Amerykańska pomoc dla Stalina w ramach Lend-Lease

Amerykańska pomoc dla państwa sowieckiego w ramach wojennego Lend-Lease Act

 Stalin: "śmiertelne niebezpieczeństwo jakie zawisło nad Związkiem Sowieckim"

22 czerwca 1941 roku armie Hitlera zaatakowały Związek Sowiecki, który w pierwszych miesiącach wojny poniósł olbrzymie straty, zarówno w ludziach jak i w sprzęcie wojskowym. Sowiecki przywódca Stalin napisał o tym do brytyjskiego premiera Winstona Churchilla w liście z 3 września: “…to śmiertelne niebezpieczeństwo jakie zawisło nad Związkiem Sowieckim może być powstrzymane przez natychmiastowo dostawy do Rosji co najmniej 400 samolotów oraz 500 czołgów miesięcznie”.[i]

Udzielenie pomocy umożliwiała amerykańska ustawa Lend-Lease podpisana przez prezydenta USA Franklina D. Roosevelta 11 marca 1941 roku. W ramach tej ustawy w latach 1941–1945 USA udzieliło Wielkiej Brytanii, Chinom, ZSRS, Francji oraz innym krajom — pomocy w wysokości 50,1 miliardów ówczesnych dolarów. Co jest ekwiwalentem 759 miliardów dolarów w cenach z 2008 roku.

Pierwsze dostawy materiałów wojennych były wysłane z USA do ZSRS bardzo wcześnie, bo już w lecie 1941 roku, a więc kilka miesięcy wcześniej niż ZSRS zostało włączone w dostawy w ramach Lend-Lease. Jednym z przykładów jest tankowiec “Santa Clair”, który przybył do Władywostoku 2 września 1941 roku.[ii]

Sowieccy szpiedzy zarządzają pomocą dla Stalina

Już 1 października 1941 roku Stany Zjednoczone, Wielka Brytania oraz Związek Sowiecki podpisały pierwszy Protokół Moskiewski,[iii] który zapoczątkował regularnie dostawy materiałów wojennych do ZSRS. Pomoc dla ZSRS w ramach Lend-Lease była ze strony amerykańskiej zarządzana przez Edwarda Stettiniusa, Harry’ego Hopkinsa oraz gen. Johna Yorka. Cała ta trójka była miłośnikami bolszewizmu oraz zdecydowanymi zwolennikami “bezwarunkowej pomocy” dla państwa sowieckiego. Zresztą do 1943 roku bardzo niewielu Amerykanów było przeciwnikami pomocy dla ZSRS.

Harry Hopkins był najbliższym i najbardziej wpływowym doradcą F.D. Roosevelta, a także niewątpliwym sowieckim szpiegiem.[iv] Z kolei Stettinius wsławił się tym, że objęciu stanowiska Sekretarza Stanu w 1943 roku — polecił oddać Stalinowi sowieckie książki kodowe zdobyte przez armię fińską w Finlandii. Spowodowało to znaczne opóźnienie w rozszyfrowaniu sowieckich telegramów wysyłanych przez siatkę sowieckich agentów w USA do Moskwy oraz zapobiegło odkryciu dużej penetracji administracji Roosvelta przez sowieckich szpiegów — takich jak m.in. Hopkins.

Sowieckim szpiegiem był także Alger Hiss — kolejny współpracownik Roosevelta. Hiss od 1933 roku był prawnikiem w organizacjach wprowadzających New Deal [v](Nowy Ład, dosłownie „Nowe rozdanie”) Roosevelta. Od 1936 roku Hiss był pracownikiem Department of State. Mimo tego, że już w 1939 roku było wiadomo o przynależności Hissa do tajnej komórki partii komunistycznej, nie zwolniono go z pracy. Jako sowiecki szpieg Hiss był organizatorem oraz przedstawicielem USA na konferencję Organizacji Narodów Zjednoczonych w San Francisco w 1945 roku.

Znaną działaczką lewicową była także i Eleanor Roosevel — żona Roosevelta, która prowadziła swoje własne konferencje prasowe wyłącznie dla kobiet. To prezydenckie małżeństwo to przetrwało czterdzieści lat, mimo tragedii i zdrad. Późna, ale jakże namiętna miłość Eleanor do młodego komunisty rosyjskiego pochodzenia zmieniła nawet bieg historii...[vi]

Dostawy w ramach Lend-Lease dla ZSRS

W „Krótkiej Encyklopedii USA”[vii] można znaleźć informację, że USA dostarczyły bolszewikom: 15.000[viii] samolotów, 700.000 samochodów ciężarowych, 51.000 samochodów terenowych, 7.000 czołgów, 35.000 motocykli, 27 okrętów wojennych, 2.000 radarów. A także naczne ilości surowców, lekkiego uzbrojenia, odzieży i żywności.

Jednak nie są to dane ścisłe, bowiem np. USA wysłało 15.231 samolotów, z których dotarło do ZSRS 14.320. Natomiast Wielka Brytania wysłała jako pomoc dla sowieckiej armii 4.424 samoloty.[ix]

Jeden z sowieckich asów myśliwskich i późniejszy marszałek lotnictwa — Aleksander Pokryszkin, uzyskał na amerykańskim myśliwcu P-39 Airacobra 48 "zwycięstw".[x] Większość amerykańskich samolotów, bo 8.000 była dostarczona do ZSRS drogą powietrzną na trasie Alaska — Syberia… W Krasnojarsku myśliwcom demontowano skrzydła i wysyłano je koleją, bombowce leciały bezpośrednio do swoich jednostek. Ujawnione dopiero w latach 1990. sowieckie archiwa wykazały, że na olbrzymich terenach Syberii zaginęło 113 sowieckich pilotów — ich samoloty ciągle są odnajdywane na Syberii.

Amerykańska pomoc dla ZSRS w latach 1941–1945 wyniosła łącznie 11,3 miliarda dolarów, co w dolarach z 2008 roku wyniosłoby około 168 miliardów. Łącznie USA wysłało 18 milionów ton materiałów, z czego 49 procent dostarczono przez port w Władywostoku. Na przykład, w latach 1942–1945 Sowieci wyprodukowali tylko 92 lokomotywy i 2.635 wagonów, natomiast w ramach pomocy otrzymali 1966 lokomotyw i 11.075 wagonów — a więc pomoc wynosiła 81.6 i 80.7 procenta. O znaczeniu pomocy w ramach Lend-Lease pisze Jason Long, podają jeszcze inne przykłady oraz wielkości dostaw surowców przez aliantów.[xi]

W 1945 roku niemalże 2/3 samochodów ciężarowych w armii rosyjskiej było wyprodukowanych w USA. Ciężarówki wojskowe ]]>Dodge]]> 3/4 ton oraz 2-tonowy ]]>Studebaker]]> należały do najlepszych w swoich klasach na froncie wschodnim. Także i dostawy takich materiałów jak kable telefoniczne, aluminium, racji żywnościowych w puszkach oraz odzieży — miały olbrzymie znaczenie dla armii sowieckiej.

Stalin wpada w szał na wiadomość o zawieszeniu konwojów

Dostawy uzbrojenia oraz materiałów wojennych od aliantów zachodnich miały więc dla państwa Stalina życiowe znaczenie. Ich brak mógł m.in. oznaczać niemożność prowadzenia operacji wojennych przez stalinowskie armie. Nie może więc dziwić wiadomość, że według relacji współpracowników Stalin wpadł w szał, gdy dowiedział się, że alianci chcą zawiesić konwoje do ZSRR — bo podejrzewał motywy polityczne.[xii] Tymczasem w końcu roku 1942 oraz na początku 1943 konwoje arktyczne poniosły olbrzymie straty.

Już od sierpnia ]]>1941]]> roku, a więc po przystąpieniu ZSRS do wojny po stronie aliantów, zaczęły pływać tzw. konwoje murmańskie (lub arktyczne), transportujące sprzęt wojenny w ramach pomocy ]]>Lend-Lease]]> do portów w północnej Rosji: ]]>Murmańska]]> i ]]>Archangielska]]>. W latach 1941–1945 wysłano tą trasą 40 konwojów do ZSRR, liczących łącznie 811 statków transportowych, które przewiozły ponad 4 mln ton uzbrojenia i zaopatrzenia.[xiii]

Masło jako smar

Z pomocą, lecz także i z zubożeniem społeczeństwa do jakiego doprowadzili ten kraj bolszewicy wiąże się anegdota opowiadana przez jednego z marynarzy ze statków dostarczających pomoc aliancką. Otóż marynarz ten po powrocie z Murmańska mówił o tym, że Rosjanie nigdy nie widzieli masła pakowanego w jednofuntowe paczki (około pół kilograma). Dlatego, gdy tylko otrzymali masło w takich opakowaniach — ściągali opakowanie i narzucali masło na osie w zawieszeniu wagonów kolejowych myśląc… że jest to smar…[xiv]