W sąsiadującym z powiatem strzeleckim Ozimku znajduje się wielki zakład pracy: Huta Małapanew. Chociaż jej siedziba nie mieści się na terenie, który swoim zasięgiem obejmuje tematyka Strzelca Opolskiego, to jej losy nie są naszym Czytelnikom obojętne: wielu spośród nich znajduje tam zatrudnienie. A zatrudnienie to znów ma spadać.
Problemy zakładu poruszaliśmy już w zeszłym roku, wtedy to zwolniono w sumie 20% pracowników. Obecnie huta zatrudnia 811 osób, jednak najprawdopodobniej do marca pracę straci kolejnych 300.
Perspektywa pracodawcy
W Hucie Małapanew sp. z o.o. w Ozimku przygotowywane są ewentualne zwolnienia - głosi oficjalne oświadczenie na temat stanu zakładu, wydane przez rzecznika prasowego spółki GK Gwarant, właściciela huty. - W przypadku braku poprawy koniunktury huta do marca tego roku będzie musiała zwolnić do 300 osób.
- Bezpośrednią przyczyną przewidywanych zwolnień jest spadająca ilość zamówień. Huta produkuje na rzecz innych hut i przemysłu stoczniowego, a te branże znalazły się w bardzo trudnej sytuacji rynkowej. Dodatkowo w grudniu i styczniu zawsze notowany jest sezonowy spadek zamówień, który w tym roku jest głębszy niż zwykle - tłumaczy rzecznik Witold Jajszczok. - Zwolnienia zapowiadane są już teraz, żeby huta miała możliwość elastycznego reagowania, jeśli do marca nie będzie wyraźnych oznak poprawy. Decyzja zarządu huty jest kontynuacją polityki prowadzonej od początku kryzysu. Polega ona na natychmiastowym reagowaniu na wszelkie niekorzystne dla huty sygnały ekonomiczne. Z jednej strony taka polityka skutkowała niestety ok. 20-procentową redukcją zatrudnienia w roku ubiegłym, z drugiej jednak uchroniła zakład przed stratami, co nie byłoby możliwe przy biernej postawie zarządu.
Gwarant Grupa Kapitałowa S.A. właściciel Huty Małapanew realizuje też plan jej wzmocnienia - wokół zakładu powstaje silna grupa odlewnicza. Krokiem w tę stronę było przejęcie przez hutę w grudniu ubiegłego roku odlewni motoryzacyjnej w Andrychowie. Wkrótce huta może także przejąć zakład z Chocianowa. Na efekty tych wzmocnień trzeba jednak jeszcze poczekać - mówi rzecznik.
Ewentualne zwolnienia mają objąć zarówno pracowników produkcji jak i administracji. Podstawowym kryterium wyboru mają być posiadane kwalifikacje i niezbędność dla firmy. Nie ma wyznaczonych działów, które bardziej lub mniej są zagrożone zwolnieniami.
Na razie, zdaniem Jajszczoka, nie widać możliwości poprawy sytuacji: popyt jest mały, ale dlatego zarząd stara się rozszerzyć profil produkcji i szukać innych rynków zbytu.
- Nie przewidujemy upadku huty - zapewnia rzecznik. - Sytuacja jest trudna, ale nie krytyczna.
Perspektywa pracownika
- Sytuacja ekonomiczna firmy jest nienajlepsza - mówią anonimowo pracownicy.
- Widząc sytuację chętnie zmieniłbym pracę, gdyby tylko znalazła się taka możliwość - mówi jeden z hutników.
- Klienci nie wracają do huty, produkcja jest bardzo ograniczona, nawet w stosunku do ubiegłego, kryzysowego roku. Wygląda, że brak jest środków na bieżące opłaty. Zakład specjalizował się w wyrobach dla górnictwa i przemysłu stoczniowego, a tam panuje kryzys. Klienci odeszli. Mieliśmy się przezbroić, ale na to już chyba za późno - zastanawiają się moi rozmówcy. - Teraz zabierają nam wszystkie przywileje: premii nie ma już od maja, zniknąć ma „jubilat” i inne dodatki.
Związki zawodowe działające w zakładzie zdaniem pracowników nie spełniły swojego zadania: - Przespały pierwsze symptomy kryzysu. Kiedy po raz pierwszy zrobił sie szum medialny wokół zwolnień w hucie, powinny za pośrednictwem prasy przekazać informację o prawdziwej sytuacji - uważają hutnicy. - Ukazała sie wtedy tylko ugładzona wersja zarządu.
Pracownicy Huty Małapanew to zazwyczaj ludzie po czterdziestce, utrzymujący rodziny, „nieatrakcyjni” na rynku pracy. W dodatku ich kwalifikacje są dość jednoznacznie ukierunkowane. Jeśli zaczną się zwolnienia, dla wielu gospodarstw domowych będzie to prawdziwy dramat. Choć wskaźniki ekonomiczne dla Polski są najlepsze w całej Europie, to wielu zwykłych obywateli odczuwa kryzys na własnej skórze.
MM http://gazetylokalne.pl/a/ozimek-malapanew-znow-zwalnia
Ozimek (Hüttendorf, Malapane) – Huta Małapanew
Historia
Huta dziś
Mosty
Parafia ewangelicka
Osiedle w Jedlicach
Już w XIV i XV wieku nad Małą Panwią powstawały prymitywne huty żelaza w postaci kuźnic, znanych na całym Śląsku. W kuźnicach wytapiano żelazo w piecach łupkowych, stanowiących doły zasypane rudą darniową i węglem drzewnym. Dla osiągnięcia wysokiej temperatury, potrzebnej do wytopu dmuchano powietrze miechami do napełnionego węglem drzewnym i rudą pieca. Miechy pędzono siłą wody rzeki Mała Panew.
Roździeński Walenty
Officina ferraria abo Huta i warstat z kuźniami szlachetnego dzieła żelaznego :
poemat z roku 1612
Wszakoż w księstwie opolskim nad te wszytkie szląskie
Kuźnice nasławniejsze już są małpadewskie;
Także i te, co z nimi z jednych rud działają
Żelazo, niepodlejszą od nich sławę mają.
Między którymi naprzód bruskowska nastała,
Która także od Niemców zbudowana była
Z tejże ziemie myszyńskiej na Małpadwi rzece,
Która – wstawszy od granic polskich – w Odrę ciecze.
Te kuźnice Małpadwią z przodku nazywano
Od Małpadwie, iż ją zbudowano
Przy niej; zaczym tych czasów te wszytkie kuźnice
Małpadewskimi zową, co są na tej rzece.
Których jest siedm: od góry zielonego pierwsza,
Wtorą zową miodkowską tę, co jej jest bliższa,
Pod tą jest barzo stara kuźnica kuczowska,
Czwarta niżej w pół mili leży jędrykowska.
Niżej zaś jędrykowskiej w ćwierć mili kuźnice
Jest plaplińska kuźnica tam, gdzie Pałecznice
Strumień wpada w Małpadew, którą osobliwie
Na kopcu postawiono w miejscu grzecznym prawie.
Z początkiem XVIII wieku wskutek wzmożonego zapotrzebowania na żelazo, zaczęły powstawać „wysokie” piece, w których osiągano wyższą temperaturę i wydajność. W masywie leśnym nad Małą Panwią i Kłodnicą istniało w okresie przed powstaniem Huty „Małapanew” 12 wysokich pieców z 28 pieców do fryszowania. Były one w posiadaniu panów feudalnych, którzy zwłaszcza w XVIII w zaczęli eksploatować siły poddanych im chłopów pańszczyźnianych do różnego rodzaju pracy przemysłowej. Powstawały więc gorzelnie, wapniaki, huty, cegielnie i inne zakłady.
Po zajęciu Śląska przez króla pruskiego Fryderyka II nastąpił kolejny okres rozwoju hutnictwa. Autorem projektu jego rozbudowy był pruski minister Heinitz, a realizatorem projektu został hrabia Reden. To on zwrócił uwagę na tereny nad Małą Panwią, proponując zbudowanie tu huty żelaza. Fryderyk II wydał rozporządzenie o budowie huty na lewym brzegu rzeki, między wsiami Krasiejów i Schodnia. Miejsce to było korzystne pod względem komunikacyjnym, tj. w niedużej odległości od Odry, oraz zasobne w drewno, którego miały dostarczać okoliczne lasy państwowe, zaś sama rzeka Mała Panew stanowiła ważne źródło energii. Hutę usytuowano na miejscu młyna wodnego, należącego do chłopa o nazwisku Ozimek. Nazwisko właściciela przeszło później na nazwę osady zamieszkałej początkowo przez fachowców i urzędników z huty. Realizatorem budowy zakładu był miejscowy nadleśniczy Rehdanz. Już w sierpniu 1754 roku stanął na miejscu młyna pierwszy wysoki piec, a w roku następnym drugi. W listopadzie 1754 roku na prawym brzegu Małej Panwi uruchomiono 2 piece do fryszowania.
3 listopada 1779 roku wszystkie huty na terenie Prus zostały przekazane departamentowi górnictwa i hutnictwa. Ten z kolei oddał śląskie huty pod administrację wrocławskiego Urzędu Górniczego. W latach 1834–1918 nazwa huty brzmiała: Königliches Hüttenamt Malapane O.S., od stycznia 1919 roku – Staatliches Hüttenamt Malapane. W kwietniu 1924 roku huta przeszła do nowopowstałego Preussische Bergwerks-und Hütten-Aktien Gesellschaft, Hüttenamt Gleiwitz, Werk Malapane. W 1928 roku administracja techniczna i handlowa huty została przeniesiona do Gliwic i złączona z administracją huty gliwickiej. Po objęciu władzy przez Hitlera huta weszła w skład koncernu Oberhütten Aktien-Gesellschaft Gleiwitz Hutte Edelsthlwerk Malapane. W 1944 roku nazwa huty brzmiała: Oberhütten, Vereinigte Oberschlesische Hüttenwerke Aktiengesellschaft Gusstahlwerk Malapane.
Huta początkowo była nastawiona na produkcję zbrojeniową i dopiero pod koniec XVIII wieku, kiedy to nie było już takiego zapotrzebowania na produkty militarne, rozpoczęto produkcję maszyn i urządzeń dla różnego przemysłu, także dla rolnictwa. W roku 1786 zapoczątkowano produkcję stali a w 1789 po raz pierwszy na kontynencie zastosowano koks do wytopu surówki. Huta stała się przodującym zakładem w tej dziedzinie w Europie. Od roku 1791 rozpoczęto produkcję maszyn parowych, które wcześniej produkowane były jedynie w Anglii.
Wielkie piece
Rysunki Richarda Wachlera jako ucznia szkoły hutniczej w Ozimku
Huta Małapanew słynęła zawsze z wysokiej jakości swych wyrobów. Jeszcze w XIX w uznawana była za jedną z najlepszych w Europie, tu wprowadzono innowacje techniczne i technologiczne. Zakład rozwijał się również w czasie II wojny światowej. Modernizacja i rozbudowa Huty Małapanew przypadająca na lata 1945–1980 uczyniła z niej jedną z największych i najnowocześniejszych wówczas odlewni staliwa w Polsce o wielokierunkowej produkcji. Obecnie podstawowymi wyrobami huty są odlewy staliwne i żeliwne, armatura przemysłowa i kolejowa, walce hutnicze, maszyny i urządzenia oraz konstrukcje stalowe. Wraz z budową huty zaczęły powstawać kolonie robotnicze. Pierwsze domy wybudowano w 1765 roku w pobliżu huty i zakwaterowano w nich urzędników oraz wykwalifikowanych hutników. Stanowiły one zaczątek późniejszego Ozimka.
Na przestrzeni lat rozwój huty powodował również rozwój osady hutniczej i okolicznych miejscowości.
Ozimek uzyskał w 1962 roku prawa miejskie. Po wojnie w latach 1950–1980 rozwój huty spowodował rozbudowę miasta, powstały osiedla mieszkaniowe wielorodzinne oraz nowy układ komunikacyjny. Historyczny układ urbanistyczny miasta został niemal całkowicie zatarty.
Materiały źródłowe:
Archiwum Państwowe w Opolu – nr zespołu: 83 / 0 – Helena Lasończyk, wstęp do inwentarza – Opole 1962
http://www.expolis.de/schlesien/texte/luer_pl.jsp
Kowalski Z., Kwak J., Meissner J., Dzieje Huty Małapanew w Ozimku 1754–1979, Opole 1980
Zdjęcia archiwalne :
Śląska Biblioteka Cyfrowa
Archiwum Państwowe w Katowicach - mikrofilmy
stare pocztówki
czerwiec 2009
