Dom dla każdej rodziny

W czasach PRLu nierozwiązywalnym problemem był deficyt mieszkań. Wtedy były dwie drogi uzyskania własnego miejsca zamieszkania: oczekiwanie latami na przydział mieszkania spółdzielczego od wielce łaskawego państwa lub budowa własnego domu. Drugi wariant nie był dla tych co ledwo żyli od pierwszego do pierwszego.

Obecnie sytuacja jest nieco lepsza, o tyle że można dostać kredyt hipoteczny na kupno lub budowę, ale to raczej oferta dla lubiących być niewolnikami banku do końca życia. Zatrudnieni na umowach śmieciowych mogą tylko pomarzyć o własnym M. Jak na dwie dekady od czasu zmiany ustroju, to rewolucyjnej poprawy nie ma.

Często w amerykańskich filmach można zobaczyć osiedla domów jednorodzinnych. Po obu stronach ulicy znajdują się domy jeden przy drugim, a z lotu ptaka widać, że jest ich przynajmniej kilkadziesiąt, czasem kilkaset.

Gdyby po roku 1989 obejmowali władzę ludzie myślący o przyszłości Polski i społeczeństwa, to podobne osiedla mogłyby powstawać i u nas. Ale do władzy ciągle dorywają się jakieś szemrane typy robiące nocne interesy na cmentarzach z inwestorami katarskimi i dlatego musimy się gnieździć w obskurnych blokach z wielkiej płyty.

Kiedyś przechodząc w pobliżu ogródków działkowych zauważyłem na jednej z działek, zamiast tradycyjnej altanki, mały, piętrowy domek. Miał on przekrój kwadratu o boku ok. 4 metrów, co dawało powierzchnię mieszkalną około 30 m2, czyli tyle ile najmniejsze mieszkanie w bloku. Było to z dala od miasta, w pobliżu lasu i zbiornika wodnego, z doprowadzoną wodą i linią energetyczną, a więc idealne miejsce do zamieszkania.

W mojej okolicy zwiedziłem dokładnie tereny w promieniu ok. 25 km. Wygląda to mniej więcej tak: jest sobie jakaś wieś (kilkadziesiąt lub kilkaset domów) a wokół po horyzont łąki, pola i lasy. Kilka kilometrów dalej kolejna wieś albo małe miasteczko i identyczna sytuacja - olbrzymie, „puste” tereny między nimi. Tak więc jest spora przestrzeń do zasiedlenia, ale żeby nie marnować łąk i pól, to można pod budowę osiedla domków zająć jakieś nieużytki, które zapewne znajdują się w każdej gminie.

Przyjmijmy, że byłyby do domy piętrowe o przekroju kwadratu o boku 10 m, co daje powierzchnię mieszkalną 200 m2. Powierzchnia działki 500 m2: szerokość 20 m i długość 25 m (po bokach i z przodu domu po 5 metrów działki, z tyłu 10 metrów).

Jak wyglądają koszty?

Gdyby budowa takich osiedli była programem państwowym, zamiast obecnych "rodzina na swoim" czy "mieszkanie dla młodych", to koszty mogłyby być mniejsze niż oferują deweloperzy. Ale przyjmijmy do obliczeń obecne ceny rynkowe.

Działki na obrzeżach dużych miast (np. Gliwic i Kędzierzyna-Koźla) kosztują 70 zł za m2. Koszt budowy domu to ok. 3000 zł za m2 (cena netto, stan "pod klucz").
Czyli w podanym powyżej przykładzie mielibyśmy koszty:
— gotowy projekt domu: 2500-3000 zł
— działka: 70 zł × 500 m2 = 35 000 zł
— dom: 3000 zł × 200 m2 = 600 000 zł.
Za taką kwotę w dużym mieście można kupić najwyżej 100-metrowe mieszkanie.

Z danych GUS za rok 2011 (spis powszechny) wynika, że w Polsce było 5 970 tys. budynków mieszkalnych, w tym budynki jednorodzinne – 5 522 tys. i budynki wielomieszkaniowe – 447 tys. Łącznie spisano prawie 13,6 mln mieszkań.

Przyjmijmy, że rodzin 2+1 i 2+2 jest około 10 milionów. Z tego 1 milion ma w miarę duże dochody i stać ich na spłacanie i utrzymanie domu.
Z ciekawości warto obliczyć jaką powierzchnię zajęłyby działki na milion domów, żeby się nie okazało, że będzie to np. pół powierzchni kraju. 1 milion działek o wielkości 500 m2 to 500 km2. Powierzchnia Polski to 312 679 km2, czyli te 500 km2 stanowi 0,16% powierzchni kraju. Aby wszystkie rodziny mieszkały we własnych domach należałoby poświęcić 1% powierzchni Polski.
Posiadanie domku z małym ogrodem powoduje, że znika potrzeba posiadania ogródka działkowego, a tych mamy kilka milionów.

Gdyby od dwóch dekad działał taki program budowy domów, to nie byłoby teraz braku mieszkań oraz byłaby praca na terenie całego kraju, nie tylko dla ekip budowlanych. Budownictwo nakręca koniunkturę w całej gospodarce. Do własnych domów przenosiliby się bogatsi, zwolnione miejsca w blokach zajmują wtedy ci, którzy mieszkają z teściami/rodzicami lub w jakichś hotelach. Ponadto wolne mieszkania na wynajem ułatwiłyby migrację ludności za pracą.

Mogło być tak pięknie, ale niestety żyjemy w "dzikim kraju", gdzie domy, a właściwie wypasione wille mają tylko Miro, Rychu i Zdzichu, a reszta narodu, z płacą poniżej średniej krajowej, może sobie o własnym domu jedynie pomarzyć.

Projekt ze strony http://www.dobredomy.pl

Projekt ze strony http://www.domoweklimaty.pl/

Źródła danych:
http://pl.wikipedia.org/wiki/Polska
http://www.dobredomy.pl/projekt/merkury
http://www.domoweklimaty.pl/
http://www.stat.gov.pl/gus