Wybory po duńsku - teraz samorządowe

Dzień 21 listopada, wtorek, był w Danii dniem wyborów  władz samorządowych - lokalnych i regionalnych. Wybory - w dniu roboczym, w godzinach od 8:00 do 20:00. Frekwencja, jak zwykle, wysoka: 70,8% uprawnionych.
 Do południa głosowali przeważnie ludzie starsi, emeryci, osoby niepracujące. Po południu - aktywni zawodowo i młodzież. Także - osoby niepełnosprawne - wymagające pomocy z dojściem do lokalów wyborczych.
 "Walka" nie ma ograniczeń czasowych: w lokalach wyborczych, przy komisjach, przebywali kandydaci na członków miejscowych samorządów, a również - na członków samorządów regionalnych.

Istnieje kilka zasad agitacji. Przede wszystkim - wielkość "plakatów wyborczych" - ściśle określona, jednakowa dla wszystkich. Na "plakatach" znajdują  się portrety kandydatów wraz z symbolem (logo) ich partii.
 W przeddzień wyborów pojawił się jeszcze mały "myk" Alternatywy (czyli partii "ekologicznej") - pod plakatami innych ugrupowań znalazły się mniejsze, zielone tablice z napisem - ...jest także Alternatywa. 
 W dodatku ta Alternatywa "podpina się" pod Socjaldemokrację (Socialdemokratiet i Danmark – założoną w 1871, jako sekcja I Międzynarodówki. Obecna nazwa - od 1969. W okresie 1924 - 2001 nieprzerwanie najsilniejsza partia w duńskim parlamencie, rządząca samodzielnie lub na czele koalicji w latach 1924–26, 1929–42, 1947–50, 1953–68, 1971–73, 1975–82, 1993–2001 ostatnio od 2011 - 15.) 
 Na Bornholmie socjaldemokraci władają chyba nieprzerwanie "od początku". Ich symbol - biała litera A na czerwonym tle. Z "moim" Duńczykiem ustaliliśmy, że głosujemy na Venstre;  symbol - duża litera V, co oznaczać ma lewicę, natomiast partia jest liberalno-demokratyczna.  Osobiście największą sympatią darzę Duńską Partię Ludową (Dansk Folkparti, DF), która ma orientację narodową, jest m.in. przeciwna osiedlaniu muzułmanów w Danii i "promowaniu" obcej polityki narodowej (niemieckiej!) w kraju. Na Bornholmie nie była dotychczas reprezentowana zbyt licznie - Mogens przekonał mne do poparcia "jego" partii.
 Teraz co nieco o "walce wyborczej", czyli agitacji.
 Otóż wyjątkowo pojechaliśmy na zakupy w piątek po południu (na ogół - zwyczajem "wyniesionym" z Polski - większe zakupy robię w czwartki, ewentualne małe - w sobotę). Ostatni czwartek był pod znakiem tak brzydkiej pogody (rzadkość na Bornholmie), że z zakupów zrezygnowałam.
 Dojeżdżając do parkingu - Mogens trochę złośliwie "podjechał" starszą niewiastę w czerwonym (takim jakby "dziadomrozowym") kubraczku - czyli stroju socjaldemokratów. Pani agitowała w pobliżu wejścia do Netto - rozdając czerwone róże. Towarzyszyła jej młodsza, przystojna niewiasta, ok. czterdziestki, bez kubraczka. Na "podjazd" Mogensa - "podjechana" zareagowała udanym przestrachem i - próbą wręczenia Mu róży. Z przyczyn ideologicznych - odmówił. Ja - zadeklarowałam, żem z Polski i politycznie niepoprawna. Riposta szybka - "tutaj nikt nie jest poprawny politycznie". Z doświadczenia wiem, że to nieprawda: właścicielka magazynu z tańszą odzieżą w Boderne, Pia Stærmose, zadeklarowała wobec mnie swoją "poprawność". A w kilku miejscach, gdy głośno krytykowałam przyjmowanie muzułmańskich migrantów w Danii (Amnesty International agitowało nachalnie) - ludzie natychmiast milkli. Tyle, że zatkałam gęby paru agitatorom - gdy zapytałam m.in. o strefy no go. 
 Chcąc jednak zatrzeć  niemiłe wrażenie, jakie mogliśmy wywołać - podeszłam do młodszej, aby jej powiedzieć, że "mój" Duńczyk wysoko ceni socjaldemokratyczną "Lord mayor" Bornholmu, bo jest zarówno mądra, jak też - urodziwa. Po chwili zaskoczenia ("o kim mowa?") - pani "wystrzeliła" - to jestem ja! Bez wahania zaproponowałam, żeby "pogadała" z Duńczykiem. Różę przyjął - mamy ją nadal, ale i tak głosowaliśmy - na Venstre.
 Karty wyborcze (uprawniające do głosowania) otrzymuje każdy mieszkaniec drogą pocztową. Tę kartę oddaje się komisji wyborczej, czasem - jest weryfikowana - członek zadaje pytanie o jakieś szczegóły personalne. Po oddaniu karty - każdy głosujący otrzymuje dwa arkusze - biały, z listą kandydatów do samorządu lokalnego oraz żółtą, większą, z kandydatami regionalnymi. Należy wybrać jedną osobę z listy (krzyżyk w odpowiedniej kratce) lokalnej i jedną - z listy regionalnej. Można też postawić krzyżyk  przy nazwie partii (również tylko jeden), bez wskazywania imiennie kandydata.. "Głosy" - wkłada się do urn, w lokalu jest ich kilka. W tym roku na Bornholmie stracili zarówno liberalni, jak też socjaldemokraci, zyskała Duńska Partia Ludowa. A chciałam...
 Dodam, że w Allinge (nasz "teren") najbardziej popularna jest Venstre; właśnie ich przedstawiciele towarzyszyli komisji wyborczej, rozpoznawali i pozdrawiali kolejnych mieszkańców. Mogens rozmawiał ze "swoim", właściwie "naszym" kandydatem - jest profesorem Akademii Biznesu w Kopenhadze. A później ten profesor, wraz z młodszym kolegą z partii - pomogli Mogensowi "ewakuować się" z lokalu wyborczego (w hali sportowej, z pięknym widokiem na morze) i wsiąść do wysokiej taksówki.
 Spełniliśmy "obowiązek obywatelski" w Danii, możemy wracać do Polski. I tak sobie myślę - a czemu by nie zaczerpnąć z duńskiego systemu...

Tekst, w nieco różnej formie, ukazał się po raz pierwszy w dniu 22 listopada 2015, na portalu Blog'n'Roll.