ROZUMIEM LITWINÓW

Litewską ksenofobię i atypolonizm częsty w elitach naszych bałtyckich sąsiadów – do pewnego stopnia jestem w stanie zrozumieć. Po pierwsze ma on oparcie w micie. Mit ten opiera się na wspomnieniu, że w XIV wieku Litwa była największym terytorialnie państwem Europy, które przyłączone zostało do Polski, po czterystu latach utraciło niepodległość, po czym wyszło z imperium rosyjskiego jako karzełek. To oczywiście mit, bo Wielkie Księstwo Litewskie było kolosem na glinianych nogach, zapóźnionym cywilizacyjnie i posiadającym na całym swoim terytorium jedynie dwa zamki zbliżone standardem do polskich, jakich wtedy było ponad sto. Średniowieczna litewska potęga to więc oczywisty mit bez żadnych faktycznych podstaw. Lecz jednak – z mitami trzeba się liczyć. Funkcjonując w szerokiej świadomości – także one kształtują rzeczywistość. Druga przyczyny litewskiego antypolonizmu ma bardziej uzasadnione podstawy a do tego – bardziej aktualne. Jednocząca się niegdyś z Litwą Polska była dla niej potężną siłą atrakcyjną. Ogromna część litewskiej elity błyskawicznie się w XV w. zasymilowała. Ta powszechna, dobrowolna i szybka polonizacja miała kształt wręcz „wessania Litwinów” w obręb narodowości polskiej. Nikt litewskiej szlachty do tego nie zmuszał. Można by rzec – „samo się stało” Lecz jednak – stało się i dziś uzasadnia litewskie uprzedzenia wobec Polski. Boją się nas i chociaż tak naprawdę my im nie straszni – mają pewne powody do swoich obaw.

Obrona mniejszości polskiej prześladowanej na Litwie powinna dziś dokonywać się w stałym dialogu z władzami Litwy. Niezbędne jest tu permanentne domaganie się respektowanie praw obwarowanych międzynarodowymi traktatami. Jeśli się ich nie będzie pilnowało – przeważą wciąż żywe antypolskie odruchy. Litwa umowy międzynarodowe i europejskie standardy respektuje, choć z trudem. I nagle rok temu – w ogóle przestała się nimi przejmować. Lituanizacja polskich imion i nazwisk, likwidacja polskich szkół, wstrzymanie restytucji polskiego mienia itd. itp. – wszystko to zaczęło się kilka tygodni po katastrofie smoleńskiej.

Na pytanie „dlaczego?” odpowiedź nasuwa się jedna: totalne i bezwarunkowe kapitulanctwo rządu Donalda Tuska, obnażone 10 kwietnia 2010” pokazało brak woli działania i troski o elementarne polskie interesy. A skoro rząd polski jest tak słaby i obojętny – nie trzeba się z nim liczyć. Na razie za tę politykę (czy raczej brak jakiejkolwiek polityki) zapłacili Polacy z Litwy. Jak jeszcze przyjdzie nam za kapitulanctwo Tuska płacić?

                                               Grażyna Adamska