Ppłk "Janczar" żołnierz niezłomny (2)

LUCJAN ANTONI SZYMAŃSKI, (1897-1945) kawalerzysta I wojny 1916-17; wojny polsko sowieckiej 1918-21 (dowborczyk – Legia Oficerska, potem w 1 pułku strzelców konnych w wyprawie kijowskiej, bitwie warszawskiej i niemeńskiej) oraz wojny 1939 roku (II zastępca dowódcy 11 pułku ułanów). Po ucieczce w październiku z niewoli niemieckiej, w okresie 1940-44 inspektor obwodów ZWZ i AK; pseudonimy Kamiński i Janczar. Ostatni dowódca podokręgu AK „Białowieża” Warszawa-Wschód. Odznaczony Krzyżem Walecznych za zasługi w walkach 1919 r., przedstawiony w 1920 roku do odznaczenia Krzyżem Virtuti Militari za zdobycie w walce sztandaru sowieckiej kawalerii. Za zasługi położone na polu wyszkolenia armii odznaczony Srebrnym Krzyżem Zasługi (wychowawca i instruktor jazdy bydgoskiej Szkoły Podchorążych Kawalerii), Medalem 10-lecia Odzyskanej Niepodległości, Medalem Interalliée oraz Medalem Pamiątkowym Łotewskim 1918-28. Po aresztowaniu 23 grudnia 1944 i śledztwie NKWD skazany na śmierć i stracony w więzieniu praskim 5 marca 1945 r. Zrehabilitowany 29 czerwca 1993 roku.

Służba w wojsku carskim, Szkoła Wojskowa w Kijowie 14 X 1916 – XI 1917
Po maturze Lucjan Szymański w sierpniu 1916 r. zaczął studia w Handlowym Instytucie w Kijowie, jednak już w październiku powołany został do carskiego wojska. 14 października 1916 roku wcielony został jako „wolontariusz I rzędu” pozwalało to na wybór broni - a 19-letni Lucjan chciał służyć, jak wielu jego rówieśników, w kawalerii. Wcielony do carskiego 8 Pułku Huzarów odbywa w nim dwumiesięczny okres rekrucki. 15 grudnia 1916 odkomenderowany zostaje do 8-go eksploatacyjnego konnego batalionu przy 13 armii, gdzie bierze udział w walkach pozycyjnych I wojny. Służy na froncie do 6 lipca 1917 r., kiedy to zostaje przeniesiony rozkazem do Szkoły Wojskowej im. Wielkiego Ks. Konstantego Konstantynowicza w Kijowie. Jako junkier tej szkoły przez swoje dawne kontakty ze „Strzelcem” nawiązuje od razu znajomość z kolegami ze starszego rocznika z Leszkiem Majewskim i Szymonem Górczyńskim, który w Szkole jest komendantem tajnej „Ligi Polskiej Pogotowia Walki Czynnej”. Lucjan we wrześniu 1917 przystępuje do tej organizacji. Po przewrocie bolszewickim w końcu listopada 1917 roku dostaje wiadomość o powstaniu 1. Korpusu Polskiego - występuje z Kijowskiej Szkoły Wojskowej i przedostaje się w rejon Mińska Litewskiego.
Służba w I Korpusie Polskim gen. Dowbora-Muśnickiego 8 XII 1917 – 3 VII 1918
W ramach I Korpusu uformował się tam Legion Oficerski w sile jednej kompanii piechoty, dywizjonu artylerii i szwadronu kawalerii. 10 grudnia 1917 roku 20-letni Lucjan Szymański został przyjęty do dowodzonego przez rtm. Bolesława Jatelnickiego oddziału „Legji Podchorążych” nazywanego także „Legją Oficerską” lub „Legją Rycerską”. Jako ostrzelany na froncie I wojny młody kawalerzysta, w styczniu 1918 roku został odkomenderowany do Oddziału Konnych Wywiadowców przy Legji Rycerskiej.
Oddziały Legii Rycerskiej walczą nad Dnieprem z rewolucyjnymi bandami bolszewickimi napadającymi i rabującymi okoliczne polskie majątki i mordującymi pracujących tam Polaków. Walki o przyszłą wschodnią granicę Polski i osłaniające polską ludność w rejonie Rohaczewa, Żłobina i Bobrujska trwają od 12 stycznia do 4 marca 1918.
Po trzymiesięcznych walkach dowódca Legii rotmistrz Jatelnicki uznał zdolności młodego ochotnika Lucjana Antoniego Szymańskiego, jego inteligencję, odpowiedzialność i odwagę - rozkazem numer 165 Dowódcy Korpusu, generała Józefa Dowbór-Muśnickiego z dnia 15 marca 1918 roku, Lucjan został mianowany chorążym z patentem od 1 grudnia 1917 roku.
Jak dwa lata później w opinii, wystawionej na prośbę Lucjana, Jatelnicki napisał:
"Jako b. Dowódca Oddzielnej Kompanji Junkierskiej w 1 Korpusie Polskim, stwierdzam, iż p. Lucjan Szymański, urodzony w roku 1897., w końcu listopada 1917 roku wystąpił z Kijowskiej Wielkiego Ks. Konstantego Konstantynowicza szkoły wojskowej i przybył d 1. Korpusu Polskiego, gdzie 10 grudnia tegoż roku został przydzielony do dowodzonej przeze mnie „Legji Podchorążych” (później Oddzielnej Kompanji Junkierskiej).
W styczniu 1918 roku został odkomenderowany do Oddziału Konnych Wywiadowców przy Legji Rycerskiej.
Rozkazem Dowódcy Korpusu, Generała Dowbór-Muśnickiego z dnia 15 marca 1918 roku No 165 na mój wniosek został mianowany chorążym z patentem od 1 grudnia 1917 roku.
7. czerwca 1918 roku – po rozformowaniu Oddziału Konnych Wywiadowców – chorąży Szymański powrócił z powrotem do Kompanji Junkierskiej i 3 lipca tegoż roku został zdemobilizowany, udając się na Ukrainę.
Za cały czas służby w 1. Korpusie Polskim chorąży Szymański wyróżniał się jako energiczny, sumienny i dyscyplinowany oficer. Brał czynny udział w walkach Korpusu z bolszewikami od 12.1.18 do 4.3.18

Jatelnicki /-/ Pułkownik i dca Wielkop. Szkoła Podchorążych Piechoty w Poznaniu."
CDN

Tomasz A.S.

Fot. ok. 1922 r. z archiwum rodzinnego
Porucznik Lucjan Szymański w mundurze 3 pułku strzelców konnych.
Widoczna odznaka dowborczyków - krzyżyk I Korpusu Wschodniego oraz baretka Krzyża Walecznych 1920.

następny odcinek: http://niepoprawni.pl/blog/5462/pplk-janczar-zolnierz-niezlomny-3