85. rocznica deportacji Polaków

85. rocznica deportacji Polaków na Sybir - 10 luty 2025.

10 lutego 2025 roku w Dzierżoniowie odbyły się uroczyste obchody upamiętniające 85. rocznicę I Masowej Deportacji Polaków na Sybir i do Kazachstanu oraz 35. rocznicę powstania Związku Sybiraków. To wyjątkowy moment, by wspólnie oddać hołd wszystkim zesłańcom i ich rodzinom, a także uczcić pamięć o ich losach.

Racz wysłuchać trosk naszych
I módl się za nami...
Dziesiątego lutego bydlęce wagony
Wywlokły z wschodnich Kresów w lodem skute strony
Północnego bieguna i śniegów Sybiru,
Pod sztychami wschodniego Heroda karnych zbirów,
Ponad dwieście tysięcy Polaków: osadników
Wojskowych, rodzin KOP-u, policjantów, leśników!
Matko - dzieci wleczonych w mróz na stację saniami [...]

10 lutego 2025 r. o godz. 11.00 przed Pomnikiem Sybiraków na ul. Świdnickiej w Dzierżoniowie odbyły się uroczystości upamiętniające wydarzenia sprzed 85. lat. Podczas wydarzenia samorząd Powiatu Dzierżoniowskiego reprezentowali wicestarosta dzierżoniowski Andrzej Bolisęga, który złożył pod pomnikiem wiązankę kwiatów.
Samorząd miasta Dzierżoniowa reprezentowali burmistrz Dariusz Kucharski. Gminę Dzierżoniów wójt Marcin Pięt oraz były wicewojewoda dolnośląski, obecnie pracownik gminy Jarosław Kresa. W uroczystości wzięli udział między innymi: przedstawiciel Sejmu RP, partii politycznych, związków kombatanckich i Związku Sybiraków, szkół i służb mundurowych oraz mieszkańcy miasta.

Równo 85. lat temu, 10 lutego 1940 roku, doszło do masowej deportacji Polaków w głąb Związku Radzieckiego.
W konsekwencji wydarzeń z września 1939 roku, gdy ZSRR napadł na Polskę, połowa II Rzeczypospolitej znalazła się pod okupacją sowiecką. Oprawcy dążyli do likwidacji państwowości i w ramach tego rozpoczęli deportacje Polaków na szeroką skalę. Na początku lat czterdziestych, w latach 1940-1941 dokonano czterech zsyłek.
Historia zesłań sięga XVI wieku, pierwsi Polacy zsyłani byli w tamte rejony w pierwszej połowie XVII wieku, ale właściwa historia Sybiraków zaczyna się po konfederacji barskiej, która miała miejsce pod koniec XVIII wieku, kolejne fale zesłań nastąpiły w wieku XIX. Najwięcej Polaków trafiło na Syberię w wyniku upadku powstania styczniowego, było to prawie 17 tysięcy osób. Od początku XX wieku liczby zsyłanych ludzi systematycznie rosły, szacuje się, że w tamtym czasie na Syberii przebywało ok. 50 tys. Polaków. W ZSRR Syberia była dalej centrum zesłań. Po agresji ZSRR na Polskę setki tysięcy polskich mieszkańców Kresów uległo przesiedleniu.
Deportacja z okresu lat 40. XX wieku była największą, dotyczyła około 140 tysięcy osób, w tym głównie rodzin urzędników, wojskowych, pracowników służby leśnej i kolei. Kolejna, czerwcowa deportacja roku 1940 i majowa oraz czerwcowa 1941 roku miały miejsce tuż przed inwazją Niemiec na ZSRR. W czterech deportacjach wysiedlono łącznie około 320 tysięcy osób, które zesłane zostały w różne, odległe rejony, m.in. do Obwodu Archangielskiego, Kazachstanu i na Syberię. Ludzie ginęli w miejscu zesłania, ale także już w transporcie, w tym wiele dzieci, które stanowiły prawie połowę deportowanych. Niewielu zesłanych powróciło do ojczyzny. Część zdecydowała się zostać w tamtych rejonach.
Dziś wspominamy wszystkich, których dotknęła ta tragedia, wszystkich, którzy zginęli, ale także tych, którzy tam pozostali, i tych, którzy powrócili do Polski, a w tym przede wszystkim naszych lokalnych Sybiraków.

„Jeśli zapomnę o Nich – ty Boże na niebie zapomnij o mnie ...