduje się w dyskusji toczonej przez pracowników Bliższego Stanowiska Kontroli Lotów. Ma to miejsce, według stenogramów, około godziny 8:00. Wówczas to - oddychając z ulgą po odesłaniu jakiegoś uprzykrzonego samolotu na lotnisko zapasowe136 (najprawdopodobniej chodzi tu o Iła-76) - kierownik lotów Paweł Plusnin doświadcza iluminacji: przeszywa go bowiem oto nagła, a zarazem genialna myśl że przecież Polacy „czasem odchodzili do Mińska". Tak go ten własny, a fenomenalny koncept zachwyca, że Mińsk staje się odtąd stałym lejtmotywem przekazywanych przez niego wiadomości. Stolica Białorusi137 okazuje się dla niego od tego momentu podstawowym miejscem do którego mają odlecieć Polacy. Nie zmienia to jednak faktu, że Wnukowo, dla ekipy BSKL, stanowi wciąż faktyczne lotnisko zapasowe dla Tupolewa138, o czym świadczą jednoznaczne słowa Krasnokutskiego wygłoszone w momencie komunikowania się Pliusnina z załogą pod dowódctwem majora Protasiuka (stenogramy godzina 8:23:57): "Do Wnukowa wystarczy, lotnisko zapasowe."

I nawet sam twórca koncepcji (powstałej około 8:00) „lotu do Mińska" - Plusnin, o stenogramowej 8:18, już po swoim „odkryciu" (że „i teraz też by w Mińsku lądował, kurde"), a także już po swych sugestiach co do lądowania w stolicy Białorusi wypowiada znamienną kwestię na temat osób oczekujących na przylot Prezydenta - „Albo, kurde, tu mają czekać, albo do Moskwy muszą pędem jechać, to znaczy do Mińska". Plusnin, nieco z rozpędu, mówi najpierw „do Moskwy …", by się za chwilę poprawić - „to jest do Mińska". Najwidoczniej trudno jest przyswoić sobie informację, którą wykreowało się samemu.

Poza tym sama idea lotniska zapasowego dla naszego samolotu, przewija się w rozmowach toczonych w smoleńskiej wieży na długo przed ósmą. To jeszcze zanim na „Siewiernym" pojawia się gęsta mgła, czyli jedyny powód dla którego płatowiec miałby zostać skierowany na zapasowe. Padającą najczęściej nazwą portu lotniczego nie jest jednak wcale Mińsk, a właśnie moskiewskie Wnukowo.

Jak pamiętamy również Dariuszowi Górczyńskiemu, około godziny ósmej, jako pierwsze miejsce do którego odleci "polski samolot" wskazana została właśnie stolica Rosji139. Mińsk pojawił się w narracji rosyjskich wojskowych dopiero kilkanaście minut później.

*** 

Stoją w małych, ciasno zbitych grupkach. Wymieniają się opiniami, niepokojem. Polacy osobno, Rosjanie osobno. Pomiędzy nimi jak swobodne elektrony przenoszące ładunki "informacji", krążą pracownicy Federalnej Służby Bezpieczeństwa. Kolejne fale mgły stają się coraz gęstsze.

Wśród osób oczekujących na samolot, na płycie lotniska, znajduje się pracownica polskiej Ambasady w Moskwie Justyna Gładyś. W prokuraturze, na warszawskiej Pradze zeznaje, że w gronie osób, które oczekują wraz z nią na przylot Prezydenta zastanawiano się, czy samolot zostanie skierowany do Moskwy czy do Witebska140. Wymienia ona tutaj dokładnie te same dwa miasta, których nazwy słyszy Remigiusz Muś, jako miejsca lotnisk zapasowych gdy przysłuchuje się wymianie zdań załogi nadlatującego Tupolewa z wieżą141. 

Coś z tą Moskwą musi być na rzeczy, skoro podczas rozmowy z załogą Tutki, również Artur Wosztyl sugeruje Robertowi Grzywnie, drugiemu pilotowi Tupolewa, aby w razie nieudanego podejścia lecieli właśnie tam. A i ówczesny zastępca szefa Kancelarii Prezydenta - Jacek Sasin - opowiada o wiadomości jaką otrzymuje od Tadeusza Stachelskiego (pracownika protokołu dyplomatycznego MSZ). Stachelski przekazuje mu mianowicie, że „może być problem z lądowaniem, bo ponoć na lotnisku jest mgła". A jako miasto do którego zostanie odesłany Tupolew podaje właśnie... Moskwę142.

Moskwa - Wnukowo. Ukrywają ten port lotniczy, jako miejsce zapasowego lądowiska dla naszej Delegacji nie tylko Pliusnin i stenogramy (Muś słyszy "Witebsk, Moskwa", a w "zapisie" z czarnej skrzynki stoi jak wół: "Witebsk, Mińsk"). Zacierać go zdaje się także Gazeta Wyborcza, która pod koniec stycznia 2011 roku wspomina, że jeden z dyplomatów w wywiadzie udzielonym jej dziennikarzowi podał, iż "jeszcze kilkanaście minut przed katastrofą" (czyli dwadzieścia, dwadzieścia kilka minut po ósmej) podjęta została decyzja, że Tupolew ma lecieć do Moskwy, aby przeczekać smoleńską mgłę143, Ale po chwili gazeta koryguje tę wiadomość dodając kwestię "lub do Mińska.144"

Tymczasem w Moskwie, wice-ambasador Piotr Marciniak jedzie na Wnukowo oddalone o 20 km od centrum, gdzie mieści się Polska Ambasada, by przywitać Delegację i towarzyszyć jej na czas krótkiego pobytu w stolicy Rosji145. Nie dociera jednak do lotniska. Gdy znajduje się doń niemal na wyciągnięcie ręki, odbiera telefon. Sekretarka informuje go że „najprawdopodobniej w Smoleńsku doszło do katastrofy". Około godziny 9:00 czasu polskiego Marciniak szybko zawraca samochód i nie dojeżdżając do aeroportu pędzi z powrotem do swej dyplomatycznej placówki146.    

.........................................................

135