Ci "ze spalonych wsi" i ci, którzy "stali z bronią u nogi"

   „My ze spalonych wsi, my z głodujących miast…”. To pierwsze słowa „Marszu Partyzantów” przemianowanego później na „Hymn Gwardii Ludowej”. Ich autorką była poetka Wanda Zieleńczyk (1920 -1943)  ps. Dziula  rozstrzelana na Pawiaku. Zasadą było, że każdy członek PPR był jednocześnie członkiem GL. Nie wiadomo, czy członkowie GL rzeczywiście śpiewali ten utwór.

   Po wojnie stał się on elementem kampanii propagandowej apologetyzującej konspiracyjne dokonania komunistycznego podziemia. Taki PR.

   Słowa „Stać z bronią u nogi” były tytułem artykułu  opublikowanego w 1942 roku na łamach "Biuletynu Informacyjnego", największego ogólnopolskiego pisma konspiracyjnego wydawanego przez Biuro Informacji i Propagandy Komendy Głównej AK. Autor nieznany. Stanowiły metaforę zalecanej wówczas przez Państwo Podziemne strategii oczekiwania na wzajemne wykrwawienie się Niemców i Sowietów. Ale przede wszystkim stanowiły ostrzeżenie przed  propagandą komunistów, nawołujących wówczas  do natychmiastowego narodowego zrywu zbrojnego przeciwko Niemcom.

   Po wojnie słowa te stały się leitmotivem kampanii propagandowej dyskredytującej dokonania AK i całego Państwa Podziemnego. Taki czarny PR.

   Decyzja o powołaniu Gwardii Ludowej  zapadła 28 marca 1942 roku, ale antydatowano ją  na 6 stycznia tegoż roku. Taki PR. 1 stycznia 1944 roku GL przemianowano na Armię Ludową. Jesienią  1943 roku GL liczyła od 6 do 7 tysięcy członków. Tak szacują historycy. Straty GL w okresie jej istnienia trudno oszacować, ale zapewne były one proporcjonalne do liczebności organizacji. Brak precyzyjnych szacunków historyków.

   Armia krajowa (rozumiana jako zorganizowana, konspiracyjna siła militarna państwa polskiego, stawiająca opór obydwu okupantom) powstała 27 września 1939 roku w obleganej Warszawie. Nazywała się wówczas Służbą Zwycięstwu Polski. Rozkazem Naczelnego Wodza 13 listopada tegoż roku przemianowano SZP na Związek Walki Zbrojnej. Potem był  tzw. rozkaz scaleniowy z 14 lutego 1942 roku. Powstała Armia Krajowa  obejmująca - oprócz sił ZWZ –  siły innych patriotycznych zbrojnych organizacji: Narodowej Organizacji Wojskowej, Konfederacj Narodu, Narodowych Sił Zbrojnych, Bataloinów Chłopskich, Gwardii Ludowej PPS-WRN. To w uproszczeniu. Armia Krajowa działała do 19 stycznia 1945 roku. W szczytowym okresie rozwoju  (lato 1943) liczyła sobie od 350 do 380 tysięcy żołnierzy. Tak szacują historycy. Straty bojowe AK to ok. 100 tys.  Dalsze 50 tys. wywieziono do ZSRR. Tak szacują historycy.

   Przed Powstaniem Warszawskim najbardziej znaną w stolicy akcją zbrojną GL był  tzw. pierwszy zamach na Cafe Club, dokonany 24 października 1942 roku.  Natomiast najbardziej znaną akcją AK była likwidacja Szefa SS i Policji  na Dystrykt Warszawski Generalnego Gubernatorstwa SS Brigadefuhrera  i General Majora (policji)  Franza Kutschery wykonana 1 lutego 1944 roku. To oczywiście subiektywny wybór.

   O obydwu tych akcjach napiszę wkrótce. Nawet ich pobieżny opis nasuwa wnioski dotyczące taktyki obydwu tych organizacji zbrojnych i ich – jakże różnych – celów.