Ppłk "Janczar" żołnierz niezłomny (13)

Na zdjęciu z archiwum rodzinnego:
W ogrodzie Trapszów, Leśna Podkowa,
państwo Helena i Lucjan Kamińscy

Lucjan Antoni Szymański, (1897-1945) kawalerzysta I wojny; wojny polsko sowieckiej 1918-21 (dowborczyk – uczestnik walk w wyprawie kijowskiej, bitwie warszawskiej i niemeńskiej) oraz II św.; w 1939 ucieka z niewoli niemieckiej, 1940-44 inspektor obwodów ZWZ i AK; pseudonimy Kamiński, Janczar i Garda. Ostatni dowódca podokręgu AK „Białowieża” Warszawa-Wschód. Po aresztowaniu 23 grudnia 1944 i śledztwie NKWD skazany na śmierć i stracony w więzieniu praskim „Toledo” 5 marca 1945 r. na obecnej ulicy Namysłowskiej.

Wrzesień 1939

Etat pułku kawalerii liczył wówczas ogółem 36 oficerów; 831 szeregowych i 865 koni.

Pułk składał się 4 szwadronów liniowych (każdy po 3 plutony) oraz plutonu kolarzy, szwadronu ckm i składającego się z 3 działonów plutonu p-panc.

Majorowi Lucjanowi Szymańskiemu, jako drugiemu zastępcy dowódcy 11 pułku ułanów podlegali: dowódca szwadronu gospodarczego, oficer broni p-gaz, oficer żywnościowy, płatnik, lekarz medycyny, lekarz weterynarii, kapelan, szef kancelarii pułku, dowódca pocztu, podoficer sanitarny, starszy trębacz, trębacz, posterunek żandarmerii, zbrojmistrz, starszy kierowca, szef szwadronu gospodarczego, podoficer szwadronu gospodarczego.

Tabor bojowy obejmował: 39 wozów i 6 kuchni polowych.

Tabor ciężki: 11 wozów.

Środki motorowe: samochód osobowy łazik, 2 samochody ciężarowe i 2 motocykle.

Od 1 września pułk, działając w ramach Mazowieckiej Brygady Kawalerii, kontratakował na kierunku Przasnysz-Ciechanów, potem przeszedł w walkach na pozycje obronne na rubieżach Rostków-Las, Pułtusk-Grabowiec, lasy wyszkowskie, Serock-Kościelne-Popowo, Wyszków. 10 września nastąpił odwrót do lasów koło Woli Kłębowskiej. Ciągłe odpieranie ataków pancernych i z powietrza trwało do czasu boju stoczonego 24 września o przejście do Suchowoli. 25 września wraz ze swym pułkiem mjr Lucjan Szymański walczy z Niemcami w ostatniej bitwie pod Krasnobrodem.

Do dnia kapitulacji, 27 września, 11 Pułk Ułanów Legionowych zniszczył kilkanaście niemieckich czołgów i samochodów pancernych i strącił samolot.

27 września 1939 r. 11 Pułk Ułanów wraz z innymi oddziałami kapituluje przed Niemcami, major Lucjan Szymański dostaje się w ręce Niemców, jednak już w październiku 1939 roku ucieka z niewoli.

Okupacja 1939 – 1945

Inspektor rejonowy Armii Krajowej

Wiosną 1940 r. mjr Lucjan Szymański skierowany ze sztabu ZWZ w Warszawie jako organizator Związku Walki Zbrojnej przybywa na teren powiatów Mińsk Mazowiecki i Siedlce.

Z chwilą powstania Podokręgu Wschodniego obszaru warszawskiego AK na przełomie 1941 i 1942 roku mianowany został terenowym inspektorem w trzech obwodach: Mińsk Mazowiecki, Siedlce i Sokołów Podlaski (obwody te grupowały ok. 8.300 ludzi podziemnej armii).

Po zmianach na początku maja 1943 istniały trzy inspektoraty podokręgu Warszawa wschód obejmujące poszczególne obwody: inspektorat Siedlce i Sokołów Podlaski – mjr „Janczar” L. Szymański; Ostrów Maz. i Węgrów – ppłk „Nieczuja” „Szczerba” B. Patlewicz; Mińsk Maz., Radzymin i Garwolin – ppłk „Rewera” K. Suski.

Po zmianach 1 czerwca 1942 r. „Janczar” ma przydzielone obwody Siedlce, Garwolin i Mińsk Mazowiecki. Od maja 1943, mjr Lucjan Szymański pseudonim „Janczar” przeprowadzał inspekcje obwodów Siedlce i Sokołów Podlaski.(3)

Miejsca kwaterowania i spotkań

Major Lucjan Szymański po przedostaniu się do Warszawy przechodzi do konspiracji w ZWZ pod fałszywą kenkartą i personaliami „Lucjan Kamiński”. Ukrywa się na ul. Białobrzeskiej 33 na Ochocie, na ul. Dolnej na Mokotowie, a potem na pograniczu Brwinowa i Leśnej Podkowy w willi Trapszów, gdzie umieścił swoją żonę „Helenę Kamińską”

Jak było w terenie, opisuje w swych wspomnieniach Kazimierz Karlsbad – „Radek”: „Basikowie, Bolesława i Paweł. Można śmiało powiedzieć, że wszystko, co się w konspiracji zaczęło i działo, przeszło przez dom Basików na Osowcu. On wójt gminy Stara Wieś, ona przed wojną działaczka ludowa; nie kłaniała się nisko nawet pani starościnie. Przez ich dom przeszli wszyscy miejscowi i przyjezdni organizatorzy KOP-u, później ZWZ i AK, zatrzymywali się u nich inspektorzy "Nieczuja" (mjr. B. Patlewicz) i "Janczar" (płk. L Szymański). Była u nich "Wolskiego" pierwsza kwatera na naszym terenie, potem mieszkał tam Bolesław Stankiewicz i każdy, kto potrzebował kwatery, noclegu, posiłku, kryjówki, czy miejsca na odprawę. Od czasu do czasu zdarzało się, że niemiecki urzędnik terenowy zajeżdżał "urzędowo" do wójta, to znaczy, że chciał wódki i dobrego żarcia, a na strychu lub w schowku w stodole siedział ktoś z konspiracji. (1)

Innym miejscem był majątek Potulickich w siedleckim. Józef Legut ps.„Kit” opisuje:

„Siedziba komendy ośrodka była w majątku hr. Potulickich, komendantem ośrodka był kierownik szkoły w Górkach, oficer rezerwy, którego Niemcy aresztowali. Pułkownik Janczar ustalił, że ja będę się zajmował zagadnieniami taktycznymi i bojowymi, natomiast Helena Potulicka sprawami organizacyjnymi.” (2)

1 października 1943 r.„Janczar” został awansowany do stopnia podpułkownika.

Według poniższej roty dowódcy Armii Krajowej przyjmowali przysięgę od żołnierzy konspiracji:

„Ja ... w obliczu Boga Wszechmogącego i Najświętszej Marii Panny Królowej Korony Polskiej – kładę rękę na ten święty krzyż, Znak Męki i Zbawienia – i przysięgam – że będę wiernie i nieugięcie stać na straży honoru Polski – a o wyzwolenie jej z niewoli walczyć będę ze wszystkich sił moich – aż do ofiary mego życia – rozkazom przełożonych moich będę posłuszny – a tajemnicy dochowam niezłomnie – cokolwiek by mnie spotkać mogło. Amen” .

Wiosną 1944 roku, zmarł nagle podczas dokonywania inspekcji jeden z trzech inspektorów podokregu ppłk B. Patlewicz. Spowodowało to nowy podział terenu: Siedlce, Garwolin, Mińsk Mazowiecki i Sokołów Podlaski otrzymał ppłk „Janczar” L. Szymański, a obwody Ostrów Maz., Węgrów i Radzymin ppłk „Rewera” K. Suski.

Jako dwaj inspektorzy całego podokręgu mieli obowiązek przynajmniej raz w miesiącu przeprowadzić inspekcje podległych im obwodów. Inspektor ponosił niemal całkowitą odpowiedzialność za wszechstronne zorganizowanie, przygotowanie i wykorzystanie, tak pod względem osobowym, jak i materiałowym, podległych mu obwodów, oddziałów i przyszłego obszaru operacyjnego. Inspektorzy obwodów działali jednoosobowo, nie posiadali sztabów.(3)

1. Kazimierz Karlsbad ps. „Radek” 200 kartek wyrwanych z młodości (wydanie rocznicowe 1994, z internetu:

http://members.shaw.ca/forum/karlsbad/karsbad.htm

2. Józef Legut, mjr. w AK ps. „Kit”, komendant ośrodka Górki – Sarnaki nad Bugiem, obwód AK Siedlce – odpis listu do żony płka Janczara Heleny Szymańskiej, pisany 9 marca 1971 r. [archiwum rodzinne]

3. Gozdawa-Gołębiowski Jan Obszar Warszawski Armii Krajowej – studium wojskowe; Lublin 1992

Tomasz A.S.

link do następnego odcinka:
http://niepoprawni.pl/blog/5462/pplk-janczar-zolnierz-niezlomny-14