Pamiętajmy o nich.

Krystian Frelichowski
Stefan Pastuszewski

Pamiętajmy o nich.
„ Tylko ten człowiek wart nazwy człowieka, który ma pewne przekonania i bez względu na skutki potrafi bronić ich czynem”
(Józef Piłsudski)

Dnia 13 grudnia niejako odruchowo wracamy pamięcią do dni wielkich nadziei, patriotycznych uniesień i wspaniałych marzeń, przerwanych tak drastycznie wprowadzeniem stanu wojennego. Wojskowy terror, godzina milicyjna, grożąca niemal za wszystko kara śmierci(nigdy jednak jej nie zastosowano), nie przerwały zrywu niepodległościowego.
Wielu naszych parafian (Bydgoszcz Bazylika Mniejsza) nie bacząc na grożące niebezpieczeństwa kontynuowało swą walkę o wolność. Nie jeden przypłacił to zwolnieniem z pracy, utratą zdrowia, a nawet więzieniem. Część z nich doczekała się zasłużonych odznaczeń, umieszczania ich nazwisk w książkach, inni nadal pozostają bezimienni. Warto pamiętać o jednych i drugich, wszak to im zawdzięczamy tak długo wyczekiwaną wolność, którą teraz nie zawsze potrafimy docenić.
Dlatego też pragnę państwu w tym artykule pokrótce (z braku miejsca i pełnej wiedzy) przybliżyć te osoby:

Mirosław Drangowski (zm. W 1997r.) – działał w organizacji niepodległościowej „Wolna Rzeczpospolita,” stworzył teatr podziemny, kolportował prasę i wydawnictwa niezależne, wraz z przyjaciółmi chodził po domach śpiewając kolędy solidarnościowe, został aresztowany, w 1984r.

Piotr Fus – (dawny ministrant) kolportował prasę i wydawnictwa niezależne

Krystian Frelichowski – (dawny ministrant) przewodził organizacji niepodległościowej „Wolna Rzeczpospolita”, był redaktorem niezależnych pism: „Bibuła”, „Szansa”, „Raport” (naczelny i drukarz); organizował komplety tajnego nauczania, wieczorki poetycko muzyczne o tematyce niepodległościowej, seanse zakazanych filmów uczestniczył w licznych manifestacjach niepodległościowych, malował na murach napisy „Solidarność” i inne, zorganizował sieć kolportażu wydawnictw niezależnych, 27 I 1984r. został aresztowany.

Grzegorz Hawryłkiewicz - (dawny ministrant) kolportował prasę i wydawnictwa niezależne, uczestniczył w manifestacjach niepodległościowych.

Jacek Jankowski -(dawny ministrant) organizował opór uczniowski, kolportował prasę niezależną, zainicjował i współorganizował modlitwy za Ojczyznę dla młodzieży w kaplicy akademickiej, współpracował z pismem niezależnym „Raport”, uczestniczył w akcjach ulotkowych i manifestacjach..

Krzysztof Kostkowski – kolportował prasę niezależną, współpracował z organizacją niepodległościową „Wolna Rzeczpospolita”, brał udział w akcji „Małego sabotażu” polegających na zabrudzaniu farbą znajdującego się na Sielance pomnika sierpa i młota, sporządzał plakaty orła w koronie zrzucającego kajdany, oraz z napisem Katyń, następnie rozlepiał je na mieście, powielał na państwowym sprzęcie „Informator Bydgoski”, brał udział w manifestacjach niepodległościowych.

Ks. Józef Kutermak (zm. 23 I 1996r.) – założył i przewodniczył Prymasowskiemu Komitetowi Pomocy Osobom Pozbawionym Wolności i Ich Rodzinom, był kapelanem więźniów politycznych osadzonych w Potulicach, udzielał im nie tylko wsparcia duchowego, ale także przemycał grypsy, był ponadto kurierem przewożący prasę i wydawnictwa niezależne m.in. z Warszawy, organizował 16 dnia każdego miesiąca msze w intencji Ojczyzny, współorganizował Tygodnie Kultury Chrześcijańskiej, był wielokrotnie zatrzymywany przez SB, czasowo aresztowany za pomoc manifestantom.

Piotr Korbal – kolportował prasę i wydawnictwa niezależne, był osobą wspierającą organizacje głodówki w obronie Piotra Różyckiego, podczas pobytu w Bułgarii wykonywał tam napisy „Solidarność”, za co został zatrzymany i wydalony do Polski.

Mariusz Korbal –(dawny ministrant) kolporter prasy i wydawnictw niezależnych.

Maria Leś – Świetlik (zm. 30 X 2004r.) – prowadziła punkt kolportażu prasy i wydawnictw niezależnych, zorganizowała objazdowe kino zakazanych filmów, prowadziła bibliotekę wydawnictw bezdebitowych, wypisywała matryce służące do druku prasy niezależnej, współpracowała z Prymasowskim Komitetem Pomocy Uwięzionym, przemycała z Kanady sprzęt poligraficzny.

Magdalena Leś – działała w Regionalnym Komitecie Obrony Więzionych za Przekonania oraz Ruchu Młodej Polski, 13 XII 1981r. dokonała ewakuacji Zarządu Regionu NZSS Solidarność, w pierwszych dniach stanu wojennego zdzierała komunistyczne plakaty bądź „zdobiła” je swastyką, zorganizowała sieć kolportażowo ulotkową, uczestniczyła w licznych manifestacjach, aresztowano ją 17 marca 1982r
, (kiedy była jeszcze uczennicą IV klasy liceum), została pobita przez funkcjonariusza, w więzieniu prowadziła głodówkę protestacyjną.

Piotr Lewczuk – kolportował wydawnictwa niezależne, malował napisy na murach.

Janusz Piekarczyk – działał w organizacji niepodległościowej „Wolna Rzeczpospolita”, drukował za pomocą sporządzonych przez siebie matryc z gumolitu plakaty z napisami „Katyń”, „Solidarność” i inne, następnie rozlepiał je na mieście, kolportował prasę niezależną, brał udział w manifestacjach, aresztowany 27 I 1984r.

Anna Romanow – działała w Prymasowskim Komitecie Pomocy Osobom Pozbawionym Wolności i Ich Rodzinom, w jej mieszkaniu odbywały się spotkania działaczy opozycji i tajne wykłady, była kolporterem prasy i wydawnictw niezależnych, nękana przez SB rewizjami i zatrzymaniami.

Piotr Różycki - kolportował prasę i wydawnictwa niezależne, był współzałożycielem pisma „Szansa”, redaktorem pierwszy trzech numerów pisma „Raport”, 1 maja 1983r. podczas ruszającej spod bazyliki manifestacji niósł flagę „Solidarności”, za co został aresztowany na okres blisko trzech miesięcy, działał ruchu Wolność i Pokój, w 1987r. odmówił służby w komunistycznym wojsku, za co został ponownie aresztowanie. W jego obronie organizowano głodówki protestacyjne (m.in. w kościele ojców Jezuitów w Bydgoszczy) i pikiety na terenie całego kraju.

Joanna Sauter – Kunach – kolportowała prasę i wydawnictwa niezależne, rozlepiała plakaty „Solidarność Walczy” „Byliśmy, Jesteśmy, Będziemy!” i inne. Malowała na murach napisy „uwolnić Rulewskiego” i inne, redagowała i drukowała niezależne pismo „Ukos II ’’ oraz książki ,a przez jakiś czas całą prasę niezależną wychodzącą w naszym mieście.

Zbigniew Świetlik – kolportował prasę i wydawnictwa niezależne, współorganizował kino objazdowe, pomagał w prowadzeniu biblioteki zakazanych książek.

Maria Szlapińska – pracowała w Prymasowskim Komitetowi Pomocy Osobom Pozbawionym Wolności niezwykłym ciepłem i życzliwością otaczała rodziny aresztoqwanych , była kolporterem prasy i wydawnictw niezależnych.

Piotr Wieczorek – kolportował prasę i wydawnictwa niezależne, współpracował z Prymasowskim Komitetem Pomocy Uwięzionym, współtworzył wydawnictwo Ukos II, drukował niezależne książki, malował na murach napisy „Solidarność” i inne, aresztowany został 12 IV 1985r.

Jarek i Piotr Ziętek - (dawni ministranci) – byli kolporterami prasy i wydawnictw niezależnych, uczestniczyli w manifestacjach niepodległosciowych.

W tym miejscu muszę podkreślić, iż przedstawiona przez nas lista z całą pewnością jest nie pełna, obowiązująca w czasach walki zasada konspiracji oraz upływ lat spowodował, iż nie udało się jak dotąd dotrzeć do wszystkich świadków tamtych wydarzeń. Pragniemy zaapelować do państwa o pomoc w uzupełnieniu wykazu działaczy niepodległościowych. Osoby posiadające interesujące nasz informacje prosimy o kontakt mail: freli@tlen.pl