Św. Tomasz z Akwinu bohaterem wykładu prof. Andrzeja Nowaka

Prelekcja ta odbyła się przedwczoraj, 19.01.2015, w ramach cyklu "Historia myśli poliycznej". Miejscem spotkania był Dom Dziennikarza przy Foksal 3/5 w Warszawie. Miało ono się zacząć 0 17:00, lecz najpierw profesor nieco się spóźnił, a potem zepsuł się mikrofon. Chwilę czasu Andrzej Nowak wykorzystał na podpisywanie swych książek, a pani prowadząca imprezę opowiedziała o wykładzie Marka Dyżewskiego na temat chorału protestanckiego. Odbędzie się on w tym samym miejscu w sobotę, 20 lutego o godz. 16:00. Mówiła też o programie obchodów Dnia Żołnierzy Wyklętych. Poprosiła także prof. Nowaka, by wspomniał o odbywającej się 19 stycznia debacie na temat Polski w Parlamencie Europejskim.

Wykład zaczął się o 17:25. Profesor oświadczył, iż biega ze spotkania na spotkanie i nie ma żadnych informacji o PE. Przeszedł potem do właściwego tematu. Zaczął od przypomnienia życiorysu św. Tomasza z Akwinu. Urodził się on na zamku w poblizu Akwinu w zamożnej rodzinie hrabiego Akwinu. W wieku 5 lat został oddany na wychowanie do klasztoru benedyktynów na Monte Cassino. Poźniej jednak wybrał on studia w Neapolu, gdzie miał okazję zapoznać się z funkcjonowaniem państwa Fryderyka II - pierwszego biurokratycznego państwa Europy. Po pięciu latach, w 1244 przyłączył sie do zakonu dominikanów. Studiował potem w Kolonii oraz w Paryżu, a także wykładał w szkole dominikanów w Orvieto. Od roku 1265 wykładał kolejno w Rzymia, Paryżu i Neapolu. Zmarł w 1274, w wieku zaledwia 49 lat Obszerny artykuł na temat Tomasza z Akwinu znajduje się w Wikipedii { https://pl.wikipedia.org/wiki/Tomasz_z_Akwinu }.

Profesor Nowak wyraził szczery podziw dla rozmiarów dzieła, jaki zdołał stworzyć św, Tomasz w stosunkowo niedługim czasie. Najwiekszą jego częśc stanowiła "Summa theologiae" [Suma teologiczna], powstała w latach 1265-1273. O jej rozmiarach swiadczy fakt, iż jej pełne polskie wydanie liczy 34 tomy formatu A5 { http://sanctus.com.pl/szczegoly/2258/suma_teologiczna_t_134_komplet }. Św. Tomasz jest też autorem wielu innych dzieł. Prof. Nowak omawiał między innymi krótki traktat "O królowaniu" napisany na zamówienie króla Cypru.

W 1260 roku miało miejsce ważne wydarzenie. Zostały bowiem przetłumaczone na łacinę dzieła Arystotelesa. Wybuchł wtedy spór o to, czy są one zgodne z chrześcijaństwem. Doszlo do tego, że prace Arystotelesa były nawet dwa razy zakazywane na paryskim uniwersytecie [bez skutku]. Tomasz z Akwinu podjał sie syntezy mysli Arystotelesa i teologii chrześcijanskiej [w szczególności poglądów św Augustyna]. To właśnie jest treścią "Summa theologiae".

Św. Tomasz podziela zdanie św. Augustyna, iż do zbawienia niezbędna jest Łaska Boska. Odróżnia wyraźnie świat duchowy od doczesnego. Ten pierwszy poznajemy za pomocą wiary, ten drugi - rozumu. O świecie duchowym mówi teologia, o doczesnym - filozofia Wikipedia pisze:

"System filozoficzny Tomasza można najkrócej scharakteryzować jako konsekwentne przystosowanie klasycznych poglądów Arystotelesa do treści zawartych w teologicznej doktrynie chrześcijańskiej. Tym sposobem zostały wprowadzone do katolickiej teologii pojęcia aktu i możności, formy i materii, zasada przyczynowego powiązania zdarzeń, rozumienie poznania jako procesu receptywnego, oraz pojęcie dowodu. Według św. Tomasza nie jest bezpośrednio znany umysłowi ludzkiemu ani Bóg, ani dusza, ani żadne prawdy ogólne. Człowiek rodzi się bez wiedzy i zdobywa ją dopiero w czasie życia. Jednocześnie Tomasz w sposób istotny wzbogaca myśl Arystotelesa; przede wszystkim wprowadza do swojego systemu kategorię istnienia, przez co istotnie modyfikuje całą koncepcję metafizyczną Stagiryty; rozwija także - nieznaną greckiej filozofii - filozoficzną i teologiczną koncepcję bytu osobowego.".

Profesor Nowak koncentrował się przede wszystkim na poglądach politycznych i etycznych Tomasza z Akwinu. Ten ostatni za najlepszy ustrój uważał monarchię, choć mówił tez o republice. Jesli chodzi o etykę, to podkreślał waznośc wspólnoty, w szczególnosci wspólnoty etycznej. Profesor zilustrował to przykładem imigrantów muzułmańskich w Niemczech którzy, oderwani od swych korzeni, dopuszczaja sie rozmaitych przestępstw, zwłaszcza wobec kobiet. Św Tomasz poświęcal też dużo uwagi pojeciu sprawiedkiwego prawa i zakresu jego stosowania. Uważał, iż prawo nie powinno ingerowac w sumienia ludzi. Swój wykład profesor Nowak zakończył omówieniem dwóch fragmentów "Summy": o wojnie sprawiedliwej i o warcholstwie, ilustrując je przykładami z bieżącej polityki. Wykład zakończył się o 18:35. Potem były głosy z sali.

W odpowiedzi na jeden z nich profesor opowiedzial, o spotkaniu z ministrem Łopieńskim, które odbylo się tuż przed wykładem. Omawiano na nim przygotowania do spotkania Rady Rozwoju Narodowego w sprawie polityki historycznej. Ma ono się odbyc 16 lutego Jedna z pań domagała się, by w Zachęcie odbywały się wystawy malarstwa patriotycznego. Inna osoba z zadowoleniem stwierdziła, że w Polskim Radiu przywrócono koncerty Chopina.

Spotkanie zakończyło się kilka minut po 19:00. Sala, jak zwykle, była pełna. Imprezę transmitowali na żywo panowie Zakrzewski i Kutermankiewicz z portalu Solidatni 2010. W tym samym portalu wkrótce bedzie można znaleźć nagranie wideo z wykładu.