DWA SERCA – Piłsudskiego i Paderewskiego

Ta notka nie jest polemiką ze zwolennikami marszałka. Napisałam ją w zeszłym roku

Obchodzimy teraz w Polsce 100-lecie odzyskania niepodległości.

Wielu z tej okazji pisze wiele o bohaterach, którym zawdzięczamy odrodzenie Polski. Czytam wiele, lubię historię. Szczególnie fascynują mnie różne, często już pokryte kurzem ciekawostki z życia ludzi ważnych dla naszej Ojczyzny.

Jacy byli?

Kogo kochali?

Co było dla nich ważne?

Jak umierali?

Ich pełne wielkich czynów życie kiedyś tam się skończyło, tak jak i nasze, szaraków, skończy się w przyszłości. Wielu zawczasu sporządza testamenty, dysponuje tym co posiada. Zaciekawiły mnie testamenty dwóch ważnych dla naszej Ojczyzny osobistości, marszałka i muzyka kompozytora ;

Piłsudskiego i Paderewskiego.

Jakże różne to były zapisy i co ciekawe – jak różne były losy ich serc. Mogłabym zatytułować tę notkę ” Dwa serca czyli pycha i pokora” ale zapewne zaraz podniósłby się, dziś tak często obecny jazgot „wyznawców” marszałka. Jednak tutaj odważyłam się o tym niedoszłym zamiarze wspomnieć.

I. Józef Piłsudski – marszałek II RP

Marszałek: „Myślałem już nieraz, że umierając przeklnę Polskę. Dziś wiem, że tego nie zrobię. Lecz gdy po śmierci stanę przed Bogiem, będę go prosił, aby nie przysyłał Polsce wielkich ludzi.” /1931/

Nie opiszę tu szczegółów testamentu dotyczących majątku. W testamencie zaznaczył jednak, że swój mózg przeznacza medycynie*, w celu prowadzenia badań naukowych. Serce  – na mocy jego woli wyrażonej w testamencie – miało być złożone w grobie matki, osoby, którą najbardziej w życiu kochał.

Kopia testamentu marszałka

I tak się działo. „Po śmierci marszałka Józefa Piłsudskiego wyjęto z ciała serce, które rok później zostało złożone w grobowcu jego matki na cmentarzu Na Rossie w Wilnie.
Żona Naczelnika Aleksandra Piłsudska oddała także mózg do badania komisyjnego profesorom: Kazimierzowi Orzechowskiemu (UW), Stefanowi Pieńkowskiemu (UJ) i Maksymilianowi Rosemu (Polski Instytut Badań Mózgu w Wilnie). Każdy z nich zajął się innym aspektem badań, a tuż przed wojną ukazała się monografia publikująca częściowe ich wyniki. Klucze do miejsca, w którym przechowywano mózg Józefa Piłsudskiego, miał pod swoją opieką asystent profesora Rosego dr Jerzy Borysowicz. Jego dzieci mają problem z odnalezieniem nawet tego budynku, a tropy prowadzą do Moskwy, Berlina, Warszawy i Wilna…” ponoć, choć trudno w to uwierzyć!

Poniższy cytat też przygotował osobiście Marszałek przed zgonem. Miał zostać wyryty na grobie.

„Kto mogąc wybrać wybrał zamiast domu
Gniazdo na skałach orła…  niechaj umie
Spać – gdy źrenice czerwone od gromu,
I słuchać jęk szatanów w sosen szumie…
Tak żyłem.”

Dalej, marszałek: „A zaklinam wszystkich co mnie kochali sprowadzić zwłoki mojej matki z Sugint Wiłkomirskiego powiatu do Wilna i pochować matkę największego rycerza Polski nade mną. Niech dumne serce u stóp dumnej matki spoczywa. Matkę pochować z wojskowymi honorami […]”

Marszałek Józef Piłsudski zmarł 12 maja 1935 r. Został pochowany w krypcie św. Leonarda na Wawelu, a w czerwcu 1937, na polecenie metropolity krakowskiego abpa Adama Stefana Sapiehy trumnę przeniesiono do krypty pod Wieżą Srebrnych Dzwonów.

W marcu 2018 rok. Metalowy sarkofag z ciałem marszałka Józefa Piłsudskiego przeniesiono z krypty pod Wieżą Srebrnych Dzwonów do pomieszczenia, gdzie stoi sarkofag Lecha i Marii Kaczyńskich – chyba tylko na czas remontu?

Piłsudski zadbał o wiele procedur dotyczących jego osoby po śmierci. On sam nazwał swoje serce, które nakazał wyjąć z ciała po swej śmierci dumnym sercem. Sam siebie uznał jako osobę niezwykłą, jakkolwiek to rozumieć. Jednak nikomu ( z nielicznymi wyjątkami ) nie przyszłoby do głowy oddać swój mózg badaczom.*

Co się dzieje i gdzie jest mózg marszałka? Nikt nie kwapi się z odpowiedzią. Może ktoś z Państwa wie?

II.  Ignacy Jan Paderewski – premier II RP, kompozytor, pianista

Paderewski: „Najważniejszą rzeczą w życiu jest świadomość spełnienia obowiązku”

„Pieniądze te uważam za własność Narodu – dlatego proszę, by je przekazano Uniwersytetowi Jagiellońskiemu w Krakowie”. Tak brzmiała ostatnia wola Ignacego Paderewskiego, wyrażona w ustanowionym przez niego testamencie. A trzeba wiedzieć, że majątek zgromadzony przez polskiego wirtuoza był naprawdę pokaźny. Niestety, znalazło się wielu, którzy chcieli położyć na nim swoje ręce.” I położyli skutecznie… W zakończeniu swego testamentu z 1930 roku Paderewski pisał:

„Nie mogę tylko przebaczyć tym pysznym i nikczemnym co myśląc jedynie o korzyściach osobistych i o wywyższeniu własnem, prowadzili i prowadzą Ojczyznę do zguby, a Naród do upodlenia. Sam Bóg im tego nie wybaczy.”

„Podczas sekcji zwłok w tajemnicy usunięto z ciała I. Paderewskiego jego serce, z celem pochowania go w przyszłości w kościele św. Krzyża przy Krakowskim Przedmieściu w Warszawie”, gdzie znajdowały się już i nadal znajdują się serca F. Chopina i W.S. Reymonta.

Niejaki „Kołłupajło w 1973 r., kiedy ukończył pisanie swoich wspomnień w Dallas o ostatnim roku życia Paderewskiego, nie znał miejsca przechowywania urny, ubolewając, że w dalszym ciągu pozostaje ona poza granicami Polski.

Ponownie, w 1983 r., zostały o tym znalezisku poinformowany Kongres Polonii Amerykańskiej oraz Fundacja Kościuszkowska, które dopiero w trzy lata później utworzyły „Komitet Serca Paderewskiego” pod przewodnictwem Henryka Archackiego. Staraniem tego Komitetu urnę przewieziono do Johnson Atelier Technical Institute of Sculpture w Mercerville, NJ, do pracowni rzeźbiarza Andrzeja Pityńskiego** i tu w dniu 26 VI 1986 r. dokonano jej komisyjnego otwarcia urny i potwierdzenia zawartości, po czym umieszczono je w urnie-płaskorzeźbie wykonanej przez Andrzeja Pityńskiego**. Tego samego dnia przewieziono ją do Doylestown, zwanego „amerykańską Częstochową”, do tamtejszego Narodowego Sanktuarium Matki Bożej Częstochowskiej i przytwierdzono do marmurowej ściany we wschodniej części westybulu świątyni. Uroczystość odsłonięcia i dedykacji odbyła się 29 czerwca 1986 r., w czterdziestą piątą rocznicę śmierci Paderewskiego”.

„Prochy Paderewskiego sprowadzono do Polski w roku 1992, złożono w podziemiach katedry św. Jana w Warszawie i – wydaje się – grobowiec zupełnie zaniedbano. Już na zdjęciu z roku 2008 (poniżej jego wycinek na fot. 3) opublikowanym w Wikipedii można dostrzec łuszczącą się farbę na ścianach krypty. Zniszczenia postępują w zastraszającym tempie…”  W kwietniu 2012 r. rozpoczęto pierwszy od powojennej odbudowy remont Archikatedry Warszawskiej.

Dalej mówi Paderewski: „Każdy człowiek powinien zdawać sobie sprawę z faktu, że dobre i trwałe wyniki osiągnąć można jedynie drogą krótkich, lecz ciągłych, codziennych wysiłków. Jednorazowy wysiłek jest kompletnie jałowy. Prawdziwą umiejętność zarówno w nauce i w sztuce, jak i w każdych innych zajęciach, zdobyć można tylko codzienną pracą i codziennym wysiłkiem. I to jest bezwzględnie pewne.”

Paderewski nawet nie wspomniał, by zajęto się jego, wyjątkowo wspaniałym sercem. Nie troszczył się o to, zbyt wiele przecierpiał pod koniec życia. Mimo ogromnej sławy i zasług dla Polski był człowiekiem na tyle skromnym, by nie rozporządzać „sobą” po śmierci.

* kto z Państwa o tym wiedział?

** autora Pomnika Katyńskiego w Jersey City

p.s.1

W Warszawie są jeszcze dwa inne „słynne” serca: Chopina i Reymonta. Przyjaciele Fryderyka Chopina wyjęli jego serce po śmierci i ono, zgodnie z wolą zmarłego powróciło do ukochanej Ojczyzny. Nie z pychy lecz z ogromnej tęsknoty! jest w bardzo dobrym stanie, może dzięki koniakowi? Jak to było z sercem Władysława Reymonta nie wiem ale ono także spoczęło w Kościele Św.Krzyża w Warszawie. Zapewne dlatego, by go uczcić, wszak był laureatem nagrody Nobla.

p.s.2

Wspomnę tylko o Wielkim Polaku, o Romanie Dmowskim. Spoczywa na Bródnie w rodzinnym grobowcu, o jego sercu nikt nie wspomina. W ogóle rzadko kto go wspomina. Pochowano go zwyczajnie ale kondukt był ogromny. Na ulicach w dniu pogrzebu pojawiły się takie klepsydry:

„Roman Dmowski duszy polskiej Budziciel; Idei narodowej Twórca i Bojownik nieugięty, nieustraszony; Pokoleń Wychowawca i Przewodnik; Polski Narodowej Syn ukochany”.

Blisko Poznania, w Chludowie pamiętają o nim szczególnie do dziś. Przez kilka lat był on właścicielem resztówki i dworu w Chludowie i posiadłość tę za przysłowiową złotówkę sprzedał ojcom werbistom – dzisiaj ojcowie mają tam swoją siedzibę. W testamencie prosił o doroczną mszę świętą. I tak się dzieje…

Na fotografii: czekająca na lepsze czasy kopia Figury Serca Jezusowego / Pomnik Wdzięcznośi /w Poznaniu

Notka z 2018 roku ]]>https://httpciszawordpress.wordpress.com/2018/08/26/serca-pilsudskiego-i...]]>

]]>https://www.polskieradio.pl/7/161/Artykul/1440075,Gdzie-jest-mozg-marsza...]]>

]]>http://www.jpilsudski.org/artykuly-publicystyka-felietony/felietony/item...]]>

]]>http://pilsudski.org.uk/archiwa/dokument.php?nrar=709&nrzesp=1&sygn=2&ha...]]>

]]>https://www.rmf24.pl/fakty/polska/news-przeniesiono-sarkofag-pilsudskieg...]]>