Równe emerytury

Powszechnie uważa się, że emerytury powinny być proporcjonalne do wpłaconych składek. W Australii jednak emerytury są równe dla wszystkich, są też inne państwa w których emerytury niewiele zależą od ilości wpłaconych składek.
Które rozwiązanie jest lepsze, bardziej sprawiedliwe?
To pytanie dotyczy oczywiście emerytur z przymusowego systemu zorganizowanego przez państwo. Wysokość emerytur wynikających z prywatnych umów na konkurencyjnym rynku ubezpieczeń w sposób naturalny ustala się proporcjonalne do wpłaconych składek.
Aby odpowiedzieć na pytanie trzeba sobie przypomnieć po co w ogóle państwo organizuje wypłatę emerytur. Podstawowym argumentem jest ten, że w społeczeństwie czasami znajdują się jednostki nieodpowiedzialne, które nie skapitalizują swoich dochodów na czas starości kiedy to człowiek słabnie, niedomaga i choruje. Mogą być też przypadki losowe np. komuś w podeszłym wieku dorobek życia, dom, majątek zabierze żywioł. Aby taki delikwent nie musiał umierać z głodu i chłodu na ulicy państwo wypłaca mu emeryturę.
Najbardziej oszczędny system emerytalny powinien polegać na tym aby wspierać tylko te osoby które tego potrzebują do przeżycia na skromnym poziomie. Jednak taki system ma wadę - powoduje on bowiem zainteresowanie ludzi aby w ogóle nie kapitalizować swoich dochodów, aby właśnie dostać wsparcie. To rozwiązanie jako demoralizujące należy odrzucić. Lepsze jest przyjęcie, że wszyscy dostają emerytury pozwalające na skromne życie, nie będzie wtedy premiowania nieodpowiedzialnego postępowania w życiu.
Czy państwo powinno jednak wypłacać emerytury równe czy proporcjonalne do wpłaconych składek? Jeśli już państwo wypłaca równe emerytury starczające na skromne życie to argument z ludźmi umierającymi z głodu i chłodu na ulicach jest nieważny. W rzeczywistości nie zostaje żaden inny poważny argument, bo jeśli ktoś chce mieć emeryturę proporcjonalną to przecież zawsze może zawrzeć umowę prywatną. Prof. Savas w USA porównywał firmy prywatne i publiczne i wyszło mu że statystycznie firma prywatna jest o 40% bardziej sprawna niż podobna firma publiczna. W przełożeniu na branżę ubezpieczeń emerytalnych oznacza to że firmy prywatne za tę samą składkę oferują większą emeryturę. Dlaczego mamy się wszyscy zmuszać do jedzenia tej żaby i korzystania z drogich usług państwa, co skutkuje mniejszymi emeryturami?
Poza tym dlaczego akurat ten kto dobrze zarabia ma mieć "obowiązkowo" wysoką emeryturę? Ludzie mogą mieć różne pomysły na życie, na pewno są tacy, którzy woleli by sobie dużo konsumować w sile wieku nawet kosztem skromnej starości. Jakie mamy moralne prawo zmuszania ludzi, którzy dobrze zarabiają aby żyli według "jedynie słusznej" strategii życiowej zakładającej życie na wysokim poziomie do końca dni swoich?
Najlepszym rozwiązaniem są równe, niskie emerytury państwowe - plus dla chętnych "proporcjonalne" emerytury prywatne.

Bacz
Pisałem: http://niepoprawni.pl/blog/404/emerytury