Marsz Pamięci, Warszawa, 10 maj 2013

Dzieci Grodna ujęły mnie, a właściwie - ich nauczyciele, wychowawcy, rodzice - przecież ich zasługą jest ten piękny śpiew.
Dopóki życia starczy - będę każdego dziesiątego w Katedrze i na Krakowskim.

Nasi
elzbieta23, 12 Listopada 2009, 11:05

Działo się to w drugiej połowie lat dziewięćdziesiątych. Lipcowe gorące słonce prażyło niemiłosiernie. Z niemałym niepokojem zmierzałam z kilkorgiem swoich współpracowników w stronę białoruskiej granicy. Autokar trząsł niemiłosiernie, a jego rozgrzane wnętrze z każdą godziną topiło nasz zapał.
Mgliście zarysowana kilka tygodni wcześniej inicjatywa, stała się faktem. Oto my, zapaleńcy oddani dzieciom ulicy, postanowiliśmy wzbogacić wakacje naszych podopiecznych w doznania, których nigdy zaznać by nie mogły. Miało to być wspólne spędzenie letnich dni z polskimi dziećmi z Białorusi.
Projekt był o tyle trudny, że finansowany miał być wyłącznie z pozyskanych przez nas, w drodze własnych działań funduszy. Od czego jednak pomysłowość, kiedy cel jest szczytny? Bez większego trudu zorganizowaliśmy potrzebne pieniądze, a także wiele wspierających akcję dodatków. Dzięki hojnym sponsorom, polecającym nas także swoim znajomym, udało się zdobyć na tyle skuteczne wsparcie, że byliśmy w stanie nakreślić plan kolonii z kilkoma wyjazdami wycieczkowymi do ważnych dla Polaków miejsc.
Kiedy padały słowa: „Grodno, polskie dzieci, niewiarygodna nędza na Białorusi” – ludziom często wilgotniały oczy. Zjawisko, z którym spotkałam się po raz pierwszy, bo los naszych , rodzimych gawroszów niezbyt wzruszał nagabywanych. Z reguły każdy datek padał z docinkiem: „ a od czego Opieka Społeczna i rodzice, no i oczywiście Kościół. Zapraszaliśmy zatem darczyńców do naszej siedziby i dopiero widok nieszczęsnych dzieciaków działał uświadamiająco na zrozumienie losu naszych podopiecznych.
Teraz jednak porwaliśmy się na coś o wiele trudniejszego, bo z niepokojem wyczuwaliśmy problemy, które mogą pokrzyżować marzenie o pełnej integracji wszystkich dzieci, a co za tym idzie, doświadczenie, które na zawsze zapadnie w sercu każdego z nich.
Z Grodna wracaliśmy z dwudziestką ” gości”. Szczęśliwe z wyprawy do serca Polski dzieci, przyglądały się z ciekawością widokom za oknami autokaru, ale przede wszystkim… nam.
Pierwsze spotkanie zapoznawcze, oparte o dyskotekę wypadło raczej słabo. Wszystkie dzieciaki były uczniami podstawówki, tej jeszcze ośmioklasowej, z dużą przewagą dziesięcio i jedenastolatków.
Zbite w grupki, łypały na siebie nieufnie.
Pierwsza wspólna wycieczka sprawiła, że lody zaczęły topnieć i coś się przełamało. Niemały wpływ na to miał incydent, który wydarzył się podczas powrotu z wyprawy. Odpoczywaliśmy na leśnym parkingu z apetytem zjadając bigos , który troskliwe kucharki przygotowały nam w ogromnym termosie.
Siedziałam razem z dwoma najstarszymi chłopakami z Grodna. Wiktor i Edek – od września mieli rozpocząć ósmą klasę. Byli niezwykle inteligentni i bardzo ciekawi Polski. Wręcz buchało od nich patriotyzmem.
W pewnym momencie podeszła do stolika grupka „naszych” dzieciaków. Łukasz- jeden z najbardziej wpływowych chłopaków przewodził kolegom. Głośno rzucił pytanie, które sprawiło, że omal nie zapadłam się pod ziemię, widząc reakcję na twarzach chłopców z Grodna.
- Pani Elu, ale oni – tu wskazał na Grodnian – to chyba nie są Polacy, bo jakoś tak inaczej mówią niż my –
Doskonale wiedziałam o co chodzi , bo zaciąganie, tak typowe dla wschodnich rubieży, tu brzmiało wyjątkowo silnie. Rzadko zdarza mi się „zapomnieć języka w gębie” – tamten moment był jednym z nich.
Nie wiem, jak się to stało, ale wykrztusiłam z siebie – Jak to inaczej? Wiktor, powiedz mu coś po polsku!
Usłyszałam rzucone w stronę Łukasza, głośnie i soczyste –„ spier… !”
Podziałało! Do końca pobytu nic już nie zakłócało integracji, a kiedy odwoziliśmy, wspólnie z „naszymi” małolatami, którzy nawet paszporty otrzymali na ten cel, gości z powrotem do Grodna, to dzieci w doskonałej komitywie i przyjacielskich relacjach wspólnie śpiewały polskie pieśni z mozołem skserowane przeze mnie. Najchętniej śpiewano „Czerwone jagody wpadają do wody”
W Grodnie oprowadziły nas po mieście z dumą pokazując pamiątki po Polsce. Pojechaliśmy również do Nowogródka, gdzie siostry Nazaretanki przyjęły nas gościnnie obiadem, a potem pływaliśmy łodziami po bajkowej Świtezi.
Nocleg zapewnili nam rodzice kolonistów. Prywatne mieszkanka w białoruskich blokowiskach gościnnie otworzyły przed nami swoje podwoje. Z żalem żegnaliśmy naszych małych rodaków.
W moją pamięć wbiły się epizody . Mało ważne wspomnienia, które jednak przyprawiają o westchnienie. To ten, kiedy ocierając dyskretnie łzy, recytowałam wiersz o żołnierzach z Westerplatte, przy gablocie z ich mundurami w Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie, czy próba odnalezienia przez dzieci Grodna na starej przedwojennej mapie Polski, kiedy ze zdumieniem odkryły, że należy go szukać w centrum , a nie daleko na wschodniej stronie. Ich opowieści na widok gabloty katyńskiej z resztkami umundurowania polskich oficerów. Oni też takie rzeczy widywali w natrafianych przypadkowo przez ich znajomych, bezimiennych grobach.
Dzisiaj, kiedy czytam, że Putin urządził manewry na Białorusi, a cel ich nazwał „stłumienie Powstania polskiej mniejszości narodowej”, to czuje niepokój, bo jeśli ten współczesny caropodobny władca Rosji dojrzał takie zagrożenie, to biję się w piersi, bo czuję się po trosze współodpowiedzialna.