Kapłani

W poprzednio zamieszczonym tekście („Upadek Cywilizacji Zachodu”) użyłem określenia kapłan w odniesieniu do roli spełnianej przez Żydów w tej cywilizacji.
Nie znalazło to odzewu w komentarzach, ale temat wydaje się istotny, bo zbiegiem okoliczności coryllus zamieścił notkę w S24 tematycznie powiązaną.
Tak zaś już jest, że jeśli pojawiają się synchroniczne notki (patrz psychologia) to znaczy, że tematyce należy poświęcić nieco uwagi.

Z Wikipedii:
„Kapłan - osoba, która spełnia w imieniu wspólnoty funkcje kultowe i rytualne. Funkcje te nadają jej rolę przynajmniej częściowego pośrednika między Bogiem a ludźmi. Na ogół posiada pewne religijne przywileje, w zamian za co musi poddawać się określonym wymogom religijnej czystości. Kapłanom powierza się często również funkcje duchowej opieki oraz władzy religijnej nad członkami wspólnot. Kapłanem zostaje się jako wybrany przez wspólnotę lub też przez innych kapłanów”.

Wydaje się, że ta definicja wymaga przynajmniej wyjaśnień zwłaszcza w odniesieniach religijnych. Zwłaszcza, że rola kapłana, acz mieszcząc się w przytoczonym schemacie definicji, jest nieco różnie traktowana w zależności od społeczeństwa w którym funkcjonuje.

Pierwsza różnica interpretacyjna, jaką daje się zauważyć, to kwestia wyboru – naboru do stanu kapłańskiego. Tu Wikipedia ogranicza się do stwierdzenia, że jest to wybór przez wspólnotę, lub innych kapłanów.

Zapewne gromada ludzka, jak i inni kapłani mają wpływ na powierzenie obowiązków ofiarniczych. Jednak są także ukierunkowania interpretacyjne sugerujące, że wybór nie jest wynikiem decyzji ludzkiej, a wynikiem naznaczenia – wyboru przez czynnik ponad-ludzki.
W przypadku szamanów syberyjskich – dana jednostka odczuwa „powołanie” do tej funkcji, W hinduizmie mamy do czynienia z dziedziczeniem godności – bramini tworzą odrębną kastę. Judaizm uznaje dziedziczenie wynikające z nadania praw przez założyciela religii.

Interesujące, że w chrześcijaństwie dopiero podczas Soboru Nicejskiego, na życzenie Konstantyna Wielkiego, wprowadzono instytucję kapłanów. Obecnie sytuacja w KK jest specyficzna, gdyż istnieje grono kapłanów dziedziczących nadanie praw i zaleceń przez Chrystusa, i jest to związane z instytucją charyzmatycznych święceń, ale jednocześnie art.1546 Katechizmu KK stwierdza, że jedynym Pośrednikiem i Arcykapłanem – jest Jezus Chrystus. Zaś cała wspólnota wierzących jako taka jest kapłańska.
Zatem kapłaństwo urzędowe (1547) uczestniczy w kapłaństwie Chrystusowym będąc sobie „wzajemnie podporządkowane”.

Na swój użytek, rozumiem to jako fakt, że w chrześcijaństwie kapłani nie są pośrednikami, a jedynym Pośrednikiem jest Chrystus.
To bardzo ważna konstatacja stanowiąca o istocie Kościoła Katolickiego.

Nie ma pośredników. Ten fakt pozwolił na wytworzenie personalizmu chrześcijańskiego wynikającego z prawa bezpośredniej relacji dwóch osób - Boskiej i ludzkiej. (pisałem o tym).

Co zatem jest podstawową funkcją kapłana?
Składanie ofiar w imieniu reprezentowanej przez siebie wspólnoty. W KK zaliczyć chyba do tego jeszcze można Liturgię Godzin – jako rodzaj ofiary.
Wszystkie pozostałe elementy posługi kapłańskiej (jak udzielanie ślubów, chrzty, czy asysta przy pogrzebach) są funkcjami – rytuałami nadanymi. Także funkcje nauczycielskie, a nawet niekiedy sądownicze, decyzyjne, czy egzekucyjne.

Tu można nawiązać do roli Kaina, który wypełnił tę rolę wobec ewidentnego „przekroczenia uprawnień” przez Abla. (Tekst: http://brakszysz.salon24.pl/83360,starsi-bracia).

Określenie podstawowej roli kapłana wydaje się nawiązywać do wyjaśnień leżących u podstaw cywilizacji – mitów Sumeru.
Powstanie – powołanie człowieka było wynikiem lenistwa bogów – chcieli pozbyć się obowiązku składania ofiar. W efekcie celem najważniejszym człowieka jest składanie ofiar jako czynności podtrzymującej istnienie świata.

(Tu nawiązania są bardzo daleko rzutujące na całą filozofię, a także fizykę; skojarzenia wymagają zbyt rozszerzonych wyjaśnień i omówień, aby je zaprezentować w tej notce, ale być może w przyszłości warto będzie się o to pokusić. O niektórych związkach już z resztą pisałem).

Da się zauważyć powiązanie;
Rola kapłanów związana jest z podtrzymywaniem istnienia struktur organizacyjnych, są zatem kontrolerami społeczeństw (społeczności) deklarujących przynależność do danej religii, czy idei (religijnej).

Mamy zatem różne rodzaje kapłaństwa: w komunizmie – to przynależność do partii, w Chinach – to urzędnik, a są i genetyczne przynależności jak w Indiach.

Ważną cecha „stanu kapłańskiego” jest mobilność. Ta cecha została zaznaczona w Biblii, gdzie Lewici nie zostali udziałowcami podziału terenów; można twierdzić, że wykorzystane zostały wzory pierwotnych plemion – jedno z plemion Medów (Mogowie) – spełniało funkcje kapłańskie na podobnych zasadach.

W tym kontekście określenie Żydów, jako kapłanów Cywilizacji Zachodu, gdzie podstawową, uniwersalną wartością jest pieniądz, wydaje się uzasadnione.

I jeszcze polskie nawiązania. Jest charakterystyczne, że w Polsce kapłan tytułowany jest księdzem. To staropolskie określenie dotyczyło wodza, księcia plemiennego. Patrząc na rolę jaką księża spełniali i spełniają w naszym społeczeństwie – to określenie jest w pełni słuszne. Acz jak zawsze, zdarzają się i niechlubne wyjątki.