Kalendarz polski codzienny: Traktat ryski

Podpisany 18 marca 1921 r. w Rydze traktat graniczny polsko-bolszewicki był najważniejszą międzynarodową umową odrodzonej Rzeczypospolitej, choć nikt z niego nie był zadowolony... Wschodnia granica Polski odbiegała od linii sprzed I rozbioru. W Sowietach zostały tysiące Polaków, którzy pod koniec lat 30. będą poddani ludobójczej eksterminacji. Nowa granica rozdzielała tereny zamieszkiwane przez Ukraińców i Białorusinów, co przysporzyło II RP wielu problemów. Polska nie była ani federacją, ani państwem etnicznym.

Mimo wszystko traktat ryski był naszym sukcesem. Stan wojny pomiędzy Polską i Rosją bolszewicką ustawał. Ustalono przebieg granicy między Polską a Rosją, Białorusią i Ukrainą. Zrzeczono się zobowiązań powstałych w okresie imperium. Gwarantowano wzajemnie poszanowanie suwerenności, prawo wyboru obywatelstwa, prawo do repatriacji i prawa mniejszości narodowych, prawa do swobodnego rozwoju kultury, do obrządków religijnych, posługiwania się językiem narodowym. Strony zrzekły się odszkodowań wojennych, zobowiązywały się do poszanowania miejsc pochówku ofiar wojny, prawa do ekshumacji. Zadeklarowano amnestię w sprawach politycznych. Strona bolszewicka zobowiązywała się do zwrotu Polsce przedmiotów wywiezionych do Rosji lub na Ukrainę od 1 stycznia 1772 r.

Traktat ryski nie miał szans na pełną realizację – ze względu na charakter państwa sowieckiego, jego praktyki niewywiązywania się z umów międzynarodowych, okłamywanie drugiej strony, podawanie fałszywych danych. Obowiązywał do konferencji poczdamskiej, ale był przez Sowiety naruszany od początku. W roku 1939 został podeptany do spółki z Hitlerem, w roku 1945 do spółki z „aliantami” Polski… Po wojnie kolaboranci Stalina w Polsce do traktatu ryskiego się nie odwoływali, Polska nie była już państwem suwerennym.

Piotr Szubarczyk

http://naszdziennik.pl/mysl/27143,traktat-ryski.html