Koszmar Putinowskiej Rosji

Amerykańskie radio publiczne NPR nadało wieloodcinkowy reportaż Anne Garrels o życiu przeciętnego rosyjskiego miasta – uralskiego Czelabińska.

Nosi on wymowny tytuł : Koszmar życia w Rosji Putina. Cały reportaż można przeczytać na stronie NPR . Rzeczywiście, koszmar! Trudno przejść obojętnie nad losem przeciętnych Rosjan. Ci nieszczęśliwi ludzie płacą najwyższą cenę za imperialną politykę Rosji, za recydywę stalinizmu, za zbrojenia, korupcję i chaos gospodarczy.

Anne Garrels opowiada jak wygląda przeciętny czelabiński szpital. Lekarz zarabia w nim kilkaset złotych miesięcznie. Jak więc może wyglądać w tych warunkach opieka nad pacjentem? Z perspektywy szpitala widać prawdziwe problemy Rosji. A. Garrels informuje, że ilość aborcji jest większa od ilości urodzonych dzieci. Z prognoz ONZ wynika, że populacja Rosji do połowy tego stulecia może zmniejszyć się o jedną trzecią. Przeciętny mężczyzna w Rosji dożywa 59 lat – żyje krócej niż mężczyzna w Pakistanie i Bangladeszu.

Pacjent, który trafia do szpitala, musi sam wcześniej kupić w aptece wszystko – leki, nici chirurgiczne, a nawet watę. A potem musi płacić lekarzom i pielęgniarkom. Jeśli rodzina nie przyniesie żywności, w szpitalu można umrzeć z głodu.

Ocieramy się tutaj o problem rosyjskiej korupcji. Według danych Transparency International (2008 worldwide survey) Rosja pod względem korupcji zajmuje 147 miejsce na liście 180 najbardziej skorumpowanych państw świata. Jest gorsza nawet od Kazachstanu, Bangladeszu i Kenii. Na dodatek jej pozycja nadal się obniża.

Gienryk Gałkin, redaktor lokalnej gazety „Wieczernyj Czelabinsk”, mógłby bez końca pisać o tutejszej korupcji, lecz pamięta o losie zamordowanej dziennikarki, Anny Politkowskiej. „To ważne, żeby o tym pisać – mówi. – Jednak nie warto dać się za to zabić.”

To dziwne, ale Anne Garrels nie wspomniała o najstraszniejszej pladze miasta, które jest chyba najbardziej skażonym radioaktywnie punktem na mapie świata. O tragedii Czelabinska pisze ekologiczny portal earthjustice.org.

Za sowieckich czasów, w zakładach nuklearnych „Majak” doszło w 1957 do eksplozji odpadów – skażenie okolicznych terenów dwukrotnie przewyższało skutki późniejszej katastrofy w Czernobylu. Sprawę utrzymywano w tajemnicy aż do 1992 roku, ale i po tej dacie niewiele się zmieniło. W ostatnich 33 latach czterokrotnie wzrosła liczba zachorowań na raka skóry, a defekty genetyczne u nowonarodzonych dzieci wzrosły o 25 proc. Jedyną reakcją rządu Putina jest zakaz informowania o skutkach katastrofy. Wiatry nadal rozsiewają radioaktywny pył w promieniu dziesiątków kilometrów od Czelabińska.

W Czelabińsku wyraźnie czuje się kryzys. Anne Garrels informuje, że w tutejszej olbrzymiej hucie stali skrócono robotnikom czas pracy o cztery dni w miesiącu, a zarobki - i tak już głodowe - obniżono o 20 proc. W dodatku opóźniają się wypłaty. Ludzie czekają, czym się to skończy. Tracą nadzieję, a ich cierpliwość jest już na wyczerpaniu. Dotąd mogli wierzyć, że rosnące ceny ropy przyniosą poprawę stopy zyciowej w Rosji. Dzisiaj każdy widzi, że Rosja pogrąża się w kryzysie – zresztą wspomniał o tym nawet sam Putin.

Nikt nie wie, jak w tej sytuacji zachowają się zwykli Rosjanie w miastach podobnych do Czelabińska. Zapewne część pogodzi się z losem i umrze na skutek raka, alkoholizmu czy chorób krążenia. Będą jednak i tacy, którzy spróbują się buntować. Pamiętajmy o tych ludziach – to nie oni doprowadzili Rosję na skraj katastrofy. Trzeba im pomóc, więc stale przypominajmy światu o ich tragedii.