Wildstein i Gadowski - o pouczających czytadłach

  Wielu blogerów, /m. in Coryllus/ znęca się nad ulubionymi przez mainstream i salon autorami, słusznie zarzucając im, że ich dzieła to pierdoły o niczym. Co się jednak dzieje, gdy ktoś odważy się napisać powieść odsłaniającą skrywane sekrety III RP? Wtedy nagle w tych krytykach budzą się subtelni esteci, wydziwiający nad stylem, sposobem pisania i wspominający coś o grafomanii.

  Tak właśnie się stało, gdy ukazały się książki: Bronisława Wildsteina "Ukryty" oraz Witolda Gadowskiego "Wieża komunistów". Pierwsza opisuje prowokacje Palikota /powieściowy Przybysz/, jego walkę z krzyżem na Krakowskim Przedmieściu oraz moralną degenerację jego środowiska i t.zw. "elyt" artystycznych. Druga zaś omawia historię FOZZ /powieściowy Fundusz Budowy Gospodarki/, kulisy jego powstania i działalność związanych z nim mafii /WSI, SB i handlarze bronią/ z ich powiązaniami międzynarodowymi łącznie. Obie książki napisane są w konwencji powieści sensacyjnej, "czytają się" dobrze i można się z nich wiele dowiedzieć o dzisiejszej Polsce /i świecie/.

  Wydaje się, iż żaden z autorów nie miał ambicji stworzenia arcydzieła literackiego, natomiast zależało im, by czytelnik zrozumiał w jakim kraju żyje. Tymczasem Coryllus miał o "Ukrytym" do powiedzenia tylko tyle, że:

  "Kiedy to się zmieni? Wtedy kiedy Wildstein zrozumie, że nie jest pisarzem. Wtedy kiedy to wszystko się zawali, a oni będą musieli zatrudnić się w dziale pism kobiecych wydawnictwa Marquard, żeby jakoś przeżyć. ". W komentarzu do notki "Tylko idioci piszą dziś powieści" /TUTAJ/ dodał:

  "Nie ma analfabetyzmu. Ja nie narzekam. Chodzi o to, że czytelnik nie otrzymuje treści, którego go interesują. Zamiast tego dostaje jakiś bełkot o Sylwii Nawrot i młodszym aspirancie Tatarze. [czyli "Ukrytego"]".

  No cóż, Coryllus przynajmniej zajrzał tym razem do książki. To i tak pewien zaszczyt, bo "Wieżę komunistów" zmieszał z błotem wyłącznie na podstawie okładki, nie biorąc nawet do ręki tego dzieła.

  Migalski natomiast stwierdził /TUTAJ/, że:

  "Najpierw jednak o książce - jest pisana na kolanie, charaktery są papierowe, a te, które Autor próbował pogłębić (Tatara i Rosy) są banalne i słabo przemyślane. "Ukrytego" czyta się szybko, ale to nie jest komplement - po prostu, nie ma się przy czym zatrzymać - ani postaci, ani dialogi, ani intryga nie wymaga specjalnego zastanowienia i refleksji. Tych kilka godzin, spędzonych na tej lekturze, to nie jest męka, ale też żadna specjalna przyjemność. Ot, czytadło quasi - kryminalne z ambicjami do rozprawki filozoficzno-politycznej.". I dalej:

  "Nie jest w stanie ciekawie i empatycznie oddać motywów polityka Przybysza (zakamuflowany Palikot), nie potrafi oddać mu prawa do mówienia nie kliszami i żałosnymi formułkami, ale prawdziwą wiarą i przekonaniami.".

  Dobre sobie - przekonania, wiara i Palikot. Czy Migalski kpi, czy o drogę pyta?

  Budyń 78 popada natomiast /TUTAJ/ w przeciwną skrajność i traktuje powieść Wildsteina jak zwykły reportaż. Ma więc pretensje o to, że autor nie podkreślił wystarczająco heroizmu Obrońców Krzyża. Pisze:

  " Ludziom, nad którymi w swoim mniemaniu zapewne autor pochyla się z troską, robi tą książką większą krzywdę, niż zrobili jacykolwiek bojownicy Tarasa czy Palikota. W imię większego wstrząśnięcia czytelnikiem?".

  Łagodnie się wyrażając - jest to gruba przesada. Celem Wildsteina było ukazanie zgnilizny moralnej III RP, a nie pisanie laurek bohaterom.

  Skoro przetwarzanie autentycznych wydarzeń w powieściową fabułę powoduje tyle nieporozumień, można by się więc zastanowić, czy autorzy nie postąpiliby mądrzej pisząc relacje reporterskie z dodatkiem publicystyki, zamiast powieści? Okazuje się, że w polskich warunkach nie byłoby to możliwe.

  Witold Gadowski w wywiadzie dla SDP /TUTAJ/ pisze wprost:

  "Jest to fikcja, bo nie chcę być pensjonariuszem zakładów karnych w III RP. Gdybym napisał książkę reporterską, opowiadającą o tych wszystkich sytuacjach, to najprawdopodobniej miałbym na karku kilka sądów. Ucieczka w literaturę, mam nadzieję, skutecznie mnie przed tym broni. Opowiadam jednak o rzeczach, które widziałem, słyszałem, rozmawiałem o tym…".

  Przy okazji dowiadujemy się jak skutecznie wymiar sprawiedliwości i sądy mogą zastępować dawną PRL-owska cenzurę. Witold Gadowski zapowiada zresztą w notce ""Wieża komunistów" trwa" /TUTAJ/ kontynuację swojej powieści.

  Podsumowując - obie książki są niezwykle ciekawą i pouczającą lekturą. Pozwalają zobaczyć skrywane przed nami oblicze III RP. A "znawcom literatury" chciałabym powiedzieć, że wolę przerost treści nad formą niż formy nad treścią.