"My chcemy chleba"

W Poznaniu 63 lata temu 28 czerwca 1956r doszło do robotniczych protestów, które przerodziły się w trwające trzy dni walki uliczne. Do ich stłumienia władza komunistyczna użyła wojska. Śmierć poniosło 59 osób, rannych zostało ok 600 osób.

Po zakończeniu krwawej pacyfikacji w przemówieniu radiowym premier Józef Cyrankiewicz stwierdził:

Każdy prowokator czy szaleniec, który odważy się podnieść rękę przeciw władzy ludowej, niech będzie pewien, że mu tę rękę władza odrąbie w interesie klasy robotniczej, w interesie chłopstwa pracującego i inteligencji.

W krwawej pacyfikacji miasta obok wojska brali udział funkcjonariusze UB, MO i żołnierze KBW. W trakcie walk bojownicy poznańscy zniszczyli lub uszkodzili kilkadziesiąt czołgów.

Ostatnie walki zakończyły się rankiem 30 czerwca. Ich bilans był tragiczny. Śmierć poniosło co najmniej 59 osób, rannych było około 600.Zginęło również 5 żołnierzy WP, 1 żołnierz KBW, 3 funkcjonariuszy UB oraz 1 funkcjonariusz MO.

Jeden z  symboli Poznańskiego Czerwca, jest trzynastoletni Romek Strzałkowski, który przejął chorągiew trzymaną przez ranne tramwajarki. Romek Strzałkowski zginął 28 czerwca 1956 roku na ulicach Poznania. Miał trzynaście lat. Był najmłodszą ofiarą Poznańskiego Czerwca.

Tamtego ranka Romek zapomniał o szynce dla mamy i dołączył z kolegą do manifestantów. Około południa widziano go przed gmachem UB. Kilka godzin później już nie żył. W kieszonce jego koszulki znaleziono zakrwawioną dziesięciozłotówkę. Okoliczności śmierci Romka nigdy nie wyjaśniono. Przypuszcza się, że chłopca z zimną krwią zastrzelił któryś z funkcjonariuszy UB. Kilka dni później pochowano go na jednym z poznańskich cmentarzy. Żeby wykupić miejsce i opłacić pogrzeb, rodzice sprzedali jego fortepian. Przed pogrzebem w poznańskiej gazecie „Głos Wielkopolski” ukazał się nekrolog Romka. Trójka w liczbie „13” jest rozmazana. Wygląda na „ósemkę”. Tak, jakby ktoś chciał chłopcu dodać lat. Fałszerstwa dokonał redaktor naczelny gazety. Chciał być lojalny wobec władzy, która utrzymywała, że wśród ofiar nie było kobiet i dzieci. Z nekrologu naczelny wyrzucił jeszcze słowa: „uczeń szkoły podstawowej” i zmienił godzinę pogrzebu, żeby Romka żegnało jak najmniej ludzi.

 W mieście 28 czerwca rozpoczęły się zatrzymania na masową skalę. Nad podejrzanymi o udział w walkach znęcali się funkcjonariusze UB i MO, maltretując ich fizycznie i psychicznie. Na lotnisku Ławica utworzony został punkt filtracyjny, do którego skierowano ponad 700 zatrzymanych. Spośród nich około 300 aresztowano pod zarzutem napadów lub kradzieży.

CHWAŁA BOHATEROM!

Nasza pamięć o nich niech będzie wieczna.