Komunistyczny horror Herty Mueller

"Każdy miał przyjaciela w każdym skrawku chmury / tak po prostu jest z przyjaciółmi kiedy świat jest pełen lęku / także moja matka mówiła to jest zupełnie normalne / przyjaciele nie wchodzą w rachubę / myśl o poważniejszych sprawach".... ludowa piosenka na krzesełku u kapitana Pjele.

"Sercątko" urodzonej w Rumunii Herty Mueller to nie jest książka, do jakich przywykliśmy. Poetycko przerażająca, surrealistycznie piękna, ściskająca boleśnie za serce.
Historia zaczyna się w dusznym, zapluskwionym akademiku żeńskim w komunistycznej Rumunii za dyktatury Ceaucescu, zaś kończy się już w Niemczech. Środowisko mniejszości niemieckiej. Czwórka młodych ludzi i pierwsze smakowanie świata, zderzone z szarą rzeczywistością reżimu. Oddech tajnej policji za plecami,bieda.
Fatum dosięga bohaterów w komunistycznej Rumunii, a potem nawet po ucieczce do Niemiec.
Lola, studentka, która przybyła do wielkiego, smutnego miasta ze wsi i wstąpiła do partii, aby odmienić swoje życie na lepsze, wiesza się w szafie wspólnego pokoju z powodu zajścia w niechcianą ciążę.
Kurt wiesza się z powodów politycznych, zaś niewyjaśniona pozostaje śmierć Paula.
Podobny los spotyka też rodzinę na wsi. Kogo nie zaszczuje kapitan Securitate Pjele, tego dopadnie rak (Teresa), albo parkinson (babka głównej bohaterki).
Młode dziewczyny z akademika chcą żyć jak inne młode Europejki więc robią sobie kosmetyki z... sadzy i śliny, smażą jajka na żelazku, sklejają oczka w pończochach lakierem do paznokci i marzą o przystojnych mężczyznach w białych koszulach.
Proza życia jednak stale niszczy marzenia.
„Żyjesz z prywatnych lekcji, podburzania narodu i kurwienia się. Wszystko wbrew prawu” – dowiaduje się narratorka od swego oprawcy.
Gdziekolwiek narratorka idzie, cokolwiek robi, towarzyszy jej dojmujący strach. Bohaterowie są śledzeni i przesłuchiwani, choć często z działalnością wywrotową nie mają nic wspólnego. Komunistyczny horror...Strach przeradzający się w obłęd.
Bohaterowie należą też do dyskryminowanej przez władze mniejszości narodowej i tworzą grupę dysydentów, którzy nie tylko czytają zakazane książki, ale i gromadzą dokumentację dotyczącą zbrodni reżymu. Po prostu są zbyt wrażliwi,żeby pogodzić się z koszmarem prawdziwie stalinowskiej dyktatury, która nie dotknięta żadną wcześniejszą odwilżą, panowała wtedy w Rumunii.
A gdy narratorce uda się wreszcie opuścić kraj, widmo prześladowcy nie znika: dostaje się listy z pogróżkami i bywa się nawiedzanym przez osoby, w których szczere intencje już się nie wierzy. Ten wątpliwej jakości happy end też przeraża, gdyż agenci Securitate dosięgną ich nawet i tam.
Przy bardzo oszczędnym zastosowaniu środków stylistycznych Herta Müller oddziaływuje na nas właśnie tym, czym powinna być dobra literatura czyli mocą ukrytą w słowach. Jest to proza realistyczna, niosąca w sobie olbrzymi ładunek poetyckości eksplodujący w rozstępach chropowatych i szorstkich zdań.

Herta Müller (ur. 17 sierpnia 1953 w Niţchidorf) – niemiecka pisarka pochodząca z Banatu w Rumunii, laureatka Literackiej Nagrody Nobla w 2009.
Będąc w Rumunii w 1979 roku po odmowie współpracy z Securitate straciła pracę(można było jednak powiedzieć NIE nawet w Rumunii!).
W 1987 wraz ze swoim ówczesnym mężem Richardem Wagnerem po dwóch latach starań emigrowała do RFN i Berlina Zachodniego.
Pisarka nie ponosi winy za to kto dostaje Nagrode Nobla.