Gdańskie butelki z benzyną z krochmalonym lontem

Ta moja dzisiejsza notka o butelce z benzyną ma swój bezpośredni i pośredni udział w wydanej książce, której stronę tytułową zamieszczam na wstępie.

W dniu 31 sierpnia 1982 roku przez całe popołudnie wykonywałem dokumentację fotograficzną z manifestacji, które były tego dnia w centrum Gdańska.

Na samym początku wykonywałem fotografie w okolicach Pomnika Zamordowanych Stoczniowców Gdańskich przez siepaczy komunistycznych w grudniu 1970 roku.

O ile mnie pamięć dzisiejsza nie zawodzi, spotkałem wykonującego fotografie tego dnia mojego znajomego fotografa amatora z Gdańskiej Stoczni Remontowej, nazywał się chyba Stanisław Składanowski, czy jakoś tak. W każdym bądź razie chodzi mi o Pana z GSR, który był osobą niepełnosprawną i zajmował się fotografiką.

Później w okolicy Delikatesów przy ulicy Rajskiej, hotelu „Monopol” (o którym z wielką nostalgią opowiada w swojej książce Mirosław Krupiński - były pierwszy zastępca Lecha Wałęsy, nawet dziś się dziwię, że nie został tam w nim zatrzymany w dniu 13.12.1981 r., ale to nie on jest bohaterem dzisiejszej mojej notki ) oraz w okolicy dworca PKP Gdańsk Główny.

Demonstranci byli spychani jak najdalej od pomnika i bramy nr 2 Stoczni Gdańskiej im. Lenina.

Sytuacja była tam wówczas raczej stabilna i dlatego około godziny 16 skierowałem się w inne miejsce, w którym demonstranci podejmowali kilkukrotne próby zdobycia budynku SB położonego w trójkącie ulic Okopowej, Bogusławskiego i ówczesnej Leningradzkiej, a dzisiejszej Podwale Przedmiejskie i dzisiejszy budynek ABW w Gdańsku.

U podstawy estakady biegnącej z centrum Gdańska w kierunku Elbląga i Warszawy demonstranci mieli już wykonaną prowizoryczną barykadę z ławek, części ogrodzeń, desek i metalowych beczek na śmieci.

Barykada ciągle była wzmacniana przez donoszone najróżniejsze przedmioty, zza której młodzi, a nawet i starsi manifestanci ciskali kamieniami i kawałkami z rozbitych i rozkruszonych betonowych płytek chodnikowych, wśród tej amunicji były też i zabytkowe cegły z pobliskich ruin.

Na tej fotografii jest mniej więcej widok z okolicy ówczesnej barykady:

Parę razy biegłem razem z demonstrantami w kierunku parkanu i metalowej bramy okalającej plac przy budynku SB wykonując zdjęcia fotograficzne by następnie razem z nimi wycofywać się za barykadę.

Te biegi i ataki nie były takie sobie by pobiegać tam i z powrotem lecz w konkretnym celu, by podpalić bronioną wartownię przy bramie i sam budynek SB m.in. butelkami, które sam pomagałem demonstrantom wykonać, bo ktoś przybiegł z kanistrem benzyny z pobliskiej stacji paliw CPN, która była u zbiegu ulicy Rzeźnickiej (tu dziś mieści się I US, a wcześniej była katownia UB i KBW) i Okopowej obok budynku Urzędu Wojewódzkiego w Gdańsku (dziś już nie istnieje).

Nie zastanawiając się długo krzyknąłem do ludzi stojących na balkonach i wyglądających z okiem wieżowca by dali butelki i szmaty do wykonania koktajli Mołotowa. Jak na komendę posypały się puste butelki, a z balkonu na pierwszym piętrze sztapel czyściutkich, pachnących, wykrochmalonych, wyprasowanych kuchennych ściereczek bawełnianych w różnokolorową kratkę.

Z tego wieżowca po lewej stronie :

Z pełnym niedowierzaniem spytałam darczyńców czy oby na pewno mam je drzeć na kawałki by wykonać z nich korko-lontów do koktajli Mołotowa.

Odpowiedź była mniej więcej taka, że na te bolszewickie szmaty każda ściera jest jak najbardziej właściwa.

Darłem więc te wykrochmalone wyprasowane ściereczki, którymi inni zatykali butelki już napełnione mniej więcej do połowy benzyną.

Po jednym ze szturmów na budynek bezpieki nastąpiło zmasowane kontrnatarcie, jak się sam później osobiście przekonałem było to kontrnatarcie oskrzydlające, bo gdy z innymi młodymi mężczyznami rzuciłem się do ucieczki w kierunku ulicy Toruńskiej, już przy blokach przy ulicy nacierało na nas ZOMO.

Wbiegłem wraz z innymi do klatki schodowej bloku przy ulicy Kocurki 1, a następnie wpadliśmy do pierwszego napotkanego nie zamkniętego na zamek mieszkania, było to mieszkanie nr 39 należące do Pani Marianny Jaśkowskiej (dziś już tam ta Pni nie mieszka).

Klatka do bloku przy ulicy Kocurki nr 1 i mieszkania okna mieszkania na pierwszym piętrze po lewej stronie klatki schodowej:

Zamknęliśmy za sobą drzwi na zamek. Podejrzewając najgorsze zacząłem pisać kartkę ze swoim adresem by umieścić ja w mojej skórzanej torbie ze sprzętem fotograficznym, a także i z moim nałogiem tj. 19 maczkami papierosów „Ekstra Mocne” bez filtra, które tego dnia kupiłem okazyjnie bez kartek w „Salonie Prasy” przy Długim Targu.

Gdy pisałem kartkę siedząc na fotelu tuż przy oknie balkonowym zomowcy zaczęli forsować drzwi wejściowe do mieszkania.

Do dziś nie wiem dokładne tego czy je wyłamali czy ktoś je otworzył od wewnątrz?

W każdym razie wiem z akt sprawy to, że w grupie uciekających ze mną mężczyzn był milicyjny prowokator po cywilnemu o nazwisku Marek Szczepański, który według mnie wbiegł nawet do mieszkania, a następnie wyszedł by sprowadzić do mieszkania posiłki ZOMO, no i sprowadził.

Kolejna menda została nadal w mieszkaniu po naszym zatrzymaniu i „wyprowadzeniu” na parter pod gradem pałek szturmowych, a wszystko odbyło się tak szybko, że nawet się nie zorientowałem, że już jestem na ulicy Leningradzkiej i na estakadzie ciągle bity przez szpaler bandytów w mundurze i po cywilnemu, a wszystko to jak zauważyłem było dokumentowane na filmie i fotografii przez nieznanych dla mnie cywilnych osobników.

Wracając do mieszkania nr 39 przy ulicy Kocurki 1, w którym zostawiłem torbę ze sprzętem fotograficznym i nie mniej niż 20 czarno-białymi negatywami filmami, z których nie mniej niż 10 zawierała ekspozycje z zajść ulicznych w Gdańsku, jakie miały miejsce w dniu 31 sierpnia 1982 r.

Otóż z nieznanych dla mnie do dziś powodów w mieszkaniu jakimś cudem znanym tylko tej mendzie i jego esbeckim towarzyszom ocalał tzn. nie został zatrzymany razem z pozostałymi jeden z „manifestantów”, który zobowiązał się Pani Mariannie odnieść moja torbę ze sprzętem do mojego mieszkania na gdańskiej Oruni tj. w przeciwnym kierunku do swojego zamieszkania, bo mieszkał przy ulicy Artura Grottgera i pracował jako szatniarz i babcia klozetowa w kawiarni na starej Oliwie po drugiej stronie kolejki.

O tak, mieszkał TU: maps.google.pl/maps

A pracował TU: maps.google.pl/maps

Ze skradzionych rzeczy mój brat stryjeczny, budowniczy gdańskiego pomnika przy bramie nr 2 Stoczni Gdańskiej im. Lenina, wykonawca napisu wyrytego szlifierką w grudniu 1980 roku na jednym z ramion krzyża o treści „ŚMIERĆ KOMUNIE”, który wówczas był już na wolności i po otrzymaniu ode mnie grypsu odzyskał jedynie moja skórzaną torbę i jeden uszkodzony przez złodzieja aparat, który wyrywając z jego film wyrwał unikaną i nie zdobycia część, która była integralną częścią tego aparatu.

Gdy wyszedłem z więzienia złodziej napisał dla mnie oświadczenie, w którym zobowiązał się do pokrycia strat lecz z tego się nie wywiązał, a zaczął mnie szantażować, że mnie zadenuncjuje.

To oświadczenie zaginęło w nieznanych dla mnie okolicznościach, być może przy którejś z rewizji przykleiło się do łapek kolegów tej mendy i według mnie milicyjnego konfidenta.

Tamta moja wpadka w dniu 31 sierpnia 1982 roku jest do dnia dzisiejszego nieodżałowaną dla mnie stratą, a także stratą dla potomnych, bo z tamtego dnia jest naprawdę bardzo mało dostępnych fotografii, szczególnie tych z kilkukrotnych szturmów przeprowadzonych na budynek SB w Gdańsku.

Plusem tej mojej wpadki, w której bądź co bądź straciłem aparaty, obiektywy i filmów jest to, że nie sprzęt mimo wszystko nie wpadły w łapy esbeckie, bo wówczas mógł być wykorzystany do wyłapania i skazania uczestników tych zajść.

Tu są dane techniczne i numery o jednym ze skradzionych aparatów wówczas aparatów.

Tu są fotografie o lepszej rozdzielczości:

lh3.googleusercontent.com/-N38GpUUYC3A/T0v7PmYx5MI/AAAAAAAAAPg/Gu_7ng5DNQw/s640/DSC07590.JPG

lh6.googleusercontent.com/-Aw_Uh15h2cs/T0v7Nh6s8NI/AAAAAAAAAPQ/cvx--DGW7uc/s640/DSC07588.JPG

Może ktoś go kupił "okazyjnie" od tej mendy?

Może dla jego najwłaściwszym miejsce byłoby dziś muzeum Solidarności?