Jak rozwiązać spór o sądownictwo

Rozwiązanie kłopotów z tymi „niezależnymi sędziami”, którzy – zarówno z zewnątrz (TSUE), jak i od wewnątrz Polski – przysparzają naszemu państwu niezasłużonych kłopotów, leży na wyciągnięcie ręki: doprawdy nie widać uzasadnienia w powstrzymywaniu się władz od ich praktycznie bezproblemowego rozwiązania, rozwiązania dostępnego hic et nunc, bo zawartego w rzekomo krępującej władze w tym względzie Konstytucji RP. Skoro bowiem kłopoty te wywołują ambicje polityczne nieusuwalnej konstytucyjnie grupy zawodowej (i takież ambicje hegemonów UE), to państwo polskie stoi przed fatalnym dylematem, z którego wszelkie wyjścia o charakterze prawno-szczegółowym (jak przywoływanie zapisów ustawowo-traktatowych) jest skazane na porażkę, a to z powodu znanego nam od 70.lat (a i w Unii od dawien dawna) tego sowieckiego wynalazku, w III.RP nazwanego „falandyzacją prawa”, wyrażonego słowami „dajcie mi winnego, a paragraf sam się znajdzie”.

Tymczasem sytuacja, w której demokratycznie wybrany rząd jest tak bezkarnie (i z nadziejami na jego poniżenie – co poniża przede wszystkim jego wyborców!) atakowany nie jest w cale zero-jedynkowa! Być może u podstaw takiego poglądu o sądownictwie leży kryterium… językowe: tradycja semantyczna nakłania nas do rozumienia sędziów jako osób wybranych (Art. 179 konstytucji: Sędziowie są powoływani przez Prezydenta Rzeczypospolitej, na wniosek Krajowej Rady Sądownictwa, na czas nieoznaczony. Art. 180. 1. Sędziowie są nieusuwalni.) ostatecznie i nieodwołalnie, ale przecież… nie wyłącznie! Nie tylko bowiem sędziowie mogą być… sędziami!!!

Oto bowiem mamy w konstytucji art. 182: Udział obywateli w sprawowaniu wymiaru sprawiedliwości określa ustawa. – a cóż może znaczyć innego ten udział, jak nie sądzenie?

Więc jasne, co można (i trzeba!) zrobić, żeby nie wikłać się w kauzyperdyczne spory i przestać się kopać z (unijnym) koniem?

Recepta (o niej za chwilę) jest prosta, łatwa do wprowadzenia (ustawa!), niczego nie zmieniająca ani w obecnej strukturze sądów ani sędziów: ta pozostanie bez zmian, tyle że zakres świadczenia usług Rzeczpospolitej przez sędziów - co do większości z nich - się zmieni, przyczyniają się do tak oczekiwanej przez społeczeństwo (ale i przez zasadę skuteczności prawa) szybkości wydawania wyroków, ale także ogólnego poczucia ich sprawiedliwości – gdyż u jej podstaw leżeć może ten konstytucyjny Udział obywateli w sprawowaniu wymiaru sprawiedliwości. Recepta mówi, jak mógłby on wyglądać:

Ustawa powołuje instytucję wybieralnych Ław Przysięgłych, złożonych z bezpartyjnych obywateli zamieszkujących w obrębie rejonów i okręgów sądowych, podejmujących decyzje o stopniu winy podsądnego (tylko w sądach pierwszo instancyjnych, najczęściej są nimi Sądy Rejonowe); sędziowie zawodowi prowadziliby jedynie przewód sądowy pod względem formalno-prawnym. Ewentualny sprzeciw co do werdyktu Ławy Przysięgłych rozpatrywałby sąd drugiej instancji (zawodowy) – nakazując ponowienie rozprawy (znowu przed Sądem Przysięgłych); kasacje przynależałyby do wskazanych (jak w USA – dożywotnio przez Prezydenta) kilku Sędziów Sądu Najwyższego (pozostali stanowiliby dzisiejsze  drugoinstancyjne Sądy Apelacyjne).

Ustawa ta – oparta o art. 182 - w niczym nie narusza innych art. Konstytucji (np. art.176.2. mówi, że "ustrój i właściwość sądów określają ustawy").

Acha: spodobałaby się (jak mi ktoś podpowiedział na ucho) Trumpowi :)

P.S.

Otrzymałem uwagi, by dodatkowo objaśnić mogące się pojawić wątpliwości czytelników nie będących prawnikami; i tak:

- przedstawione w artykule propozycje określić należy jako zmianę ustroju sądów (zmiany takie dokonuje się ustawą) - w tym zmianę ustroju Sądu Najwyższego

- zgodnie z art.180.5. W razie zmiany ustroju sądów lub zmiany granic okręgów sądowych wolno sędziego przenosić do innego sądu lub w stan spoczynku z pozostawieniem mu pełnego uposażenia

- da się obronić "wysłanie (niezgodne z konstytucją! - patrz niżej art. 183.3) na emeryturę" I. Prezesa SN, gdy zmieniony ustrój Sądu Najwyższego - uwaga - nie będzie przewidywał takiego stanowiska (wówczas przepis art. 183.3.: 3. Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego powołuje Prezydent Rzeczypospolitej na sześcioletnią kadencję spośród kandydatów przedstawionych przez Zgromadzenie Ogólne Sędziów Sądu Najwyższego. - pozostanie martwy).