Jedyny taki 3 maja

67 lat temu, 3 maja 1946 miało miejsce zdarzenie bez precedensu w powojennej historii Polski... Tego dnia, w maleńkiej Wiśle, przez kilka godzin, Polska była wolna.

Od kilku dni w masywie Baraniej Góry trwała koncentracja oddziałów VII Okręgu NSZ.
3 maja, w godzinach południowych, kilkuset żołnierzy zgrupowania zaczęło schodzić w dół, ku leżącej nieopodal niewielkiej miejscowości uzdrowiskowej, Wiśle.

Najpierw zabezpieczono drogi wylotowe prowadzącą do Bielska i Katowic. Samo ubezpieczenie liczyło ok. 120 żołnierzy, co kilkanaście metrów czuwał karabin maszynowy.
Następnie opanowano miasteczko.

" Szliśmy radośni i podnieceni, a na drodze, którą maszerowaliśmy, zaczęły rozgrywać się niezwykłe, wzruszające sceny. Spotykanych po drodze ludzi, kiedy po chwilowym osłupieniu, zorientowali się kogo mają przed sobą, ogarniał szał radości. Kobiety i dziewczęta wybiegały z domów ze smakołykami i kwiatami, często porywając całe doniczki i usiłując je nam wręczyć. Niektóre starsze płakały, gładziły żołnierzy po twarzach i błogosławiły na drogę. Wielu ludzi pytało, podobnie jak niedawno niektórzy spośród nas: "Czy już się zaczęło? Czy idziecie prać komunistów?"

Młodzi chłopcy domagali się, żeby ich zabrać. Twierdzili, że mają broń i zaraz ją przyniosą. Trzeba było ich uspokajać i tłumaczyć, że nie jest to możliwe, przynajmniej w tej chwili. Z naprzeciwka, od strony Bielska i Katowic, jechały odkryte ciężarówki z wycieczkowiczami. Na widok maszerujących oddziałów zwalniały i przystawały. Rzucano nam czekoladę i papierosy, machano radośnie rękami lub zeskakiwano z wozów i ściskano nam ręce. Ci ludzie także pytali: "Czy to już powstanie?" Wyjaśnialiśmy kim jesteśmy i dokąd idziemy. Jasne było, że cel naszej manifestacji był już częściowo osiągnięty: podnosiliśmy na duchu i umacnialiśmy spotykanych po drodze."

W Wiśle stacjonowały w tym czasie oddziały polskiego i sowieckiego wojska, był też posterunek MO i placówka UB. Wyzwania rzuconego przez NSZ nie podjął jednak nikt - wszyscy z nich siedzieli jak mysz pod miotłą, jedynie się barykadując. Posterunki z sąsiednich miejscowości np. z Żywca odmówiły pomocy, te z najbliższych, np. z Milówki, po prostu uciekły.

Tymczasem w centrum Wisły trwała... defilada.

"...rozległy się okrzyki: "Wojsko idzie!" (...) Obok poczty ustawiliśmy się w tłumie tworzącym szpaler. Potem szmer przycichł, gdyż zza rogu pojawił się jeździec na białym koniu [Jan Przewoźnik "Ryś", który prowadził defiladę jadąc na koniu] . Był w mundurze wojskowym typu angielskiego, na plecach wisiał mu maszynowy pistolet, głowę przykrywał szeroki beret aliancki (.) Za nim nadeszły kolumny żołnierzy. Szli dwójkami po obu stronach ulicy w szyku bojowym. Żołnierze trzymali broń maszynową w gotowości bojowej (...) Szli i szli (...) Każda grupa stawała przed "Bartkiem" na baczność, meldując mu stan liczebny i gotowość bojową. Po przyjęciu raportu "Bartek" krótko przemówił, podkreślając, że NSZ walczy o wielką narodową Polskę i w obronie wiary katolickiej."

W godzinach późno popołudniowych grupy leśne znalazły się z powrotem na Baraniej Górze, jednocześnie zostało "zwinięte" ubezpieczenie. Po dotarciu wszystkich oddziałów leśnych do sztabu, "Bartek" podziękował podkomendnym za dyscyplinę w czasie defilady i na zakończenie dodał, że "manifestacja miała wielkie znaczenie propagandowe, gdyż ludzie zobaczyli ilu nas jest i czym dysponujemy."

Tak zakończyło się wydarzenie, które choć przez chwilę pokazało "władzy ludowej" siłę i zdeterminowanie żołnierzy podziemia w walce o wolną Polskę.

Pamiętajmy o nich dzisiejszego dnia...

Ps. Na zdjęciu dowódca zgrupowania VII Okręgu NSZ i organizator "zdobycia" Wisły - Henryk Flame "Bartek".