Konstytucja 3 maja (właściwie Ustawa Rządowa z dnia 3 maja) – uchwalona 3 maja 1791 roku ustawa regulująca ustrój prawny Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Powszechnie przyjmuje się, że Konstytucja 3 maja była pierwszą w Europie i drugą na świecie (po konstytucji amerykańskiej z 1787 r.) nowoczesną, spisaną konstytucją.
Konstytucja 3 maja została ustanowiona ustawą rządową przyjętą tego dnia przez sejm. Została zaprojektowana w celu zlikwidowania obecnych od dawna wad systemu politycznego Rzeczypospolitej Obojga Narodów i jej złotej wolności. Konstytucja wprowadziła polityczne zrównanie mieszczan i szlachty oraz stawiała chłopów pod ochroną państwa, w ten sposób łagodząc najgorsze nadużycia pańszczyzny. Konstytucja zniosła zgubne instytucje, takie jak liberum veto, które przed przyjęciem Konstytucji pozostawiało sejm na łasce każdego posła, który, jeśli zechciał – z własnej inicjatywy, lub przekupiony przez zagraniczne siły, albo magnatów – mógł unieważnić wszystkie podjęte przez sejm uchwały. Konstytucja 3 maja miała wyprzeć istniejącą anarchię, popieraną przez część krajowych magnatów, na rzecz egalitarnej i demokratycznej monarchii konstytucyjnej. W tym samym czasie przetłumaczono Konstytucję na język litewski.
Oryginalny manuskrypt Konstytucji 3 Maja
Przyjęcie Konstytucji 3 maja sprowokowało wrogość sąsiadów Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Podczas wojny w obronie konstytucji, Polska zdradzona przez swojego pruskiego sprzymierzeńca Fryderyka Wilhelma II została pokonana przez Imperium Rosyjskie Katarzyny Wielkiej, sprzymierzonej z konfederacją targowicką – spiskiem polskich magnatów przeciwnych reformom osłabiającym ich wpływy. Pomimo tej klęski i późniejszego II rozbioru Polski, Konstytucja 3 maja wpłynęła na późniejsze ruchy demokratyczne w świecie. Po utracie niepodległości w 1795, przez 123 lata rozbiorów, przypominała o walce o niepodległość.
Janina Majewska
„Czy to można zrozumieć”
Czy to można zrozumieć,
czy w to można uwierzyć,
że kiedyś dzieciom broniono
polskich pacierzy?
Że się po polsku czytać uczono
po kryjomu
i że tylko w domu
i bardzo ostrożnie
o historii polskiej mówić było można?
Jakże jesteśmy szczęśliwe
dziś my - polskie dzieci,
w wolnym urodzone kraju!
Jakże jasno dziś nam Biały Orzeł świeci
w dniu Trzeciego Maja!
Dziś w wolnej Polsce naród cały
święci ten dzień radosny,
dzień wolności i chwały,
święto wiosny!
Wanda Grodzieńska
„Radosny dzień”
Takiego maja,
ślicznego maja
nie było jeszcze!
Umył się rano
rosą poranną,
srebrzystym deszczem.
Potem się otarł
przędzą ze złota
w tęczę wplecioną,
włosów promienie
związał misternie
wstążką czerwoną.
Po słońca smużkach
na lekkich nóżkach
zbiegł z piosnką do nas,
fiołki, sasanki,
kaczeńców wianki
przyniósł w ramionach.
Zieleń i błękit,
trele piosenki
rozsypał szczodrze ...
Jakże z tym majem,
prześlicznym majem
było nam dobrze!
Konstytucja składała się z 11 rozdziałów:
I. Religia panująca.
II. Szlachta, Ziemianie.
III. Miasta i Mieszczanie.
IV. Chłopi włościanie.
V. Rząd, Władze Publiczne.
VI. Sejm, czyli Władza
Prawodawcza. VII. Król, Władza Wykonawcza.
VIII. Władza Sądownicza. IX. Regencja.
X. Edukacja. XI. Siła zbrojna Narodowa.
Główni twórcy konstytucji to:
Stanisław August Poniatowski
Ignacy Potocki
Hugo Kołłątaj
Franciszek Karpiński
„Na dzień 3 Maja”
Rzucajmy kwiaty po drodze,
Kędy przechodzić mają
Szczęście narodu wodze,
Co nowy rząd składają,
Weźmy weselsze szaty,
Dzień to kraju święcony
Jakże ten król nasz bogaty!
Skarb jego – serc miliony.
Jakub Jasińki „Do narodu” – fragment
„Narodzie! Niegdyś wielki, dziś w smutnej kolei,
Wyzuty z siły, bogactw, sławy i nadziei,
Co niegdyś mocą broni i nade wyborem
Dziś pod jarzmem zhańbienia, klęsków i niewoli
Dumnych jesteś igrzyskiem i postawą swowoli.
Ty, coś orężem obce przemierzał narody,
Patrz, co z tobą zrobiły domowe niezgody!
Jużeś po długim smutku darem oświecenia
Począł uznawać gmach silny dawnego znaczenia
I już widział z postrachem twój sąsiad niegodny,
Czym zostać może Polak, wolny i zgodny!
Konstytucja 3 Maja została obalona w połowie 1792 roku wskutek agresjirosyjskiej i konfederacji targowickiej. O swoją wolność i prawa musieliPolacy walczyć przez wiele lat. Konstytucja 3 Maja stała się w tych latach
symbolem wewnętrznych sił narodu, zdolnego do politycznego odrodzenia się.
Do dziś aktualne są słowa poety J Krasickiego.
J Krasicki
„Hymn do miłości ojczyzny”
Święta miłości kochanej ojczyzny,
Czują cię tylko umysły poczciwe.
Dla ciebie zajadłe smakują trucizny,
Dla ciebie więzy, pęta niezelżywe!
Kształcisz kalectwo przez chwalebne blizny,
Gnieździsz w umyśle rozkosze prawdziwe
Byle cię można wspomóc, byle wspierać,
Nie żal żyć w nędzy, nie żal umierać.
Fragment tekstu źródłowego Konstytucji:
„Uznając, iż los nas wszystkich od ugruntowania i wydoskonalenia Konstytucji narodowej jedynie zawisł, długim doświadczeniem poznawszy zadawnione rządu naszego wady, a chcąc korzystać z pory, w jakiej się Europa znajduje, wolni od hańbiących obcej przemocy nakazów, ceniąc drożej na życie nad szczęśliwość osobistą, niepodległość i wolność, którego los w ręce nasze jest powierzony. Chcąc na błogosławieństwo i wdzięczność współczesnych i przyszłych pokoleń zasłużyć mimo przeszkód dla dobra powszechnego, dla ugruntowania wolności dla ocalenia ojczyzny naszej i jej granic niniejszą Konstytucję uchwalamy.”
Jutro 2 maja - Dzień Flagi, święto obchodzone w Polsce od 2004, wprowadzone na podstawie ustawy z 20 lutego 2004.
Obchodzone jest między świętami: 1 maja – dawn. Świętem Pracy i 3 maja - Świętem Konstytucji 3 Maja. W latach Polski Ludowej właśnie w tym dniu zdejmowano po 1 maja flagi państwowe, aby nie były eksponowane w dniu zniesionego przez władze komunistyczne Święta Konstytucji 3 Maja.
W tym dniu, w 1945 roku, żołnierze polscy zawiesili biało-czerwony sztandar na kolumnie Siegessäule w Berlinie w trakcie zdobywania tego miasta.
Najstarsze zachowane nagranie Hymnu Polski w wykonaniu Ignacego Dygasa.
]]>http://www.edukacja.edux.pl/p-440-apel-w-rocznice-uchwalenia-konstytucji...]]>
]]>http://pl.wikipedia.org/wiki/Dzie]]>ń_Flagi_Rzeczypospolitej_Polskiej
]]>http://pl.wikipedia.org/wiki/Konstytucja_3_maja]]>
Co masz kochać? pytasz dziecię,
Co dla serca jest drogiego?
Kochaj Boga, bo na świecie,
Nic nie stało się bez Niego.
Kochaj ojca, matkę twoją,
Módl się za nich co dzień z rana,
Bo przy tobie oni stoją,
Niby straż od Boga dana.
Do Ojczyzny, po rodzinie,
Wzbudź najczystszy żar miłości:
Tuś się zrodził w tej krainie,
I tu złożysz swoje kości.
W czyim sercu miłość tleje,
I nie toczy go zgnilizna,
W tego duszy wciąż jaśnieje:
Bóg, rodzina i Ojczyzna!
