20 marca 1956 r. Edward Ochab I sekretarzem KC PZPR

Dzień później premier Józef Cyrankiewicz wypowiedział słynne słowa: "Każdy prowokator czy szaleniec, który odważy się podnieść rękę przeciw władzy ludowej, niech będzie pewien, że mu tę rękę władza odrąbie w interesie klasy robotniczej, w interesie chłopstwa pracującego i inteligencji". Komunistyczne władze nie potrafiły jednoznacznie ocenić przyczyn wydarzeń czerwcowych. O ile tak zwani natolińczycy i Moskwa postrzegali je jako zagrażającą ustrojowi kontrrewolucję, to Ochab oraz umiarkowani tak zwani puławianie widzieli w zamieszkach jedynie rozpaczliwy krzyk robotników o poprawę bytu. Tymczasem Ochab musiał udać się do Moskwy, gdzie podczas sesji Rady Wzajemnej Pomocy Gospodarczej stanowczo sprzeciwił się narzuceniu Polsce kolejnych inwestycji węglowych. Jak powiedział zbulwersowanym przedstawicielom krajów RWPG, Polska była przez nich wykorzystywana sprzedając węgiel po cenie niższej od kosztów produkcji. W tym momencie Ochab stracił poparcie przysłuchującego się jego ostrym słowom Chruszczowa. Po powrocie do Polski, w trakcie plenum, Ochab musiał bronić "umiarkowanej" oceny poznańskiego Czerwca przed moskiewską napastliwością obecnych w Warszawie: radzieckiego premiera Nikołaja Bułganina i ministra obrony Gieorgija Żukowa. Udało mu się, co w efekcie spowodowało dalszą "odwilż". W stolicy doszło do pierwszych po wojnie obchodów upamiętniających powstanie warszawskie, a w Częstochowie pół miliona Polaków uczestniczyło w ceremonii odnowienia Ślubów Jasnogórskich, które jednocześnie były demonstracją poparcia dla więzionego prymasa Stefana Wyszyńskiego. Moskwa nie mogła jednak pozwolić na dalsze przemiany, czego Ochab miał świadomość, i słała do Warszawy kolejne ostrzeżenia. Polsce realnie groziła interwencja zbrojna. I sekretarz KC PZPR postanowił nie zwlekać i uznał, że z wrzeniem w Polsce i obłaskawieniem Kremla jednocześnie najlepiej poradzi sobie więziony za czasów stalinowskich Władysław Gomułka. Dodatkowo Ochab ratunku dla Polski szukał w... Chinach. We wrześniu odbył się bowiem zjazd chińskich komunistów, na który oczywiście zaproszono przedstawicieli innych krajów demokracji ludowej. I choć skłócona z Pekinem Moskwa zarządziła, by do Chin nie lecieli pierwsi sekretarze, to jednak Ochab, nie zważając na stanowcze zalecenie Chruszczowa, pojawił się na zaproszenie Mao Dzedonga. W Pekinie doszło do spięcia z przedstawicielem Związku Radzieckiego, które Ochab "wygrał" dla Polski, zyskując poparcie potężnego wodza Chin. Delegacja radziecka wyjechała do Moskwy jak niepyszna. Już w Polsce Ochab poinformował Chruszczowa o planowanym plenum i chęci oddania władzy. Ten, wściekły, zapowiedział pojawianie się w Warszawie, jednocześnie wydając generałowi Żukowowi rozkaz gromadzenia wojska wokół Polskich granic, a tym stacjonującym w kraju marsz na stolicę. Jak się okazało, interwencja nie doszła do skutku w wyniku zdecydowanego sprzeciwu Mao Dzedonga, o czym Chruszczow dowiedział się w samolocie lecąc do Polski. 19 października 1956 r. na Okęciu, gdzie polskie władze witały kremlowskich notabli, doszło do awantury (Chruszczow m.in. publicznie groził Ochabowi pięścią). Napięcie nie zmalało podczas spotkania w Belwederze, gdzie Ochab zbył wyrzuty Chruszczowa o braku poinformowania Moskwy o wyznaczeniu Gomułki na następcę mocnym: "A czy wy pytacie się nas przed dokonaniem u siebie zmian?". Chruszczow nie miał wyjścia i jeszcze tego samego dnia oficjalnie wstrzymał interwencję zbrojną w Polsce. Stacjonujące na Dolnym Śląsku wojska radzieckie były już wtedy pod Łodzią. Moskwa zaakceptowała również Gomułkę, a burzliwa kariera Ochaba jako I sekretarza KC PZPR dobiegła końca. Czytaj więcej na ]]>http://nowahistoria.interia.pl/kartka-z-kalendarza/]]>