literatura

Zainspirowany najnowszym numerem "Nowego państwa" przedstawiam najciekawsze fragmenty artykułu Mariana Zdziechowskiego "Wpływy rosyjskie na polską duszę". Polecam serdecznie także lekturę miesięcznika, a w szczególności teksty Waszczykowskiego, Sakiewicza, Wencla.

"(...) w niszczycielstwie rosyjskim upatrywać należy nie tyle uświadomiony jakiś cel, ile raczej dziką zabawę. Sam widok dobrobytu,...

Prawdopodobnie był jedynym, z ludzi jakich w moim życiu poznałem, w tak wielkim stopniu głodnym wiedzy. Ciągle czytał, w licznych zeszytach robił notatki i uwagi, ciągle coś pisał. Kiedy tylko mógł, podejmował swoje słynne ucieczki od spraw tego świata, aby fedrować, szabrować wiedzę.

Książka potrafiła go tak oczarować, uwieść jak zauroczonego młodzieńca promieniujące zwiewną anielskością...

Zdaniem partyjnych decydentów po zjeździe szczecińskim środowisko twórcze przeżyło wstrząs i uświadomiło sobie „dystans dzielący pozycję kultury mieszczańskiej od pozycji marksistowskich. Zrozumiało jak wiele będzie musiało w sobie zmienić. Jak bardzo podwyższyć wymagania i zaostrzyć kryteria. Sens naszej ofert został zrozumiany, politycznie aprobowany. Ofensywa ta zbliżyła do nas środowiska...

Realizm socjalistyczny stał się ofertą „nie do odrzucenia”, programem „jedynie słusznym” na IV Zjeździe Literatów w Szczecinie, który odbył się w końcu stycznia 1949 roku. 

Brygada Świętokrzyska znalazła się także w peerelowskiej literaturze popularnej. 

III RP przy udziale swego salonu ma większy udział w zwalczaniu analfabetyzmu niż 45 lat prl'u!
Patrzajcie ludziska jaka wylęgarnia talentów literackich! Ich rodzice mogli co najwyżej pisać proste listy do " Fali 56 ", a one same, samodzielnie książki piszą!
I to jakie.
Po sukcesie edytorskim tramwajarki przyszła kolej na żonę byłego prezydenta.
I krytyka od razu oszalała z entuzjazmu!
Wszystkie...

Brygada Świętokrzyska była jednostką wojskową szczególnie zajadle atakowaną przez cały okres PRL. 

Nie ogarniam tej całej polityki. Dlatego zagrabiam kolorowe liście i przyglądam się kroplom rosy w objęciach babiego lata

zauważam błyski

myślę że to flesze

twoich zmysłów

uwięzione

w soczewkach oczu

zatrzymują obrazy

w galerii sztuki

pejzaże i widoki

malowane pędzlem

natury

jesienią

dojrzalej smakuje wino

dom pachnie

smażonymi jabłkami

czuję ciepło

twoje zmysły

osadzone

w moich...

Polska jest jedynym chyba krajem, w którym pokutuje przekonanie, że wszystko co rodzime, nie chcę powiedzieć „ojczyste”, żeby się nie narazić na zarzut „braku wyrobienia” albo czegoś podobnego, uznawane jest za gorsze i nie warte uwagi. Szczególnie zaś postępowanie to dotyczy tak zwanych świętości. Celowo piszę tak zwanych bo nie chodzi mi tu o świętości prawdziwe, ale o ich zastępniki....

Zbyt wiele czasu poświęcamy różnego rodzaju kanaliom:

niedorobionym profesorom o skrzywionych horyzontach myślenia, zadufanym w sobie komediantom, dyspozycyjnym dziennikarzom, zhańbionym politykom, wszystkim tym, którzy znaleźli się na świeczniku, choć historia na pewno skaże ich na niechlubne zapomnienie. To prawda: ci wszyscy zdrajcy polskiej racji stanu zasługują na bezlitosne napiętnowanie,...

We wstępie do „Szkiców” Konstantego Jeleńskiego czytamy:

„W dworach gdzie spędzałem lato, leżały stare roczniki Illustrated London News” i „Puncha”, ale abonamenty urywały się w roku 1914. Język angielski był w mojej rodzinie przede wszystkim językiem lektury. Moja babka i jej siostry miały szczególną słabość do angielskich powieści (w tanich wydaniach Tauchnitza). Czytały zwłaszcza powieści...

Sławomir Cenckiewicz napisał fantastyczną książkę. Czyta się ją jednym tchem, bez żalu odkładając na bok pozostałe lektury. Trochę obawiałem się tego wyzwania: autor, ośmieszany przez media i rozmaite "autorytety", sięga po temat doskonale znany i pisze biografię Anny Walentynowicz, prostej robotnicy, której historia, aczkolwiek heroiczna, mogła przecież kreślić zupełnie banalny życiorys. Nic...

Kojarzycie "Moby Dicka"? Znawcy, przynajmniej niektórzy, uznają to za największe arcydzieło amerykańskiej literatury. To historia o wielorybie-mutancie, który pożera ludzi i niszczy dobytek na morzu i lądzie. Nie ograniczając się do siania postrachu na morzu (stąd jego ksywa, na nasz tłumacząca się jako "Przerażający Rysio"), sięga w głąb lądu na całe 50 km... I robi tam rzeźnię! Albo i gorzej.

...

Czy ktoś podejmie próbę napisania współczesnej wersji "Zniewolonego umysłu"?
Zacząłem czytać dzienniki Sławomira Mrożka i od razu zelektryzowało mnie jego wstępne wyznanie, potwierdzające fakt zniszczenia kilkunastu tomów młodzieńczych dzienników, z którymi dramaturg zdecydował się w tak brutalny sposób rozstać pod koniec lat pięćdziesiątych. Nastąpiło to wkrótce po wystąpieniu autora z PZPR,...

Są dwie szkoły badania kręgosłupa moralnego artystów. Jedna zakłada niezależność dzieła od postawy twórcy i na wszelkie skrzywienia patrzy przez palce. Jej wyznawcy twierdzą, że nawet kanalii można wybaczyć wszystko, jeżeli swoje winy odkupiła arcydziełem. Esteci z kolei wierzą w dobry smak artysty i chcieliby widzieć jego nazwisko nie tylko na liście obowiązkowych lektur, ale także na liście...

- Tam do licha - kręcił nosem tata Łukaszka. - W muzyce wszędzie covery, w kinach same remake'i... Jak mawiał świętej pamięci Tomasz Beksiński to artystyczna nekrofilia...
- Nie wiem, czy w jego przypadku słowa "świętej pamięci" są odpowiednie - nastroszył się dziadek Łukaszka. - Ale co do tej nekrofilii to się zgadzam. Zwłaszcza, że dziś mają dać w telewizji pierwszy odcinek serialu "Kariera...

Do taty Łukaszka przyszedł w odwiedziny jego kolega z pracy, Kubiak. Nalali sobie piwa, siedli w pokoju, gdzie siedziała reszta rodziny i zaczęli dyskutować o polityce.
- A szanowna pani co czyta? - zagadnął Kubiak.
- Poradnik o wnętrzach - odparł mama Łukaszka i zaprezentowała dołączony do "Wiodącego Tytułu Prasowego" egzemplarz dzieła Josefa Fritzla "Dobra piwnica na całe życie".
- Nie,...

"- Przykro nam bez tą ruinację na twoim polu.
To pieruńska szkoda. Tylko kędzierzawa świnia
mogła narobić takich zniszczeń.
I to duża na dodatek - zapewnił Basset."

"Lista pana Rosenbluma" Nataszy Solomons to bardzo urokliwa powieść. Przezabawna, choć miejscami bardzo smutna.
Tytułowy bohater Jack postanawia po ucieczce z nazistowskich Niemiec zostać prawdziwym angielskim dżentelmenem.
Sporządza...

“Był naprzeciw,tuż przede mną, widziałam wyraznie. Szpilman w czapce policjanta.
Ten sam Szpilman, pianista. Nie mogę tego zapomnieć. Wywlekał za włosy kobiety.
Chronił dłonie. Ręce pianisty wymagały specjalnej opieki. Nigdy o tym nie mowiłam, nie chciałam
mu szkodzić. Teraz chcę, żeby wiedział, że ja wiem. Daleka jestem od wydawania wyroków.
Ale to musi zostać, to jest historia i to musi zostać...

„Życie i czasy Michaela K.” to opowieść o pragnieniu wolności. W RPA trwa wojna domowa. Płoną miasta, kraj patrolują uzbrojone konwoje, wojskowe posterunki pilnują dróg. Powstaly obozy internowania.
Michael tytułowy bohater, ogrodnik, który rodzi się z zajęczą wargą, postanawia zawieźć chorą matkę na farmę, którą zapamiętał z dzieciństwa.
Marzeniem jego matki jest powrót na wieś by umrzeć w...

"Chciała dokonać rzeczy wręcz niemożliwej:uciec do Francji z syberyjskiego miasta, dokąd ją zesłano.
Ta nadzieja trzymała ją przy życiu. Śledziła każdą najdrobniejszą wiadomość docierającą z Paryża.
Pewnego dnia wpadł jej w ręce niewielki zbiorek obejmujący około dziesięciu tekstów pisarzy francuskich
tłumaczony na rosyjski. Pierwszy nosił tytuł: Stalin, człowiek, który ukazał nam nowy świat.
...

Różne mędrki ustaliły podobno, że istnieje całkiem niewiele podstawowych motywów literackich. Jedni mówią coś o osiemnastu, inni podnoszą tę liczbę do ponad trzydziestu, ale faktycznie i tak nie byłoby tego aż tak wiele. Można by się zastanawiać co komu z takich odkryć - skoro sztuka to sprawa niuansów, a nie podstawowych schematów, ale mniejsza o to.

Kilka takich podstawowych motywów ja sam...

"Mniej więcej w połowie drogi zobaczyłem w oddali kobietę leżącą na ławce, a obok niej dwóch małych chłopców,
wyglądających, jakby się nią bawili. Kiedy mijaliśmy ich, nagle uświadomiłem sobie, że kobieta nie żyje.
Z przerażeniem zobaczyłem, jak chłopcy sypią jej piasek do ust, dłubią w oczach patykami i śmieją się.
Obok przechodzili ludzie , nie zwracając uwagi. Mama zacisnęła mocniej rękę na...

"Gdy miałam czternaście lat...
(...) Tłum zamruczał. Przeszył mnie dreszcz. Z trudem uniosłam głowę, by spojrzeć na otaczających mnie ludzi.
Podszedł do nas Umar, nie skrywał wściekłości. Był doradcą i przyjacielem Muhammada, ale nikt nie nazwałby go przyjacielem kobiet.
- Gdzieś ty się podziewała, na Allaha? Dlaczego byłaś sama z mężczyzną, który nie jest twoim mężem?
Jego oskarżenie popędziło...

"Lisiarz odłożył gazetę i mruknął: - Daję słowo, u was nieraz można kręćka dostać...z tym mieszaniem ludzi i zwierząt.
Nieraz słucham i połapać się nie mogę, o kim mówicie? Ludzi przezywacie jak zwierzęta, zwierzętom nadajecie imiona ludzkie.
Soból! Co to jest? Nazwisko, przezwisko, człowiek,zwierz? Bądż tu mądry! - machnął ręką i poszedł do swego pokoju."
"(...) Rajskie ptaki kryły się w...

- Jest już lato, koniec roku szkolnego - stwierdziła młoda pani od polskiego. - Proponuję jakąś lekką lekturę. Może poezję.
- Ueee... - przeleciało przez klasę.
- Proszę bardzo, otwieramy książkę na stronie... Jest piękny wiersz Słowackiego "Sowiński w okopach Woli".
- Jaki długi! - jęknął Gruby Maciek.
- Czytamy, a potem porozmawiamy sobie o wierszu.
Czwarta a niechętnie zaczęła czytać, ale co...

Nowe odczytanie działa sztuki okrutnie modne było w ubiegłym stuleciu. ( Ubóstwiam to określenie- w ubiegłym stuleciu, wtedy właśnie się urodziłam, super!)
Dzisiejsi twórcy też lubią na nowo.
Nie potrafiłam się oprzeć i też uległam.
Jan Brzechwa "Szelmostwa Lisa Witalisa" odczytane na nowo.
" Znano różne w świecie lis:
Był więc lis Olimon Łysy:
Pospolity lis Tusk Rudy,
Pełen fałszu i obłudy...

Szybkimi krokami zbliża się lato. Może więc trochę lekkiej lekturki?
Po kilkudziesięciu latach od śmierci największej damy polskiej satyry Magdaleny Samozwaniec(rodowe nazwisko Kossak) , Rafał Podraza znalazł pożółkłe, nieuporządkowane kartki.Pomyslal ze to jest maszynopis jakiejś opublikowanej powieści. Jednak okazało się , że są to teksty dotad nieznane. Skrzące sie humorem, pisane z...

"Smakowanie Raju" Icek Erlichson.
Jest to ksiazka o Zwiazku Radzieckim lat 40tych. Autor przeszedl pieklo i horror sowieckich lagrow i wiezien. Jednego dnia siedzial w celi z polskim lekarzem, polskim generalem, zydowskim komunista z Polski, ktorego Sowieci wyleczyli z mrzonek o ichnym RAJU i z dwoma rabinami.
Przebywal w Starobielsku, w obozie cywilno-wojskowym w Katyniu, na Kolymie.
Bral udzial...

Co do wersji pierwszej stwierdzić należy co następuje. Mając na uwadze, że całość dokumentacji technicznej TU-154M/101 zabezpieczonej w kraju przekazano przedstawicielowi Polskiej Komisji Badania Wypadków Lotniczych Lotnictwa Państwowego dopiero najwcześniej po zakończeniu prac wskazanej Komisji (nie można jednak wykluczyć, że dopiero po uzyskaniu specjalistycznej, kompleksowej opinii biegłych)...