Złote żniwa Jana Tomasza Grossa

Książki Jana Tomasza Grossa „Złote żniwa” nie czytałem, nie będę jej też kupował, by nie zwiększyć sukcesu finansowego autora. Jeżeli nawet doradca p. prezydenta, p. prof. Tomasz Nałęcz, uważa, że "Gross jest nieuczciwy", to, jak się wydaje, nie będę musiał o tym przekonywać „młodych, wyształconych, z dużych miast”.

Natomiast chcę zwrócić uwagę na jedno: na brak polskiej polityki historycznej. Niemal nic nie wiemy, niemal nikt o tym nie pisze, o zbrodniach, popełnianych przez Zydów na Polakach w okresie Pożogi (1917-1921/1939-1945/1956. W czasie, kiedy miała powstać

Polska Republika Rad

(1920), podczas rosyjskiej okupacji Polski w latach 1939 – 1941, w okresie budowy komunistycznej Polski (1944 -1952) i do roku 1956. Te krwawe plamy w historii Polski to nadal otwarta rana w stosunkach polsko –żydowskich.  A źródeł nie brak. Istnieje dość pamiętników, są

fotografie zbrodniarzy

i ich ofiar. Wiem, publikacje te nie obiecują złotych żniw. Może nawet, co gorsza, przyniosą autorowi (autorom) problemy, narażą na ostracyzm i marginalizację. Wiem. Praca ta, jak każda praca pionierska, wymaga nielada odwagi. Nie ma co liczyć na przekłady. Pamięć wygasa.

Ciekawa praca:

Marek Wierzbicki, Polacy i Żydzi w zaborze sowieckim: Stosunki polsko-żydowskie na ziemiach północno-wschodnich II RP pod okupacją sowiecką (1939-1941) (Warszawa: Fronda, 2001)

http://www.youtube.com/watch?v=xl0ZxiwSbQg

http://www.rp.pl/artykul/364152.html

Post scriprum:

zamiast post scriptum wklejam w tym miejscu mój felieton, opublikowany 16 lutego 2010 roku na www.onet.pl

oto link, ciekawy z uwagi na komentarze:

http://kurzastopa.blog.onet.pl/Pozoga-i-Holocaust,2,ID400684174,n

 a oto dla ułatwienia lektury tekst:

Pożoga i Holocaust

Ostatnio na łamach Rzeczpospolitej ukazały się dwa ciekawe wywiady na temat stosunków polsko-żydowskich. Pierwszy z nich z prof. Krzysztofem Jasiewiczem (Czy tylko Zydzi mają wrażliwość?), drugi zaś z prof. Jehudą Bauerem (Polacy i Zydzi nie powinni być wrogami). Oba naruszyły tabu – czy niebawem będziemy mogli swobodnie i bez uprzedzeń dyskutować o czerwonych plamach we wspólnej historii?

Najpierw pozwolę sobie jednak zamieścić cytat z relacji Adama Bispinga, syna Jana Nepomucena, z Massalan, z pierwszych tygodni II Wojny Swiatowej: „Wraz z wybuchem wojny więźniów politycznych zwolniono i wrócili oni do domów. W nocy z 17 na 18.09. ludność okoliczna  wtargnęła do sadów i spuściła wodę z dworskich stawów. Miejscowy czerwony komitet zapowiedział najście na dwór i odebranie broni.(...) W dalszej drodze, w pobliżu Mostu Królowej rodzina Bispingów widziała transparenty „Hajnówka wita Armię Czerwoną”. W godzinę później żołnierze niemieccy odebrali im za pokwitowaniem broń i amunicję.(...) Na popasie w pobliskiej plebanii kwaterujący tam major oświadczył J.B., że Niemcy się cofną, gdyż linię demarkacyjną ustalono na Biebrzy, Narwi i Bugu. Rodzina ruszyła więc na Biebrzę do znajomego w Sieburczynie k. Wizny. Niestety w Wiźnie  działała już nie gmina, ale czerwony komitet z komisarzem Piotrowskim, który powiadomił ich, że linię demarkacyjną przesunięto na zachód wzdłuż Pisy. Nasłani do Sieburczyna ludowi milicjanci zażądali od J.B. wydania broni, szczęśliwie jednak byli to Zydzi, więc zrozumieli treść pokwitowania i na razie dali rodzinie spokój. Po krótkiej szamotaninie (...) kobiety załadowano na wóz, a mężczyzn powiązano po dwu, plecami do siebie, tak że mogli poruszać się tylko bokiem, i bijąc, eskortowano 5 km do więzienia w Wiźnie, wśród drwin jej żydowskich mieszkańców. Nazajutrz przewieziono wszystkich do Łomży. Tam

J.B. został zatrzymany i ów dzień, 5.10.1939, był ostatnim, kiedy widzieli go bliscy. Reszcie rodziny kazano się wynosić, ruszyli więc przez Jedwabne

do Siebirczyna(...).”O tej historii myślę zawsze, jak jest mowa o barbarzyństwie w Jedwabnem. Skąd się ono wzięło? Jasiewicz stawia tezę, że kolaboracja polskich Zydów z Rosjanami w latach 1939 – 1941 była przyczyną pogromów po wejściu Niemców w czerwcu 1941 roku. Bauer temu przeczy. Uważa on, że prawdziwą przyczyną masakry był fakt, że miasteczko to znajdowało się na terenie łomżyńskiego. Mówi o tendencjach endeckich (wśród Polaków), ale nie odpowiada na uwagę Jasiewicza o polrewkomie, polskim rządzie kolaboracyjnym, jaki Rosjanie chcieli zainstalować w Warszawie w 1920 roku, a w którym jidisz był językiem urzędowym. W 1940 roku w Białymstoku, na fali czerwonego terroru, doszło do wielkich zamieszek podczas  pogrzebu żydowskiego aparatczyka. Na skutek kolaboracji polskich Zydów z okupantem dochodziło też do napięć w obozach jenieckich na terenie ZSSR. „Nawet w Kozielsku czy Starobielsku – gdzie przetrzymywano oficerów – stosunki były bardzo naprężone. Prawie

wszyscy Zydzi wyrazili wobec władz obozowych chęć pozostania w Związku Sowieckim. Deklaracje te nie uratowały im zresztą życia, zamordowano ich w Katyniu lub Charkowie razem z polskimi kolegami”

 – mówi Jasiewicz. O tym, że żydzi Polakami się nie czuli, a raczej Zydami, mówi Bauer. Mówi, że Zydzi nie kochali państwa polskiego. Nie odpowiada jednak na pytanie, za co ich mieli kochać Polacy. Przyznaje, że wznosili bramy triumfalne na powitanie Rosjan. Pisze, że co oni mieli zrobić, skoro alternatywą byli Niemcy. Dlaczego jednak alternatywą nie byli Polacy? Dlaczego Zydzi wykazali tak wielką wobec Polaków niewrażliwość w obliczu okupanta? Dlaczego w takiej sytuacji zarzucają Polakom (co też jest prawdą wybiórczą) że ich nie ratowali później przed Niemcami? Nie wiadomo mi nic o ratowaniu przez Zydów Polaków przed Rosjanami, a mogę wymienić licznych Polaków (w tym moją własną babkę) którzy narażając się na karę śmierci jednak Zydów ratowali. Prof. Bauer przytacza kilka faktów, które otwierają możliwość rzeczowej dyskusji o dramacie II Wojny Swiatowej w okupowanej Polsce. Zgadza się on na przykład z tezą, że Zydzi byli w rosyjskiej strefie okupacyjnej biernymi obserwatorami, a Polacy ofiarami, jednakże od razu relatywizuje tę wypowiedź dodając, że tak samo zachowywali się (co nie jest zupełnie zgodne z prawdą) Białorusini i Ukraińcy. I – cytat: „Zadajmy sobie również pytanie, co ci ludzie mieli niby zrobić?(...)

„Przecież (...) panował powszechny terror, za najmniejsze przewinienie można było się narazić na aresztowanie ze strony NKWD”. A czy w niemieckiej strefie okupacyjnej  terroru nie było?

Podczas jednej z konferencji historyków w Londynie, w latach 70., Bauer powiedział, że pisząc o wojnie, trzeba dzielić ludzi na trzy kategorie. Sprawców, którymi byli naziści i ich kolaboranci, ofiary, którymi byli tylko Zydzi, oraz biernych obserwatorów, którymi byli Polacy. (przypisywanie sobie wyłącznego „prawa” bycia ofiarą podczas wojny cechuje skrajnych antysemitów). Wypowiedź tę cytuje Norman Davies. „Zmieniłem zdanie”. Mówi Bauer. Na szczęście. I to otwiera możliwość dialogu. Moja teza jest następująca: postawa Zydów, nie utożsamiających się w większości z polskością (ze szczytnymi wyjątkami), odpowiada za nastawienie do nich społeczeństwa polskiego. Reguła była taka (przed wojną): im wyższy szczebel drabiny społecznej, tym większa wobec Zydów neutralność, a nawet przychylność. W tej sferze antysemityzm raczej nie istniał. I to mimo, że po I WS Zydzi na przykład w Małopolsce – jak pisze Bauer – „zajęli postawę neutralną, wyczekującą, nie wiedzieli bowiem, kto wygra”. A zatem na Polsce im nie zależało. Nastroje antysemickie, istniejące w Polsce, miały swego odpowiednika ze strony żydowskiej endecji. Przecież taka też istniała! W konsekwencji panował między tymi grupami podobny stosunek, jak dziś np. między muzułmanami a Francuzami. A przecież można było zachować odrębność kulturową i wyznaniową stając się patriotami państwa, jak Tatarzy polscy, którzy zawsze stali po stronie Polski. Jak Ormianie. Tymczasem

noc II Wojny Swiatowej postrzegana jest odmiennie przez Polaków i Zydów. Tragedia Holocaustu ma swoich bardów. Tragedia Pożogi natomiast ich nie ma.

Przyczyna jest prosta. O ile z terroru hitlerowskiego barbarzyństwa z absolutnie różnych powodów uratowała się w zasadzie tylko żydowska elita (Polakom często nie sprzyjająca), to z terroru hitlerowskiego i stalinowskiego barbarzyństwa w zasadzie proletariat (często nie sprzyjający Zydom). O ile Polska, w wyniku tej wojny, straciła państwo, które się już nigdy nie odrodzi w dawnej postaci na skutek eksterminaci elit (II Państwo nie jest kontynuacją I Państwa  (ok. 900 – 1945), lecz nowym państwem na nowym terytorium o nowej tożsamości), to Zydom udało się odbudować państwo dzięki zachowaniu tożsamości. Zachowanie elit umożliwiło Zydom pielęgnację opowieści o Holocauscie. Zniszczenie elit i państwa uniemożliwiło w zasadzie Polakom pięlęgnację opowieści o Pożodze. Teraz, powoli, dzięki Bogu, Polacy mogą otwarcie i bez uprzedzeń zwalczać stereotypy cudze, jak i własne. Polecam Państwu lekturę obu tych wywiadów. To, mym zdaniem, obiecujący początek.

Post scriptum: proszę wybaczyć mi pewne uproszczenia, bowiem trudno „sprzedać” wszystkie myśli w felietonie. Jasne, część dawnych elit polskich się uratowala, ale albo uległa w 2-3 pokoleniu wynarodowieniu na emigracji, albo – znalazłszy się w Polsce, nie mogła wrócić do swych domów i warsztatów pracy (tzw. reforma rolna i tzw. nacjonalizacja). Tym samym pielęgnacja pamięci pozostała w zasadzie w rękach postkomunistów, z wiadomym wynikiem. W tym środowsku jest miejsce na myśl endecką czy lewicową, ale w zasadzie brak go na myśl polską w nie szowinistycznym, konserwatywnym i pozytywnym tego słowa znaczeniu (patriotyzm jako pielęgnacja własnego dziedzictwa kultury bez niszczenia obcych kultur).